Giá xe liên tục tăng khiến nhiều người Mỹ chùn tay khi mua ôtô, ưu tiên những loại xe nhỏ hơn và chờ đợi những ưu đãi tốt hơn.
Trong nhiều năm, dường như không có mức giá niêm yết nào là quá cao đối với người mua ôtô ở Mỹ. Ngay cả khi giá trung bình của một chiếc xe mới tiến sát mốc 50.000 USD trong năm nay, các đại lý vẫn lo thiếu hàng hơn là lo khách sốc giá.
Nhưng tình hình đã thay đổi khi giá trung bình của một xe mới lần đầu vượt mốc 50.000 USD từ tháng 9 và dự kiến tiếp tục tăng. Người Mỹ, vốn ngày càng căng thẳng về tài chính, đang bắt đầu đặt giới hạn cho số tiền họ sẵn sàng chi trả để mua xe mới.
Theo các đại lý, giới phân tích và dữ liệu ngành, người mua xe đang chuyển qua các mẫu nhỏ hơn, tìm xe đã qua sử dụng, vay mua xe với thời hạn dài hơn và chờ đợi các ưu đãi tốt hơn.
"Người ta bắt đầu tự hỏi: 'Làm sao mà trả nổi chứ?'", Robert Peltier, chủ hệ thống đại lý ôtô ở miền đông Texas, nói. Ông cho biết lượng khách vẫn ổn nhưng đã chậm lại, và nhiều người đang nghiêng về những mẫu xe rẻ hơn, như chiếc Chevrolet Trax cỡ nhỏ.
Một khách hàng xem xe tại đại lý của Mini Cooper tại Loveland, Colorado, cuối năm 2023. Ảnh: AP
Ngành công nghiệp ôtô Mỹ từng kỳ vọng năm 2025 là một năm bùng nổ, nhờ các chính sách cắt giảm thuế và làn sóng nới quy định của chính quyền Tổng thống Donald Trump. Giới phân tích dự đoán doanh số bán xe sẽ tăng trưởng năm thứ ba liên tiếp, khi các nhà sản xuất ôtô, vốn bị ảnh hưởng nặng bởi đại dịch Covid-19 và tình trạng thiếu hụt chất bán dẫn, cuối cùng cũng có thể vận hành nhà máy hết công suất.
Các nhà sản xuất có lý do để lạc quan. Giá xe tăng vọt vì nguồn cung khan hiếm hậu đại dịch. Người tiêu dùng vẫn sẵn sàng trả mức giá cao khi sản lượng phục hồi. Khách mua ôtô tiếp tục chấp nhận mặt bằng giá mới trong những tháng đầu năm, dù đã cắt giảm chi tiêu cho các mặt hàng khác, từ máy rửa chén đến bia.
Nhưng đến nay, các dự báo cho thấy mức tăng trưởng sẽ chững lại, hoặc không tăng trưởng trong năm nay, thậm chí có thể kéo dài sang năm 2026.
Quảng cáo
Thuế nhập khẩu ôtô, lạm phát kéo dài và thị trường việc làm thắt chặt khiến ngày càng nhiều người Mỹ phải cân nhắc lại các khoản mua sắm lớn. Cùng lúc đó, thị trường xe điện Mỹ lao dốc, một phần do chương trình tín dụng thuế 7.500 USD của chính phủ kết thúc vào cuối tháng 9, khiến ngành mất đi hàng trăm nghìn doanh số bán xe tiềm năng.
Nhu cầu xe điện tăng vọt trước khi chương trình tín dụng thuế hết hạn giúp doanh số bán ôtô duy trì đà tăng trong ba quý đầu năm. Nhưng doanh số tháng 10 lại chậm nhất trong hơn một năm. Kết quả tháng 11 được công bố trong tuần này cũng dự báo giảm, và chưa có dấu hiệu cho một đợt phục hồi nhanh.
Các dấu hiệu căng thẳng bắt đầu xuất hiện trong dữ liệu được báo cáo. Xe nằm lại đại lý lâu hơn. Các đại lý phải tung thêm nhiều chương trình giảm giá để thúc đẩy doanh số. Người thu nhập thấp đang vỡ nợ các khoản vay mua xe. Nhìn chung, người Mỹ đang chi ít hơn cho ôtô so với năm ngoái.
"Các yếu tố khác của nền kinh tế đang kéo căng sức chịu đựng của người tiêu dùng", Ivan Drury, chuyên gia phân tích của website mua sắm ôtô Edmunds, nói.
Giới quan sát cho rằng dù người mua chịu nhiều sức ép, điều này khó khiến giá xe hay doanh số lao dốc. Lý do là nguồn cung xe mới khan hiếm trong nhiều năm đã đẩy giá xe cũ lên cao, khiến mặt bằng giá khó giảm sâu. Nhiều chủ xe cũng đã trì hoãn đổi xe quá lâu nên buộc phải mua xe mới, khiến nhu cầu không lao dốc.
Chi phí phụ tùng, bảo dưỡng cũng tăng, nên việc giữ lại xe cũ cũng tốn kém. "Gần như chẳng có cách nào để nhẹ gánh", ông Drury nói.
Thực tế thể hiện rõ tại các showroom trên toàn quốc. Các nhà bán lẻ lớn nhất trong ngành đã báo cáo biên lợi nhuận và lợi nhuận từ xe mới đều giảm trong quý gần nhất.
"Đến lúc nào đó cũng phải nhượng bộ, và thường là phía đại lý phải tăng cường giảm giá để đẩy được xe đi", Erin Keating, chuyên gia phân tích cấp cao tại Cox Automotive, nói. Bà dự đoán doanh số bán ôtô tại Mỹ sẽ tiếp tục tăng, nhưng với tốc độ chậm hơn.
Không phải người mua nào cũng gặp khó. Một bộ phận người tiêu dùng vẫn góp phần giúp lợi nhuận ngành ôtô ở mức cao, khi chi mạnh cho các dòng xe bán tải, SUV đời mới có vô lăng sưởi, ghế massage và hệ thống trợ lái tiên tiến. Dù vậy, số người Mỹ nằm ở nhánh đi lên của nền kinh tế chữ K cũng không nhiều.
"Sẽ còn thêm vài hồi chuông cảnh báo nữa, báo hiệu ngành đang thực sự phụ thuộc vào 20% hộ gia đình có thu nhập cao nhất để giữ cho thị trường đứng vững", bà Keating nhận định.
Petrit Xhudo, 35 tuổi, đến từ Idaho, cần một chiếc xe mới sau khi chiếc Acura cũ bị hỏng do tai nạn. Anh và vợ có một chiếc Tesla đời mới, nhưng họ muốn có thêm chiếc thứ hai đáng tin cậy, đủ rộng để đi đường dài. Dù vợ làm bác sĩ, gia đình có tài chính vững, anh vẫn sốc khi xem giá một mẫu Hyundai.
Trong suốt một tuần, hai vợ chồng đã khảo giá ở hàng chục showroom tại nhiều bang để có mức giá tốt nhất. Thời gian trôi qua, các đại lý trước đó lắc đầu đã liên lạc lại.
"Họ đều gọi điện, hỏi: 'Chúng tôi phải làm gì để anh chọn chúng tôi?'", Xhudo kể. Cuối cùng, hai vợ chồng đã chọn một chiếc Hyundai Tucson hybrid cao cấp hơn, sau khi đại lý đồng ý giảm khoảng 5.000 USD so với giá chào bán ban đầu.
VietBF@sưu tập
