Nếu đến một ngày hàng loạt dự thảo luật chống Trung Quốc không đủ xoa dịu công luận Mỹ, Mỹ và Trung Quốc sẽ kết thúc trong một cuộc chiến thương mại mà cả 2 bên cùng thiệt tḥi.
Khi Chủ tịch Nhà nước Trung Quốc Hồ Cẩm Đào đến thăm Trung Quốc vào ngày mai, vấn đề tỷ giá của đồng nhân dân tệ và đồng USD chắc chắn sẽ trở thành chủ đề được bàn đến nhiều nhất.
Trung Quốc đă giữ đồng nhân dân tệ ở mức giá thấp trong nhiều năm, hàng xuất khẩu của Trung Quốc sang Mỹ rẻ hơn c̣n hàng Mỹ nhập vào Trung Quốc đắt hơn. Sự nâng giá của đồng nhân dân tệ thời gian qua không đủ để thay đổi t́nh h́nh và chuyến thăm cấp nhà nước của Chủ tịch Nhà nước Trung quốc chắc chắn sẽ nhấn mạnh đến căng thẳng giữa các nước.
Trọng tâm vào đồng nhân dân tệ tuy nhiên đă trở nên quá lớn. Sự thật ở chỗ vấn đề tỷ giá không phải vấn đề chính đằng sau việc các công ty Mỹ muốn bán thêm sản phẩm tại Trung Quốc và tạo ra thêm việc làm trên đất Mỹ. Không cần thiết phải quan tâm quá nhiều đến tỷ giá trong buổi họp tuần này.
Đối với Mỹ, vấn đề đáng lưu tâm nhất về kinh tế Trung Quốc chính là hoạt động ăn cắp bản quyền trí tuệ. Nhóm công ty công nghệ liên tục chỉ ra cơ quan thuộc chính phủ Trung Quốc liên tiếp tải xuống phiên bản cập nhật của những chương tŕnh mà họ chưa bao giờ bỏ tiền ra mua, ít nhất một cách hợp pháp.
Cũng không khó hiểu tại sao Trung Quốc trở thành thị trường phần cứng lớn thứ 2 trên thế giới nhưng trên phương diện phần mềm lại chỉ đứng thứ 8 về doanh số.
Theo những doanh nhân làm việc tại Trung Quốc, hàng rào bảo hộ tại Trung Quốc đang nhiều lên từng ngày. Trong một số trường hợp, phía Trung Quốc c̣n khăng khăng rằng sản phẩm bán tại Trung Quốc không chỉ phải được sản xuất tại nước này mà c̣n cần phải được thiết kế tại Trung Quốc.
Đồng nhân dân tệ chắc chắn đóng vai tṛ quan trọng Đồng nhân dân tệ ảnh hưởng đến giá của mọi loại hàng hóa Mỹ được bán tại Trung Quốc và mỗi sản phẩm Trung Quốc được bán tại Mỹ. Thế nhưng các cuộc đối thoại liên quan đến đồng nhân dân tệ thường kết thúc bằng việc khiến mọi chuyện trở nên bị phóng đại lên bởi đưa ra biện pháp không hoàn hảo.
Cách thức so sánh giữa 2 đồng tiền hợp lư nhất chính là xem xét đến lạm phát tại 2 nước. Khi lạm phát tại một nước cao lên, như tại Trung Quốc, sản phẩm nước đó sẽ đắt hơn và nhập khẩu rẻ hơn. Trên thực tế, giá thực tế của hàng được sản xuất tại Trung Quốc tăng nhanh hơn so với tỷ giá.
Nếu không tính lạm phát, từ khi bỏ neo tỷ giá vào 19/06/2010, đồng nhân dân tệ đă tăng giá 3% so với đồng USD. Nếu tính lạm phát, đồng nhân dân tệ tăng giá 5%, với tốc độ tăng này, đồng nhân dân tệ sẽ chấm dứt quá tŕnh mất giá giả tạo trong chưa đầy 2 năm.
Tất nhiên, áp lực chính trị từ phía Mỹ đóng vai tṛ không nhỏ trong quá tŕnh trên. Dù lănh đạo hàng đầu Trung Quốc sẽ tuyên bố khác nhưng thực tế họ cũng hành động dưới áp lực quốc tế ở thời điểm nhất định nào đó.
Câu hỏi quan trọng nhất hiện nay là liệu chính quyền Tổng thống Obama có thể đưa ra biện pháp tương tự đối với hoạt động ăn cắp bản quyền trí tuệ và rào cản thương mại.
Nếu muốn lănh đạo của một nước làm ǵ, tốt nhất nên thuyết phục họ rằng cái họ làm phục vụ cho quyền lợi của họ. Thế nhưng đối với rào cản thương mại, nhiệm vụ trên khong đơn giản bởi mỗi khi công ty Mỹ không được bán ǵ ở Trung Quốc, công ty khác của Trung Quốc lập tức hưởng lợi. Công ty Trung Quốc sẽ được bán hàng hoặc tiết kiệm được tiền khi không phải bỏ tiền ra mua bản quyền.
Lănh đạo hàng đầu của kinh tế Trung Quốc có đủ lư do để lo lắng về mọi rào cản mà họ đă tự dựng lên. Họ lo lắng công ty của họ không đủ sáng tạo để sản xuất ra sản phẩm luôn đổi mới. Họ nhận thức quá rơ về việc cho đến nay chưa từng một công dân Trung Quốc nào nhận được giải Nobel khoa học.
Việc mở cửa một đất nước để chấp thuận cạnh tranh sẽ có thể mang đến nhiều khó khăn trong ngắn hạn thế nhưng cũng buộc các công ty trở nên mạnh và sáng tạo, cạnh tranh tốt hơn. Sự cạnh tranh sinh ra sự sáng tạo.
Tổng thống Obama và nhóm đồng sự của ông sẽ muốn nói đến quan điểm trên trong các cuộc đối thoại hơn bao giờ hết. Họ lo ngại nếu thẳng thừng gây áp lực lên Trung Quốc, Trung Quốc sẽ buộc phải pḥng thủ và phản pháo. Đôi khi, họ đă lo lắng quá nhiều. Áp lực mang lại hiệu quả, giống như những ǵ đă diễn ra trong vài tháng qua.
Nước Mỹ nên thu về quanh ḿnh một số đồng minh để cùng tạo ra sức ép với Trung Quốc. Hẳn nhiều nước khác cũng sẽ bực tức về vấn đề tỷ giá bởi trên thực tế, đồng nhân dân tệ không chỉ mất giá so với đồng USD mà c̣n nhiều đồng tiền khác.
Ngay cả khi chưa có đồng minh, nước Mỹ đủ lớn và đủ tầm ảnh hưởng đối với nhóm công ty Trung Quốc.
Cuối cùng, cả Đảng Dân chủ và Đảng Cộng ḥa nên coi chuyến thăm Trung Quốc của chủ tịch Nhà nước Trung Quốc Hồ Cẩm Đào như cơ hội để nhấn mạnh với ông và nhiều công dân Trung Quốc biết rằng người Mỹ đang cáu giận như thế nào với t́nh h́nh kinh tế.
Học giả Zhang Guoqing trong một bài báo được xuất bản tại Trung Quốc mới đây đă viết: “Thất nghiệp cao và khó khăn trong kích thích kinh tế tăng trưởng đang tạo ra mối họa ngầm trong nước Mỹ.”
Một trong những mối họa chính là giới chính trị gia Mỹ cuối cùng sẽ quyết định hàng loạt dự thảo luật chống Trung Quốc không đủ xoa dịu công luận. Nếu ngày đó đến, Mỹ và Trung Quốc sẽ kết thúc trong một cuộc chiến thương mại mà cả 2 bên cùng thiệt tḥi.
Ngọc Diệp
Theo Nytimes
Căng thẳng Trung Quốc – Mỹ sẽ dẫn đến chiến tranh thương mại?
