Tết đến, đối với người Việt Nam là đồng nghĩa với xum họp gia đ́nh, gặp gỡ họ hàng để chúc cho nhau những lời chúc tốt đẹp đầu năm.
Nhưng với những kẻ xa nhà v́ miếng cơm manh áo th́ Tết đôi khi đem đến cho họ nhiều nỗi buồn hơn vui khi không có những người thân yêu bên cạnh. Kính mời quư thính giả cùng Tường An lắng nghe tâm t́nh của một vài công nhân xuất khẩu lao dộng ở Mă lai trong những ngày Xuân sắp đến.
Courtesy MS. Nguyễn Thới Lai
Các công nhân xum vầy ăn Tết
Mùa Xuân là mùa của niềm vui, của rộn ră tiếng cười. Mọi người hân hoan mua sắm để chuẩn bị cho 1 năm mới bên những người thân yêu. Thế nhưng, bên cạnh những niềm vui đó có ai c̣n nhớ đến nổi buồn lẫn khuất của những người công nhân tha hương, phải đón Xuân nơi xứ người. Tết đến đem cho họ nhiều buồn hơn vui. Mục sư Nguyễn Thới Lai, phụ trách hội thánh Tin Lành tại Melaka kể lại tâm trạng của các công nhân ở đây :
Tất cả các anh em công nhân đợt mới qua đều là cái Xuân đầu tiên của họ. Đặc biệt là một số đống các em gái, lần đầu tiên họ rời gia đ́nh qua đây làm việc. Có nhiều em vô làm việc, nghe nói Tết th́ khóc sướt mướt trong lúc đang làm việc. Nhiều người trong công ty bối rối, họ tưởng là có chuyện ǵ, hỏi ra th́ các em nhớ nhà. Có khi đi làm về nhà, các em ngồi trong pḥng các em khóc sướt mướt, khóc lóc thấy tội nghiệp lắm, các cô khác tới hỏi thăm th́ nói là nhớ nhà.
Buồn, nhớ nhà là tâm trạng của hầu hết các công nhân mỗi khi Tết đến. Quỳnh, một cô gái mới qua Mă lai được 9 tháng chia sẻ nỗi buồn của ḿnh :
Con mới qua bên đây c̣n 15 ngày nữa là chín tháng. Lần đầu tiên xa nhà không có người thân, không có bạn bè ai cũng buồn cả. Cứ nghĩ đến ngày Tết, đến Giao thừa là nước mắt ai cũng rớt cả.
Hội thánh Tin Lành tổ chức gói bánh chưng.
Courtesy MS.Nguyễn Thới Lai
Cùng qua Mă lai một lượt với Quỳnh là Hiền, sau hai tháng làm việc tại đây, Hiền khám phá ra ḿnh bị ung thư, nhờ sự giúp đỡ của hội thánh Tin lành và Ủy ban Bảo vệ Người lao động tại Ba lan, sau 6 lần trị hóa liệu Hiền đă dần dần b́nh phục. Năm đầu tiên xa nhà, nh́n những người dân bản xứ tấp nập sắm Tết, Hiền, lại càng buồn thêm. Bạn Hiền là Khuyên mới qua được hai tháng, chưa quen với cảnh xa nhà, nh́n cảnh đồng không mông quạnh, nhớ đến Tết ngày nào c̣n bên cạnh gia đ́nh, Khuyên đă khóc đến ngất đi. Hiền kể lại :
Con nhớ nhà, con nh́n mọi người ở bên này Tết của Tàu cũng giống như Tết của ḿnh. Nh́n các đồ nó bán cũng như ở Việt Nam ḿnh. Con điện về nhà con khóc. Nhớ nhà lắm! Mấy chị em cứ khóc suốt thôi. Có người khóc ngất đi ở trong công ty. Chị ấy mới qua có mấy tháng thôi, chổ làm việc nh́n ra là đồng ruộng, nh́n mọi người sắm Tết, thế là nhớ Cha, nhớ Mẹ nên khóc, ngất ở trong pḥng làm việc luôn !
Một cô gái bất hạnh khác là Thanh, đang làm việc ở công ty làm găng tay y tế ở Klang. Thanh bị chủ sách nhiểu t́nh dục, khi cô chống đối lại th́ Thanh bị chủ đuổi. Hiện giờ Thanh không có việc làm. Tết đến với cô năm nay không có một ư nghĩa ǵ cả. Chúc Tết gia đ́nh qua điệnt thoại, cô nghẹn ngào rơi lệ khi nghe đứa con hai tuổi nói : « Mẹ ơi con không cần tiền, con cần Mẹ về với con »
Ở bên này th́ các công ty đi mua đồ Tết. Nói thật, Tết chỉ có ư nghĩa khi con ở Việt Nam thôi, chứ ở bên này chỉ có cảm tưởng buồn, cảm thấy chán. Như hôm nay, Bố Mẹ gọi điện sang bảo con c̣n mấy ngày nữa là Tết mà không có con ở nhà th́ Bố Mẹ cũng buồn. Ở bên này con cố gắng vui vẽ ăn Tết như mọi người b́nh thường. Nhưng con cảm thấy con buồn là v́ công việc của con như thế Thứ hai nữa là vấn đề khó khăn v́ công việc làm nên con cũng chán. Nhiều lúc nghĩ muốn buông xuôi, về Việt Nam với gia đ́nh ḿnh thôi. Con có đứa con gái hai tuổi hôm nay nó cũng nói chuyện với con « Con cần Mẹ về chứ con không cần Mẹ kiếm tiền cho em ! » Nghe nói thế th́ tâm trạng của con buồn nhiều lắm !
V́ là lần đầu tiên xa nhà nên con cũng ngỡ ngàng lắm. Họ đi chơi, đi đây, đi đó họ vui vẽ v́ họ quen rồi c̣n con th́ con thấy bỡ ngỡ lắm. Bạn bè th́ không có nhiều, con thấy chán ! Chỉ biết là con thấy buồn thôi ! Buồn nhiều lắm !
Các cô gái th́ dùng nước mắt để xóa đi phần nào nỗi buồn, nỗi nhớ nhà. Các công nhân nam th́ dùng rượu để giải sầu, để quên đi nỗi buồn xa xứ. Trọng, một công nhân ở Melaka, đêm giao thừa cũng cùng anh em nhậu cho quên đời, quên buồn khi Tết đến
Một chỗ dựa tinh thần: Hội thánh Tin lành
Con qua đây được 3 năm, bắt đầu năm thứ tư. Trước Tết th́ buồn và nhớ nhà lắm, nhớ Bố Mẹ, anh chị em. Hai năm trước, khi con chưa tin Chúa th́ ăn Tết đâu có ǵ đâu, mua một số đồ ăn, thịt lợn, thịt gà về anh em nhậu cho đến khi say xỉn. Anh em buồn chán, nhớ nhà, nhớ gia đ́nh ăn uống cho đến say cho đỡ buồn.
Đối với công nhân A Dip th́ Tết này buồn lắm v́ anh bị chủ đuổi khi anh đ́nh công để phản đối chủ trả lương thấp. Tết năm nay, anh lang thang, không việc làm, không bạn bè, không một người thân :
Chủ trả lương có 200 trăm thôi, không đúng với hợp đồng trước đây. Con đ́nh công th́ chủ nó đuổi. Nó chở tới nhà môi giới, ở đó 1 tuần rồi đi lang thang. Bây giờ con ở có một ḿnh. Ở một ḿnh th́ lấy ǵ mà ăn ? Chẳng biết làm sao ?
Gọi điện thoại về th́ chỉ nói bằng lời chứ chẳng thấy mặt mũi người thân. Phai chấp nhận thôi !
May mắn thay, bên cạnh những thiếu thốn về tinh thần, các hội thánh Tin lành hoạt động ở Mă lại cũng t́m cách bù đắp lại cho các em phần nào những thiếu thốn đó. Mục sư Nguyễn Thới Lai ở Mă lai đă gần 6 năm. Mỗi năm, Mục sư tổ chức Tết cho công nhân với đầy đủ những món ăn cổ truyền hầu cho các em quên đi phần nào nỗi nhớ nhà. Mục sư Lai kể lại những chuẩn bị nhộn nhịp cho ngày Tết :
Chúng tôi là những người lo về mặt tinh thần cho các em. Chúng tôi tổ chúc Tết cho các em ngày hôm nay. Họ cho nghĩ ngày nào, giờ nào th́ ḿnh tổ chức theo họ. Ḿnh làm là làm v́ công nhân chứ không phải v́ ngày Tết.
Một hai tuần nay chúng tôi đă chuẩn bị dữ dội lắm. Đi vô rừng cắt lá chuối, lá dong, đi kiếm măng tre gọt, rồi đem ra phơi. Cắt cà rốt, củ cải để làm những món ăn thuần tùy Việt Nam cho mấy em. Dự trù là hôm nay các em sẽ được ăn bánh chưng, gị thủ, canh gị heo nấu măng khô, thịt kho dưa giá cải chua… Nói chung là rất nhiều món thuần túy Việt Nam thôi !
Bên cạnh món ngon ngày Tết c̣n những món ăn tinh thần như những bài truyền giảng, văn nghệ, kịch…v.v…
Bánh chưng đă gói xong. Courtesy MS. Nguyễn Thới Lai
Tết là dịp mà chúng tôi làm truyền giảng. Họ đến đây, họ t́m được t́nh thương của Chúa ở đây. Sau đó th́ chúng tôi có những bản nhạc Xuân. Đầu Xuân cầu cho gia đ́nh. Sau đó có những bài múa, rồi sau đó có những vỡ kịch về bước ngoặt của cuộc đời do những em ở dưới Krupong tŕnh diễn. Sau đó tôi có 1 bài truyền giảng về Phước Lộc Thọ : tại sao có Phước thật, có Lộc thật, có Thọ thật.
Làm thế nào để có Phước, Lộc từ nơi Thiên Chúa ban cho. Và để thế nào được sống lâu.
Mục sư Lai c̣n có những món quà ĺ x́ rất ư nghĩa dành cho những công nhân xa nhà. Phong b́ ĺ x́ đầu năm của các em không phải là tiền bạc mà là những câu kinh thánh, là thẻ điện thoại để các em có thể gọi về chúc Tết gia đ́nh :
Tôi ra rừng đốn 1 cái cây. Chúng tôi mua bông mai gắn đầy trên đó rồi treo những gói là x́ trên đó. Chúng tôi dùng những câu gốc kinh thánh in ra những câu về khuyên lơn được phước của Thiên Chúa ban cho. Tôi bỏ ra 400 Ringit mua những cái phone card, mỗi miếng 10 Ringit bỏ vào những phong b́ đó để khi các em hái lộc th́ các em có những lời khuyên bằng những câu kinh thánh. Mỗi người có 1 cái phone card. Tôi khuyên các em dùng phone card đó gọi về chúc Tết gia đ́nh, thăm viếng Cha Mẹ của ḿnh để cảm thấy ấm ḷng lại chút xíu.
Có xa quê hương trong những ngày Xuân mới cảm nhận được không khí rộn ràng chuẩn bị đón Tết có ư nghĩa sâu đậm, ấm áp như thế nào. Miếng bánh chưng trên quê người vẫn không ngon như miếng bánh chưng bên bếp ấm gia đ́nh. Tết càng gần kề càng gợi thêm nỗi nhớ nhà đến nao ḷng như nhà thơ Bùi văn Bống diễn tả trong bài « Nhớ Tết quê nhà » :
Đi xa nhớ Tết quê nhà
Gió thơm hương khói thắm hoa trước thềm
Xôn xao cánh nhạn trên đồng
Đi xa nhớ đến nao ḷng Tết quê
Tường An, thông tín viên RFA
Tâm t́nh công nhân xuất khẩu lao động trong những ngày Tết
