Ở tuổi 40, ca sĩ Phi Nhung đă có được những thành công đáng kể trong cuộc đời: một sự nghiệp thành công, là ca sĩ được khán giả trong nước và hải ngoại yêu mến; trở thành trụ cột của cả gia đ́nh khi thay mẹ nuôi 5 đứa em mồ côi nên người.
Chỉ có hạnh phúc riêng tư là chưa trọn vẹn, khi đến giờ chị vẫn đi về lẻ bóng. Nhiều người vẫn nói con đường thành công của chị là một câu chuyện mang màu cổ tích bởi những xếp đặt rất may mắn mà số phận dành cho chị. Nhưng những ai biết Phi Nhung đều biết, sẽ không có phép màu nào xảy ra, không có câu chuyện cổ tích nào trở thành hiện thực, nếu chị không có ư chí bền bỉ, nghị lực và sự cố gắng phi thường trong suốt cuộc đời ḿnh.
Nỗi ám ảnh với thân phận “con lai”
Có thể nói Phi Nhung là một trong những ca sĩ đang sống và hát ở hải ngoại trở về Việt Nam nhiều nhất và đều đặn nhất. Chị cũng là một ca sĩ hải ngoại tích cực về quê hương làm từ thiện nhất, khi mà trong suốt mấy năm qua, chị đă xây nhiều ngôi nhà cho trẻ mồ côi, lang thang, có hoàn cảnh khó khăn.
Chị c̣n dành những khoản tiền tiết kiệm được từ tiền đi hát của ḿnh để xây một ngôi chùa nuôi nấng, chăm sóc những em nhỏ có hoàn cảnh đặc biệt. 40 tuổi – Phi Nhung vẫn là một người đàn bà lẻ bóng, không gia đ́nh, không chồng con, nhưng mỗi khi ai nhắc đến sự cô đơn của ḿnh, Phi Nhung vẫn nói chị đă là mẹ từ rất lâu: mẹ của những đứa trẻ mà chị đă cưu mang, nuôi nấng.
Phi Nhung sinh năm 1972, là người chỉ cả trong gia đ́nh có 6 chị em.
Tuy cùng do một mẹ sinh ra, nhưng nếu như 5 người em của Phi Nhung là kết quả của cuộc hôn nhân giữa mẹ và bố dượng th́ Phi Nhung lại mang trong ḿnh ḍng máu lai. Những năm tháng tuổi thơ của Phi Nhung gắn liền với cuộc sống cơ cực, vất vả và nỗi ám ảnh về thân phận con lai, khi mà ngày bé đi đến đâu chị cũng bị người x́ xào, chỉ chỏ về thân thế của ḿnh. Chính v́ thế ngày nhỏ, Phi Nhung luôn mang nhiều mặc cảm. Chị ít bạn, sống nhút nhát và khép kín.
Mang thân phận con lai vào thời điểm ấy là một điều không hề dễ dàng với bất cứ đứa trẻ nào. Phi Nhung cũng không là ngoại lệ. Giống như những đứa trẻ cùng hoàn cảnh, thời thơ ấu chị cũng rất muốn biết cha ḿnh là ai. Nhưng câu chuyện về thân thế của Phi Nhung cũng như những ǵ liên quan đến cha của chị luôn là một đề tài được tránh nói đến với mẹ chị và gia đ́nh nhà ngoại.
Lúc đó tuy chưa hiểu chuyện nhưng chị đă sớm cảm nhận được rằng đó là một phần nỗi đau mà mẹ chị muốn chôn chặt trong quá khứ. V́ thế từ nhỏ cho đến tận sau này, khi mẹ chị qua đời, chị cũng chưa một lần hỏi mẹ về cha ḿnh bởi chị không muốn chạm vào vết thương của mẹ và đào bới nó lên.
Phi Nhung có 5 người em cùng mẹ khác cha, là kết quả của cuộc hôn nhân của mẹ chị với người chồng sau này. Sau khi mẹ lập gia đ́nh, chị theo mẹ và cha dượng về sống ở Cam Ranh. Nhưng khi cuộc sống chưa hết chật vật th́ mẹ chị đă sớm qua đời v́ tai nạn giao thông năm 1982, khi chị mới 11 tuổi. Lúc đó, đứa em út của chị mới chào đời được vài tháng. Sự ra đi đột ngột của mẹ không chỉ để lại một nỗi đau mất mát không bao giờ xóa đi được trong ḷng Phi Nhung, mà c̣n khiến chị vĩnh viễn mất đi cơ hội được biết sự thật về thân phận của ḿnh và về người cha mà chị chưa từng biết mặt, biết tên. Giờ đây, khi đă trở thành một người đàn bà 40 tuổi, Phi Nhung vẫn không hề biết cha ḿnh là ai.
Nhưng chị bảo, đă từ lâu chị không c̣n quan tâm đến điều đó nữa. Điều chị quan tâm và ghi nhận là mẹ chị đă vượt qua mọi áp lực dư luận, vượt qua mọi lời đàm tếu để sinh chị ra và cho chị được sống, được làm người. Chị quan tâm sao cho những đứa em của ḿnh khôn lớn, thành người và có cuộc sống hạnh phúc, quan tâm sao cho sẽ làm được nhiều việc thiện hơn nữa và luôn được khán giả yêu mến mỗi lần cất tiếng hát trên sân khấu.
Sau khi mẹ mất, cha dượng của chị bỏ đi lấy vợ khác. Chị em Phi Nhung phải sống nhờ vào t́nh thương của bà ngoại và các cậu, các d́. Cuộc sống gia đ́nh vốn khó khăn, chật vật giờ lại càng thêm khó khăn hơn. Phi Nhung phải nghỉ học ở nhà đi học may, kiếm tiền để đỡ đần bà ngoại nuôi 5 đứa em nhỏ mồ côi. Vài năm sau đó, bà ngoại – chỗ dựa cuối cùng của chị cũng qua đời. Hai mất mát quá lớn trong cuộc đời đă khiến tuổi thơ của Phi Nhung ngập tràn những kư ức buồn. Nhưng trách nhiệm của 1 người chị cả với 5 đứa em nhỏ mồ côi đă khiến chị không được phép bi lụy. Cô bé Phi Nhung mới 15 – 16 tuổi đă trở thành trụ cột chính cho cả gia đ́nh.
Năm 1989, Phi Nhung quyết định sang Mỹ theo diện con lai, với hi vọng ở “miền đất hứa”, chị sẽ có cơ hội kiếm tiền để gửi về nuôi 5 đứa em ở quê nhà và chờ đợi một phép màu có thể thay đổi số phận của ḿnh. 3 ngày đầu tiên, chị được một người dân định cư ở Florida cho ăn ở nhờ, nhưng đến ngày thứ 4, Phi Nhung đă buộc phải ra ngoài tự t́m nhà, tự đi xin việc làm để đảm bảo cho cuộc sống mưu sinh của ḿnh.
Không được học hành, ngoại ngữ ít ỏi và hoàn toàn không biết làm thế nào để tồn tại trên đất Mỹ, cô gái trẻ 18 tuổi đă phải bắt đầu từ những công việc khó khăn, vất vả nhất để có thể tồn tại. Công việc đầu tiên của Phi Nhung trên đất Mỹ là làm bồi bàn cho một nhà hàng nhỏ ở Florida.
Suốt một thời gian dài sau đó, không một việc ǵ mà chị không trải qua, từ lau chùi, dọn dẹp nhà cửa thuê, dọn nhà vệ sinh, may vá quần áo cho người dân địa phương…Chị có thể làm bất cứ việc ǵ, không nề hà, không ngừng nghỉ, miễn là có thể kiếm ra tiền để tạo dựng cho cả gia đ́nh ḿnh một cuộc sống hạnh phúc hơn. Một ḿnh nơi xứ người, vất vả nhiều, đắng cay cũng không ít, có không ít đêm chị rơi nước mắt v́ tủi thân.
Nhưng mỗi khi yếu đuối, h́nh ảnh 5 đứa em côi cút ở quê nhà lại tạo ra sức mạnh và nghị lực cho Phi Nhung vượt qua những giây phút khó khăn nhất.
Công việc của một người lao động tay chân đơn thuần trên đất Mỹ thu nhập chẳng đáng là bao, nhưng chính từ những đồng tiền mồ hôi nước mắt nhọc nhằn mà chị đă dành dụm, tích cóp trong những ngày đầu lập nghiệp nơi xứ người đă giúp chị nuôi 5 đứa em ăn học thành người. Cũng chính từ những đồng tiền đó, chị đă xây ngôi nhà đầu tiên trong cuộc đời ḿnh cho những người thân của ḿnh. Ngôi nhà đó tuy nhỏ bé, giản dị, nhưng là sự cố gắng thần kỳ của cô gái nhỏ có nghị lực phi thường.
Sau này khi đă trở thành ca sĩ nổi tiếng, Phi Nhung đă có thể xây được nhiều ngôi nhà đẹp hơn, đắt tiền hơn. Nhưng với chị, đó vẫn là ngôi nhà được chị trân trọng nhất. Chị kể, đến bây giờ chị vẫn cảm thấy sợ hăi khi nghĩ về quá khứ vất vả, nhọc nhằn đó. Nhưng chị măi măi biết ơn quăng thời gian đó, bởi nhờ có quăng thời gian đầy thử thách ấy, nên sau này khi gặp bất cứ thử thách nào, chị cũng luôn có đủ can đảm để vượt qua.
Cô ca sĩ của những bản nhạc buồn
Ngày nhỏ, Phi Nhung có 2 ước mơ là lớn lên sẽ trở thành một cô thợ may khéo léo hoặc một cô ca sĩ nổi tiếng. Nhiều bộ đồ diễn, đặc biệt là những chiếc áo dài cầu ḱ, lạ mắt mà chị mặc trên sân khấu hay trong các clip âm nhạc là do chính chị tự tay thiết kế. Sở dĩ Phi Nhung có khả năng “may vá” khéo léo thế là bởi ngay từ bé khi c̣n ở Việt Nam cho đến lúc sang Mỹ, đó chính là “cần câu cơm” giúp chị nuôi cả đàn em nhỏ.
Tuy gia đ́nh không có ai biết hát hay có gien nghệ thuật, nhưng Phi Nhung lại sở hữu một giọng hát rất truyền cảm. Những năm đầu sống một ḿnh trên đất Mỹ, đối mặt với cuộc sống mưu sinh chật vật, Phi Nhung vẫn thường hát những bài dân ca Việt Nam mà ngày xưa, khi mẹ chị c̣n sống, chị vẫn thường hát cho mẹ nghe. Những lúc hát những câu dân ca ngọt ngào, yêu thương đó, chị nhớ đến h́nh ảnh người mẹ hiền quá cố của ḿnh và cảm thấy như được tiếp thêm sức mạnh.
Dù ước mơ như thế, nhưng thực tại của cuộc sống chật vật, khó khăn nơi xứ người không cho phép chị được phép mơ mộng về những điều ḿnh yêu thích. Chị vẫn nghĩ rằng việc trở thành ca sĩ là một việc ngoài tầm tay của chị. Cho đến ngày chị gặp nữ ca sĩ hải ngoại Trizzie Phương Trinh.
Với Phi Nhung, Trizzie Phương Trinh vừa như một người chị em ruột thịt, vừa như một ân nhân lớn. Bởi nói theo một cách nào đó th́ chính Trizzie Phương Trinh là người đă thay đổi con đường định mệnh của Phi Nhung. Phi Nhung t́nh cờ gặp Trizzie Phương Trinh trong một lần đi hát trong một buổi thiện nguyện ở nhà thờ.
Ấn tượng về giọng hát khàn khàn, đầy da diết của Phi Nhung, Trizzie Phương Trinh đă khuyên Phi Nhunng đi theo con đường ca hát và tạo mọi điều kiện có thể để giúp đỡ Phi Nhung trong những bước đi đầu đời. Trước đó dù thích ca hát Phi Nhung chưa bao giờ dám nghĩ rằng ḿnh sẽ có cơ hội thực hiện ước mơ trên đất Mỹ. Nên lúc nhận lời đề nghị giúp đỡ của Trizzie Phương Trinh, chính chị cũng không hiểu ḿnh đang quyết định đúng hay sai.
Với Phi Nhung khi ấy, từ bỏ công việc đang ổn định, dù vất vả của ḿnh để theo đuổi một thứ vô h́nh, chưa biết thành công hay thất bại thực sự là một quyết định liều lĩnh và mạo hiểm. Nhưng cuối cùng chị đă thành công, nhờ một chút may mắn, một chút sự giúp đỡ của những người xung quanh và nhờ phần nhiều ở năng khiếu trời cho và ư chí bền bỉ của chính chỉ.
Những ngày đầu mới đến Cali theo sự giới thiệu của Trizzie Phương Trinh, Phi Nhung rất may mắn v́ có sự giúp đỡ tận t́nh của người bạn tốt nhất mà cô quen trên đất Mỹ.
Trizzie đưa Phi Nhung về sống cùng với gia đ́nh ḿnh, cho Phi Nhung một chỗ ăn ở ổn định. Không chỉ thế Trizzie c̣n giới thiệu cho Phi Nhung các mối quan hệ, các show diễn và cho Phi Nhung mượn cả váy áo đi diễn. Mẹ Trizzie cũng nhận Phi Nhung làm con nuôi và yêu thương chị thực sự như con cái trong nhà. Cũng chính trong gia đ́nh Trizzie,, lần đầu tiên trong đời Phi Nhung được tặng một món quà noel và cảm nhận được sự ấm áp, hạnh phúc thực sự từ những người xung quanh giữa miền đất lạ.
Điều khiến chị cảm động và ghi nhận nhất ở Trizzie Phương Trinh và những người trong gia đ́nh Trizzie là họ đă giúp chị với một sự nhiệt t́nh thực sự và không hề toan tính. 5 năm chị sống trong gia đ́nh Trizzie, chưa bao giờ Trizzie và mẹ hỏi chị về những khoản tiền chị kiếm được hay có bất cứ đ̣i hỏi, yêu cầu ǵ với chị. Gia đ́nh Trizzie đă giúp chị bằng t́nh người thực sự, cho chị một mái ấm và cho chị một cơ hội để chứng tỏ ḿnh trên con đường chinh phục giấc mơ trở thành ca sĩ.
Phi Nhung chưa từng được đào tạo qua nhạc lư, nên những ngày đầu mới đi hát, Phi Nhung hoàn toàn hát theo bản năng. Chị hát những bài hát quen thuộc mà chị vẫn hát thời thơ ấu, theo cách cảm nhận rất bản năng của ḿnh. Chị tự tay thu âm những bài hát đó và gửi đến các trung tâm băng nhạc để giới thiệu về giọng hát ḿnh. Những lần đầu tiên, giọng hát của chị vẫn chưa được ai để ư, nhưng chị không v́ đó mà nản ḷng.
Mỗi lần như thế, chị lại gọi điện trực tiếp cho các nhà sản xuất âm nhạc đó để nhờ họ góp ư về khả năng thanh nhạc của ḿnh, về những chỗ yếu trong cách xử lư bài hát của ḿnh, rồi từ đó tự khắc phục nhược điểm của chính ḿnh. Phi Nhung nói chị không bao giờ giấu dốt, không bao giờ xấu hổ khi thừa nhận sự yếu kém hoặc thiếu hiểu biết của ḿnh. Cái ǵ chị chưa biết, chị không bao giờ ngần ngại hỏi cho bằng biết, để bù đắp những thiếu hụt, thiệt tḥi của ḿnh do không được học hành từ khi c̣n bé. Chính nhờ tinh thần cầu tiến, ham học hỏi đó, giọng hát của Phi Nhung như 1 viên ngọc thô những ngày đầu, đă bắt đầu tỏa sáng trên sân khấu hải ngoại.
Phi Nhung có một giọng hát rất da diết, t́nh cảm. Chất giọng khàn khàn, lúc nào cũng như sắp khóc của chị đặc biệt hợp với những bài hát dân ca, những bài hát về quê hương, xứ sở. Chị cũng đặc biệt được khán giả yêu thích với những bài hát mang âm hưởng buồn thương hay những bài hát về số phận con người. Nhiều người khi nghe chị hát đă khong cầm được nước mắt, khi t́m được cuộc đời ḿnh trong chính những bài hát của chị.
Chính v́ thế mà Phi Nhung nhanh chóng chiếm được cảm t́nh của khán giả hải ngoại và cả trong nước. Chị là một trong những ca sĩ hải ngoại trở về Việt Nam sớm nhất và nhiều nhất và không ngại đi đến những vùng quê xa xôi để phục vụ người dân nghèo.
Có lần về miền Tây Nam bộ - nơi những người dân miệt vườn tuy nghèo khổ nhưng rất chân chất và đặc biệt hâm mộ chị, Phi Nhung đă vô cùng xúc động về t́nh cảm thô mộc nhưng ấm áp mà khán giả dành cho ḿnh. Có lần đi diễn ở miền Tây, chị ứa nước mắt khi biết có cả một gia đ́nh ở rất xa nơi diễn đă mang chiếu đến ngồi chờ từ sáng sớm để đợi đến đêm diễn của chị .
Cũng có những người dân thể hiện sự hâm mộ với chị bằng cách tặng chị vài bịch hoa quả hoặc t́m cách chạm vào người chị véo vào tay chị xem chị có phải là Phi Nhung bằng da bằng thịt không. Sự yêu mến của khán giả là điều mà chị luôn cảm thấy cần phải trân trọng và tri ân.
Phi Nhung có một sức làm việc phi thường, khiến tất cả những người trong giới nghệ sĩ hải ngoại đều phải thán phục. Chị làm việc gấp đôi, gấp ba người khác. Có một thời gian chị đi diễn rất nhiều, nhận show liên tục, bay đi bay lại hết từ nơi này đến nơi kia để phục vụ khán giả khiến cho sức khỏe của chị suy kiệt nghiêm trọng. Có lần v́ lịch diễn quá căng thẳng, Phi Nhung đă phải nhập viện v́ kiệt sức. Phi Nhung nói chị là người ham công tiếc việc.
Chị làm việc không đơn thuần chỉ v́ tiền, v́ cát xê, mà v́ niềm đam mê thực sự của ḿnh. Chị vẫn luôn biết ơn những trung tâm nhạc quy mô nhỏ ở hải ngoại từng là nơi đầu tiên nhận chị về hát thuở hàn vi. Nên sau khi nổi tiếng, dù hoàn toàn xứng đáng hát ở những sân khấu lớn, nhưng khi nhận được lời mời từ những trung tâm cũ, chị vẫn vui vẻ nhận lời bởi chị quan niệm người ta sống cần phải biết trước, biết sau; biết cho, biết nhận. Chị tin rằng người ta gieo hạt, ắt sẽ nhận được trái ngọt.
Vẫn lẻ bóng trong cuộc đời riêng
Bạn bè trong giới nghệ sĩ ở hải ngoại luôn nói rằng Phi Nhung rất “khờ”. Dù bôn ba xứ người suốt mấy chục năm trời, dù lăn lộn mưu sinh từ khi c̣n bé, dù sống nhiều năm trong giới nghệ sĩ nổi tiếng phức tạp, nhưng Phi Nhung vẫn không mất đi cái chất phác, thật thà của một cô gái sinh ra ở vùng đất Tây Nguyên. Những người trong nghề biết cô đều nói Phi Nung thật thà đến mức dễ bị lừa. Chính Phi Nhung cũng nói chị bị lừa măi mà vẫn luôn tin người. Bởi chị nghĩ cuộc đời có vay có trả, có nhân có quả. Chị tin ḿnh sống thế nào sẽ nhận được lại những điều như thế.
Là một ca sĩ nổi tiếng ở hải ngoại trong nhiều năm trời, Phi Nhung có thể sống thoải mái bằng tiền cát xê của ḿnh. Nhưng nếu những ca sĩ khác dùng tiền để mua sắm, trưng diện, để hưởng thụ th́ Phi Nhung lại rất ít khi chi tiêu cho bản thân. Với cá nhân ḿnh, chị rất căn cơ, tiết kiệm, ít mua sắm, tiêu pha.
Chị dùng tiền kiếm được để lo cho các em học hành lên người, rồi xây nhà cho từng đứa em, tạo dựng cho chúng một cuộc sống tốt. Trong những lần về Việt Nam, chị cũng dùng số tiền ḿnh kiếm được để đi làm từ thiện. Chị đă xây một ngôi chùa ở B́nh Phước làm nơi che chở cho 10 đứa trẻ có số phận lang thang, cơ nhỡ.
5 người em của Phi Nhung giờ đều đă có gia đ́nh riêng và một cuộc sống hạnh phúc. Trong đó có công lao không nhỏ của Phi Nhung. Nhưng với riêng bản thân ḿnh, chị vẫn là một người đàn bà lận đận. Phi Nhung đă từng yêu và hạnh phúc với t́nh yêu, nhưng những mối t́nh đó đều đổ vỡ. Với mối t́nh trước, đă có lúc chị muốn từ bỏ con đường nghệ thuật để trở thành người phụ nữ của gia đ́nh. Nhưng cuối cùng chị cũng nhận ra đó là điều chị không thể làm được.
Là người phụ nữ đam mê nghệ thuật và sẵn ḷng hi sinh hết ḿnh cho nghệ thuật, chị không thể trọn vẹn với người ḿnh yêu, không thể chu toàn vai tṛ trách nhiệm của một người phụ nữ trong gia đ́nh. Chị chọn cách sống cô đơn, lẻ bóng, như một cách để không làm khổ người ḿnh yêu, để có thể toàn tâm, toàn ư với sự nghiệp của ḿnh. V́ thế đến tuổi này, chị vẫn là người đàn bà lận đận, đa đoan.
Theo Phunutoday