Đă ba tuần nay, công tŕnh đầu tiên xây dựng đoạn xa lộ năm chục cây số trên đường A2 từ Łodz đi Warsawa mà tập đoàn Covec từ Trung Quốc thực hiện vẫn dừng chân tại chỗ v́ những phức tạp bất ngờ.
Ảnh minh hoạ. Nguồn: ČTK
Chính quyền Ba Lan đe doạ chấm dứt hợp đồng với người Trung Quốc và nội các của thủ tướng Donald Tusk đang cân nhắc về khoản phạt khổng lồ v́ không thực hiện đúng hợp đồng.
Trong khi đó, đây là đoạn xa lộ then chốt dài tổng cộng 91 km, nối thủ đô Ba Lan với biên giới phía tây, buộc phải khánh thành trước giải vô địch bóng đá châu Âu Euro 2012. Năm kia người Trung Quốc đă thắng thầu, khi chào thầu xây dựng đoạn xa lộ 50 km mà chính phủ Ba Lan dự kiến chi phí khoảng ba tỉ złoty chỉ với 1,3 tỉ, là mức thấp hơn đơn chào thầu thấp nhất của các đối thủ cạnh tranh tới khoảng ba mươi phần trăm.
Việc tập đoàn Trung Quốc thắng thầu đă gây ra phản ứng không chỉ của các công ty địa phương khi khẳng định mức chào thầu mà người Trung Quốc đưa ra là giá không một công ty nào của châu Âu có thể theo được; c̣n Thanh tra châu Âu th́ bất b́nh, rằng Warsawa cho phép Covec tham gia đấu đơn đặt hàng nhà nước, trong khi đó các doanh nghiệp EU không có cơ hội tương tự tại Trung Quốc. Nhưng v́ đoạn xa lộ mà người Trung Quốc xây dựng tại Ba Lan không có yểm trợ tài chính từ quĩ châu Âu, nên Brusel không thể can thiệp.
Nhưng khó khăn nghiêm trọng đầu tiên đă xuất hiện từ hồi tháng hai, khi hầu hết các công ty cung cấp địa phương từ chối hợp tác với người Trung Quốc. V́ thế Covec sau đó đă buộc phải điều động 400 công nhân từ Trung Quốc sang, nhưng cũng không thể khắc phục được hết sự phụ thuộc vào các đối tác địa phương. Hơn nữa, v́ bất b́nh với đạo đức thanh toán của Covec, các công ty Ba Lan đă tạm ngừng hợp tác, cung cấp nguyên vật liệu và dịch vụ cho tới khi chưa được thanh toán hết các khoản nợ cũ. Covec nêu lí do thanh toán chậm v́ bị phía chủ đầu tư liên tục cung cấp tài chính vào thời điểm cuối cùng.
Công tŕnh xây dựng v́ thế phải tŕ hoăn toàn bộ. Covec gửi thư cho lănh đạo cơ quan quản lí xa lộ Ba Lan, khẳng định muốn kết thúc công tŕnh “v́ chúng tôi toàn nhận được thanh toán từ phía Ba Lan vào phút chót, nhưng chủ yếu là bởi v́ giá cả nguyên vật liệu và dịch vụ lao động tại Ba Lan tăng bất ngờ, nhưng chủ đầu tư không muốn quan tâm tới“. Và nếu như phía Ba Lan thay đổi lập trường, th́ công việc xây dựng sẽ ngay lập tức được thực hiện trở lại.
Thủ tướng Ba lan Donald Tusk :" không cho phép đ́nh hoăn thi công để đ̣i nhà nước thêm tiền ". Ảnh PAP
Nhưng Warsawa từ chối nhượng bộ. “Chúng tôi không cho phép, để công ty dưới sức ép đ́nh hoăn công việc đ̣i phía nhà nước Ba Lan chi nhiều tiền hơn. Tất cả phải đúng với hợp đồng và các qui tắc,“ thủ tướng Donald Tusk tuyên bố và lưu ư, rằng Ba Lan có thể thực hiện biện pháp trừng phạt v́ vi phạm hợp đồng. Theo thủ tướng Tusk, th́ mức phạt có thể lên đến 740 triệu złoty.
Chuẩn bị cả phương án dự pḥng
“Chính phủ đă chuẩn bị phương án dự pḥng để hoàn thiện A2 mà không có sự tham gia của người Trung Quốc nữa,“ bộ trưởng Giao thông và cơ cấu hạ tầng Cezary Grabarczyk tuyên bố hôm 6.6.2011 và nhân vật mà trước đây từng hết sức ủng hộ sự hợp tác với tập đoàn Trung Quốc này b́nh luận thêm: “Nếu là hôm nay th́ tôi sẽ đánh giá đề nghị hợp tác này khác hẳn.“
Đây cũng là bài học cho người Séc, khi trước đây cũng đă cân nhắc tới khả năng để đối thủ cạnh tranh từ Trung Quốc có thể đẩy giá xây dựng đường xá tại CH Séc xuống thấp hơn. Cựu bộ trưởng Giao thông Vít Bárta đă đàm phán với các nhà ngoại giao Trung Quốc về khả năng này. Nhưng ngay lập tức các hăng xây dựng Séc đă phản ứng kịch liệt và cũng như các đồng nghiệp Ba Lan, họ khẳng định sẽ tẩy chay hợp tác với công ty cạnh tranh Trung Quốc nếu xuất hiện ở đây.
David Nguyen-Vietinfo.eu
Novinky.cz, Právo