BIRMINGHAM, Anh Quốc (AP) - The Burger Bar Boys, The Cash hay Slash Money Crew, The Bang Bang Gang, những tên nghe như trong tiểu thuyết nhưng thực tế đó chính là tên của những băng đảng ở Birmingham, những đạo quân hoạt động trong bóng tối và cũng là đầu tàu của các cuộc bạo loạn tệ hại nhất trong suốt một thế hệ ở nước Anh.
Thanh niên trộm hàng từ bên trong một tiệm điện tử bị đập phá ở Birmingham, Anh. Thủ Tướng Anh David Cameron khẳng định băng đảng là yếu tố đằng sau vụ bạo loạn và mời cố vấn chuyên về băng đảng Mỹ qua giúp. (H́nh: AP Photo/David Jones/PA Wire)
Trong khi nước Anh đang t́m câu trả lời do đâu đưa đến t́nh trạng vô chính phủ như hồi tuần qua, Thủ Tướng David Cameron nhận định sự lớn mạnh của băng đảng là yếu tố chính và ông quyết định mướn các chuyên gia chống băng đảng kỳ cựu của Hoa Kỳ sang giúp bài trừ tệ nạn này.
Trong khi các sĩ quan cảnh sát cao cấp công khai chống lại, th́ giới chuyên gia băng đảng lại cho việc nhờ sự giúp đỡ của cố vấn Mỹ là hợp lư, v́ băng đảng ở Anh ngày nay rập khuôn hoàn toàn theo lối của băng đảng ở Hoa Kỳ.
Băng đảng Anh nói chuyện bằng ngôn ngữ của đường phố, cóp theo lời lẽ của nhạc “rap” Hoa Kỳ, lấy biệt hiệu theo tên của các phim găng-tơ Mỹ. Trên các mạng xă hội, thay v́ ảnh của ḿnh họ chọn ảnh của những nhân vật phim ảnh như Don Corleone hay Scarface, hoặc của truyền h́nh như đảng trưởng Stringer Bell ở Baltimore trong “The Wires.”
Carl Fellstrom, một chuyên gia về băng đảng ở Anh và cũng là tác giả của một cuốn sách mới đây có nhan đề “Hoods,” phát biểu: “Các băng đảng tuổi thanh thiếu niên này tự tạo một thế giới tội ác riêng cho họ, và trong suy nghĩ của họ, đây là một thế giới Mỹ hóa hoàn toàn. Khi đề cập đến cảnh sát th́ họ gọi là 'the Feds,' hay 'The 5-0' như trong phim Hawaii 5-0.”
Nhân viên công lực Anh xác nhận chỉ mới vài năm trở lại đây, họ đă lo t́m cách giảm thiểu qui mô và mức độ bạo động của băng đảng trong nước. Họ xem các “băng nhóm thanh niên tội phạm” như là một hiện tượng của Mỹ.
Vào thời gian cao điểm của cuộc nổi loạn Tháng Tám khi băng đảng dùng tin nhắn “texting” để trao đổi thông tin về việc đi đập phá, hôi của, th́ các chính trị gia thẳng thừng gọi họ là “băng đảng” mà chăng c̣n kiêng dè ǵ nữa.
Trong phiên họp khẩn cấp ở Nghị Viện Anh để bàn thảo về t́nh trạng nổi loạn, Thủ Tướng Cameron nói: “Băng đảng hầu hết là những cậu xuất thân từ những gia đ́nh lộn xộn. Họ kiếm tiền bằng những hoạt động tội phạm, đặc biệt là ma túy, và che chở cho nhau bằng lời thề trung thành với một chúa trùm rất độc đoán. Họ sống trong khu vực của ḿnh, ở đó băng đảng bắn giết lẫn nhau và tấn công cả cảnh sát.”
Tại Birmingham, một phóng viên lái xe đi vào khu lao động, nơi chen chúc những khu nhà gạch đỏ, tường bê tông xám thời thập niên 1960, nơi băng đảng thuộc sắc tộc Caribbean và Ấn-Pakistan đụng độ nhau thường xuyên. Sự mâu thuẫn giữa đôi bên dẫn đến ít nhất là 4 lần bạo loạn kể từ thập niên 1980.
Cảnh sát cũng hiện diện ở đây, đang lục soát căn nhà của một thành viên băng đảng mà họ tin đă tham gia các nhóm hôi của những tiệm tạp hóa và đồ điện tử.
Ở một góc đường, một thiếu niên mặc áo có nón trùm đầu, đầu chít khăn xanh, màu của băng đảng Caribbean tên BMW, viết tắt từ chữ Birmingham's Most Wanted, đang theo dơi “the Feds,” khi toán cảnh sát này gồm cả chục người, đang ập vào cửa trước của căn nhà để t́m tang vật, là những đồ điện tử và áo quần nhăn hiệu thời trang bị đánh cắp.
Những vụ bố ráp như thế là h́nh ảnh thường thấy ở vùng cứ địa của du đăng, kể từ lúc bạo loạn lắng dịu vào hôm Thứ Tư. Người chiến binh BMW này dùng mật mă gửi “text” cho trùm băng đảng, báo cáo vị trí của cảnh sát, rằng “5-0” đang xông vào căn nhà của một “cru” - đảng - đối địch.
Cậu thanh niên thoạt đầu tỏ thái độ lạnh lùng trước câu hỏi của một phóng viên nhưng trở nên thân mật khi được hỏi về giá cả chợ đen của một TV plasma. Chỉ tay về phía khu nhà nằm trong ngơ cụt ở hướng đối diện với nơi cảnh sát đang lùng soát, cậu nói: “Đây là cuộc đại hạ giá của thế kỷ, mọi thứ cần phải bán.”
Cậu thanh niên nói cái TV mà băng đảng chôm được giá chỉ bằng một phần mười giá trong tiệm, và người mua trả bằng tiền mặt ở sau các đường hẻm, xa hẳn tầm thấy của các máy thu h́nh thuộc hệ thống truyền h́nh CCTV ở Birmingham. Vừa cười cậu ta vừa thêm: “Chúng tôi không nhận thẻ Visa nhưng nhận giao tận nhà.”
Tranh giành lănh thổ
Các băng đảng ở Anh thường bảo vệ lănh địa của ḿnh tới từng viên sỏi, thậm chí nhiều nhóm kèm tên nhóm ḿnh với mă số bưu chính trong vùng. Họ c̣n đánh dấu lănh thổ với các chữ viết ngoằn ngoèo, trông quen mắt như những ǵ thường thấy dưới các cầu xa lộ ở Los Angeles.
Mỗi địa điểm có bạo loạn trên bản đồ là cứ địa của một hay nhiều băng đảng. Ví dụ Enfield ở phía Bắc của London, nơi một trung tâm phân phối hàng của hăng Sony bị dọn sạch, đây là nơi hoạt động của nửa tá băng nhóm, trong đó gồm Dem Africans, Red Brick Crew và Gun Man Down. Khu ngoại ô Croydon phía Nam London, nơi chứng kiến cảnh tấn công đốt nhà tệ hại nhất, kể cả vụ một người 26 tuổi bị bắn chết, là nơi hoạt động của băng Don't Say Nothin.
Đoạn video của CCTV quay một vài khu vực bị cướp phá cho thấy các nhóm băng đảng đang chuyển đi hàng hóa mới chôm được. Họ che mặt bằng khăn của nhóm ḿnh, đầu đội nón chơi bóng chầy kể cả mặc áo có nón trùm đầu.
Vùng ngoại ô Tottenham ở phía Bắc London, nơi Mark Duggan, một thành viên băng đảng bị bắn chết hôm 4 Tháng Tám và hai ngày sau nổ bùng thành bạo loạn, là nơi hoạt động của ít nhất một chục băng đảng.
Duggan là một thành viên nổi tiếng của băng The Stars ở Tottenham và cũng là thân thích của một gia đ́nh tội ác quan trọng ở Manchester, thuộc phía Tây Bắc nước Anh. Cảnh sát cho biết, Duggan, 29 tuổi có giấu trong vớ một khẩu súng của Ư khi bị cảnh sát phục kích. Lời nói cuối cùng thu được của anh ta là một lời nhắn bằng text, gởi cho cô bạn gái đang có bầu: “Bọn Feds đang theo anh sát nút.”
Roy Gisby, người giúp điều hành một cơ quan từ thiện hoạt động ở khắp London tên In-Volve, và tổ chức này chuyên giúp thanh thiếu niên tránh xa ma túy và băng đảng. Ông Gisby, 59 tuổi miêu tả t́nh trạng bạo động lan tràn từ Tottenham đến các nơi khác như thế nào. Các tay chỉ huy hôi của mang theo cả xe hơi để có thể tẩu thoát lẫn chuyển vận hàng hóa nặng nề, đồng thời triển khai đàn em để cầm chân cảnh sát.
Ông Gisby nhận định: “Không c̣n nghi ngờ ǵ nữa đây chính là cuộc làm loạn do băng đảng thực hiện. Hăy xem những ǵ xảy ra ở Tottenham. Đám trẻ được giữ lại trên đường phố để gây rối, trong khi đám lớn hơn tiến lên phía Bắc để hôi của vùng Enfield. Thoạt trông, thấy như cuộc hỗn loạn nhưng kỳ thực diễn ra theo cái trật tự của nó.”
Tại Nottingham, thành phố của người hùng lừng danh Robin Hood, băng nhóm bịt mặt bằng khăn đỏ, tượng trưng cho băng đảng lớn nhất St. Ann's Posse, thẩy bom xăng vào trạm cảnh sát trước khi quét sạch một tiệm bán đồ thể thao. Đêm sau, Radford Boys, một băng lớn khác trong thành phố, xuất hiện với khăn bịt mặt màu đen và ném bom xăng vào đồn cảnh sát trong khu vực ḿnh.
Nhà văn Fellstrom mà cuốn “Hoods” của ông nhắm đến các băng nhóm ở Nottingham nói: “Băng Radford không muốn đối thủ của ḿnh nổi đ́nh nổi đám trên báo chí nên cũng ra quân điệu vơ dương oai.”
Một cuộc nghiên cứu khắp toàn quốc của Home Office, cơ quan chịu trách nhiệm về luật pháp và trật tự ở Anh, ước lượng khoảng 6% của tất cả con trai và con gái trong hạng tuổi từ 10 đến 19, tức khoảng 50,000 cô cậu, đều là thành viên của băng đảng. Đôi khi họ được băng đảng lớn hơn tuyển dụng làm công việc phân phối ma túy bằng xe đạp, để ít có nguy cơ bị cảnh sát chận bắt, như thường xảy ra ở Hoa Kỳ.
Vũ khí của băng đảng
Khác biệt rơ rệt nhất giữa băng đảng ở Anh và Mỹ là hỏa lực của họ. Ở nước Anh nơi vũ khí bị kiểm soát chặt chẽ, chỉ các băng có tầm cỡ mới có trang bị súng, mà họ nhập lậu theo với ma túy từ Ḥa Lan, Bắc Phi và Caribbean. Đối với đám thanh thiếu niên đang tập sự làm du đăng, dao vẫn là vũ khí hàng đầu của họ.
Theo cảnh sát và các cán sự xă hội, hầu hết hơn 5,000 vụ đâm chém mỗi năm đều do các băng sát phạt nhau, khi bên này đi vào lănh địa của bên kia. Trong năm nay ở London, có 18 thanh thiếu niên bị đâm chết.
Những vụ đổ máu như vậy chẳng có nghĩa lư là bao so với tâm điểm của văn hóa băng đảng Los Angeles, nơi khoảng 90,000 thành viên băng đảng bị cho là thủ phạm của 297 vụ sát nhân hồi năm vừa qua. Băng đảng ở Los Angeles là kiểu mẫu được xuất cảng đi khắp thế giới, xuất hiện tại mọi ngơ ngách ở Hoa Kỳ và Trung Mỹ. Hằng chục băng đảng ở Anh tự gán cho ḿnh tựa như băng Crips and Bloods ở Los Angeles, mặc dù trên thực tế băng này không hề có chi nhánh xuyên đại dương.
Ngay cả trước khi có cuộc nổi loạn Tháng Tám ở Anh, băng đảng ở London theo thống kê có vẻ c̣n đen tối hơn ở New York, nơi con số ghi nhận chính thức hồi năm ngoái cho thấy chỉ có 228 tội phạm liên hệ đến băng đảng, trong một thành phố có đến 18,000 vụ cướp giật và 532 vụ sát nhân. Trong khi các chuyên gia phỏng chừng ở New York có khoảng 18,000 thành viên băng đảng nhưng chỉ lo với công việc của ḿnh chứ không muốn xung đột về lănh địa của nhau.
David Brotherton, một chuyên viên về băng đảng thanh thiếu niên, vừa là chủ tịch phân khoa xă hội thuộc trường John Jay College of Criminal Justice, nói: “New York thật sự không có lằn ranh rơ rệt nào giữa các băng nhóm.”
Từ 'chiến lược Boston' đến cớm gộc của Los Angeles
Thủ Tướng Anh, David Cameron vừa mướn ông William Bratton, một cựu chỉ huy trưởng Cảnh Sát Los Angeles, làm cố vấn về vấn đề bài trừ băng đảng. Ông Bratton trước đây từng chỉ huy cảnh sát ở New York và Boston, nơi chiến thuật của ông được điểm son, làm giảm rơ rệt những vụ đổ máu liên hệ đến băng đảng. Cả hai ông Cameron và Bratton dự trù xúc tiến các ư tưởng, được nhà học giả biến thành người chống tội ác David Kennedy đề xướng ở Boston cách đây 15 năm.
“Chiến lược Boston” của ông Kennedy đề nghị một cuộc gặp gỡ công khai giữa cảnh sát, nhân viên thi hành lệnh quản chế, cơ quan cung cấp phúc lợi xă hội, cư dân trong cộng đồng, với các thành viên thuộc băng đảng đang bị chú ư. Cuộc gặp gỡ được điểm son là mang lại sự sụt giảm rơ rệt các vụ băng đảng bắn giết nhau ở Boston, Chicago và Cincinnati.
Ông Kennedy nói: “Hiển nhiên bây giờ chúng ta đă có được một phương cách tốt đẹp. Chúng ta đă có được 15 năm lịch sử ở Hoa Kỳ, từ thành phố này đến thành phố khác. Không ai nói London không giải quyết được vấn nạn, chúng ta biết London sẽ làm được.”
Trong khi Anh Quốc chậm chạp trong việc đối phó với sự lớn mạnh của băng đảng, các thủ đô bị lan tràn băng đảng như Scotland và Glasgow đă thực sự nhập cảng phương pháp Boston rồi.
Karen McCluskey, giám đốc Đơn Vị Cắt Giảm Bạo Hành ở Scotland, từng mở cuộc họp khoáng đại kiểu Boston với thành viên băng đảng tại một ṭa án ở Glasgow vào năm 2008. Bà McCluskey nói, các thành viên băng đảng đă sửng sốt khi hay rằng t́nh báo cảnh sát biết về họ nhiều đến chừng nào, đồng thời cảm thấy xấu hổ về những câu chuyện nói về hành vi của họ đă làm cho cộng đồng sợ hăi biết bao nhiêu.
Bà McCluskey cho biết các cộng sự của bà tỏ ra hoài nghi về kỹ thuật chống băng đảng của người Mỹ, cho đến khi thấy các vụ bạo động băng đảng ở Glasgow giảm đến 46% trong ba năm qua.
Ông Kennedy nói: “Thật quá dễ khi nói rằng sự tiếp cận không có kết quả cụ thể ở đây do khác biệt này hoặc khác biệt nọ. Điều chúng ta học được là những khác biệt tự nó không tạo nên sự khác biệt.”
(TP)
Shawn Pogatchnik/AP
Chuyển ngữ: Triệu Phong/Người Việt
Băng đảng Anh rập khuôn băng đảng Mỹ
