Dưới tác động của việc nhận ồ ạt vào trang bị các loại vũ khí chính xác cao mới, h́nh thức và phương pháp sử dụng các phương tiện tiến công đường không-vũ trụ sẽ có tính chất khác và nội hàm sẽ được bổ sung cơ bản.
Khi đánh giá vai tṛ của vũ khí chính xác cao trong giải quyết các nhiệm vụ của các cuộc xung đột quân sự thập kỷ gần đây và xét đến triển vọng phát triển các vũ khí này vào đầu thế kỷ 21, có thể khẳng định chắc chắn rằng, nó vẫn sẽ có ảnh hưởng quyết định đến việc xác định tính chất đấu tranh vũ trang không chỉ trong không trung mà cả trong không trung - vũ trụ.
Một trong những mối đe dọa chính đối với an ninh quốc gia của Liên bang Nga trong môi trường không trung - vũ trụ là việc trang bị ồ ạt cho Quân đội Mỹ và NATO vũ khí chính xác cao hiện đại.
Đồng thời, người ta đang tích cực phát triển hạ tầng bảo đảm sử dụng hiệu quả vũ khí chính xác cao: Các hệ thống trinh sát, liên lạc, chỉ huy, điều phối hoạt động của tất cả các lực lượng và phương tiện tham gia các chiến dịch đường không và đường không - vũ trụ.
Vũ khí chính xác cao đă có đóng góp đặc biệt vào việc xác định tính chất cúa đấu tranh vũ trang trong không trung và các cuộc xung đột quân sự cuối thế kỷ 20. Dưới ảnh hưởng của nó, các h́nh thức và phương pháp sử dụng chiến đấu các phương tiện tiến công đường không liên tục được phát triển, chiến thuật hoạt động của các cụm lực lượng không quân có sự thay đổi, xuất hiện những thủ đoạn chiến thuật mới để chế áp hệ thống pḥng không và tấn công các mục tiêu mặt đất khác nhau.
Nh́n chung, vũ khí chính xác cao được hiểu là vũ khí nhờ được dẫn bảo đảm tiêu diệt có lựa chọn các mục tiêu cơ động và tĩnh tại trong mọi điều kiện, t́nh huống với xác suất gần bằng 1.
Thông thường trong các cuộc chiến tranh thế kỷ 21, đ̣n tấn công đầu tiên vào đối phương do các tàu nổi và tàu ngầm trang bị tên lửa hành tŕnh tầm xa thực hiện.
Đặc điểm nổi bật của vũ khí chính xác cao so với các vũ khí thông thường là nó được trang bị hệ dẫn bằng lệnh, tự hoạt hoặc kết hợp để thực hiện việc điều khiển quỹ đạo bay đến mục tiêu (đối tượng tiêu diệt) và bảo đảm xác suất tiêu diệt mục tiêu tùy thuộc các thông số của mục tiêu bị tấn công.
Tùy thuộc vào loại phương tiện mang, vũ khí chính xác cao có thể là loại triển khai trên máy bay, trên biển hay trên mặt đất. Trong 10 năm tới có thể xuất hiện cả vũ khí chính xác cao triển khai trong vũ trụ.
Chúng ta sẽ xem xét vũ khí chính xác cao trang bị cho máy bay lớp không - đối - đất.
Thuộc về lớp vũ khí này là các loại vũ khí hàng không sau đây: tên lửa hành tŕnh, tên lửa có điều khiển đa dụng không đối diện, bom có điều khiển và bom chùm có điều khiển, tên lửa chống radar, tên lửa chống hạm.
Tùy thuộc vào loại hệ dẫn lắp trên vũ khí, vũ khí hàng không chính xác cao chia thành: vũ khí chính xác cao với các hệ dẫn quang - điện tử (truyền h́nh, ảnh nhiệt, laser); vũ khí chính xác cao với hệ dẫn radar thụ động; vũ khí chính xác cao với hệ dẫn radar chủ động (sóng mm); vũ khí chính xác cao với hệ dẫn quán tính và có hiệu chỉnh theo hệ thống đạo hàng vệ tinh NAVSTAR (GPS); vũ khí chính xác cao với hệ dẫn kết hợp (các h́nh thức kết hợp các hệ dẫn kể trên).
Tùy thuộc vào tầm xa tối đa sử dụng chiến đấu từ các máy bay mang, vũ khí hàng không chính xác cao được chia thành vũ khí chính xác cao tầm xa (trên 100 km); vũ khí chính xác cao tầm trung (đến 100 km); vũ khí chính xác cao tầm ngắn (đến 20 km).
Các chương tŕnh khoa học kỹ thuật chính trong lĩnh vực phát triển vũ khí hàng không chính xác cao lớp này là nhằm tăng tốc độ và tầm bắn, nâng cao độ chính xác bắn, giảm độ bộc lộ radar và quang học, sử dụng các hệ dẫn kết hợp cho phép sử dụng vũ khí trong mọi điều kiện thời tiết. Được đặc biệt chú trọng là việc trang bị cho vũ khí chính xác cao các loại phần chiến đấu khác nhau, yếu tố làm mở rộng đáng kể dải nhiệm vụ chiến đấu có thể thực hiện và tính lựa chọn trong tấn công.
Khi đánh giá vai tṛ của vũ khí chính xác cao trong việc giải quyết các nhiệm vụ của các cuộc xung đột quân sự thập niên gần đây và xét đến các triển vọng phát triển vũ khí này vào đầu thế kỷ 21, có thể khẳng định chắc chắn rằng, nó vẫn sẽ có ảnh hưởng quyết định đến việc hình thành tính chất cuộc đấu tranh vũ trang không chỉ trong không trung mà cả trong không trung-vũ trụ. Có tác động lớn nhất đến quá tŕnh này sẽ là các yếu tố sau đây:
1. Sự gia tăng số lượng vũ khí chính xác cao trong kho vũ khí chung. Ngay hiện tại, dự trữ các vũ khí hàng không chính xác cao các loại trong quân đội các cường quốc nước ngoài chính đă là hàng chục ngàn đơn vị, c̣n lượng vũ khí chính xác cao sản xuất ra hàng năm là hàng ngàn đơn vị. Điều đáng lưu ư các các nước đang phát triển cũng nỗ lực sở hữu các kho vũ khí chính xác cao.
2. Khả năng sử dụng vũ khí chính xác cao từ các tuyến nằm ngoài không chỉ khu vực hoạt động của các vũ khí pḥng không, mà cả ngoài các khí tài thông tin pḥng không. Việc này được thực hiện bằng cách phát triển vũ khí chính xác cao tầm bắn xa, cũng như bằng cách áp dụng các quỹ đạo bay khác nhau cho vũ khí chính xác cao cho phép thực hành phóng chúng từ máy bay mang từ ngoài đường chân trời vô tuyến.
3. Mở rộng dải độ cao và tốc độ sử dụng vũ khí chính xác cao từ môi trường không trung cho đến không trung-vũ trụ. Hiện nay, Mỹ và NATO đă triển khai hàng loạt chương tŕnh nghiên cứu chế tạo các loại tên lửa có điều khiển siêu vượt âm và tên lửa hành tŕnh siêu vượt âm.
Bom JDAM là vũ khí chính xác cao trang bị hệ dẫn quán tính có hiệu chỉnh theo hệ thống đạo hàng vệ tinh NAVSTAR.
Những điểm khác biệt ở các loại vũ khí này sẽ là phản ứng nhanh và linh hoạt trong sử dụng chiến đấu, khó bị tổn thương, tấn công có tính bất ngờ và bí mật cao nhờ khả năng sử dụng từ mọi hướng, trong mọi điều kiện thời tiết và bất kể ngày đêm.
4. Tạo cho vũ khí chính xác cao các đặc tính “mọi thời tiết”, cho phép sử dụng nó hiệu quả trong mọi t́nh huống, bất kể điều kiện thời tiết và ngày đêm. Kết quả là trong tương lai gần, độ chính xác bắn của các loại vũ khí chính xác cao chủ yếu sẽ không phụ thuộc vào điều kiện thời tiết. Yếu tố này đă được phát triển nhờ phát triển các hệ dẫn khác nhau cho vũ khí chính xác cao.
Hiện nay, nhiều loại vũ khí sát thương được trang bị hệ dẫn quán tính có hiệu chính theo hệ thống đạo hàng vệ tinh NAVSTAR (GPS), cũng như ccs hệ dẫn kết hợp làm việc dựa trên các nguyên tắc vật lư khác nhau.
5. Mở rộng danh mục các mục tiêu có thể bị tiêu diệt bằng vũ khí chính xác cao và sự xuất hiện khả năng thực hiện nguyên tắc tác động có lựa chọn đối với các mục tiêu. Yếu tố này đă được phát triển là nhờ việc phát triển cho vũ khí chính xác cao các phần chiến đấu khác nhau.
Các mẫu vũ khí chính xác cao đầu tiên chỉ có khả năng tiêu diệt các mục tiêu điểm được bảo vệ yếu về mặt kỹ thuật công tŕnh. Hiện nay, người ta đă phát triển cho vũ khí chính xác cao các phần chiến đấu xuyên bê tông, có khả năng tiêu diệt hiệu quả các mục tiêu kiên cố, nằm sâu dưới đất.
Người ta cũng đang ráo riết nghiên cứu chế tạo vũ khí chính xác cao phi sát thương. Nằm trong số này có các loại đạn vi ba dùng để tiêu diệt bằng xung điện từ các loại thiết bị điện tử khác nhau, các loại đạn được nhồi hỗn hợp hợp chất grafit dẫn điện để làm hỏng các hệ thống cấp điện.
6. Khả năng Mỹ và NATO chế tạo được vào khoảng năm 2015 “Hệ thống tích hợp tiên tiến sử dụng vũ khí chính xác cao”. Dự kiến, trong thành phần hệ thống này sẽ tích hợp các phương tiện tiến công được trang bị vũ khí chính xác cao (máy bay, tàu mặt nước và tàu ngầm, các hệ thống mặt đất, các máy bay không người lái tiến công), và hạ tầng thông tin-chỉ huy thống nhất cho tất cả các loại vũ khí chính xác cao (hệ thống quan sát và trinh sát toàn cầu, hệ thống liên lạc và truyền dữ liệu, hệ thống chỉ huy và kiểm soát). Hệ thống này có vai tṛ quyết định trong khái niệm chiến tranh lấy mạng làm trung tâm đang được xây dựng ở Mỹ.
Máy bay ném bom chiến lược B-2 Spirit.
Dưới ảnh hưởng của việc nhận ồ ạt vào trang bị các loại vũ khí chính xác cao mới, các h́nh thức và phương pháp sử dụng chiến đấu các phương tiện tiến công đường không - vũ trụ sẽ có tính chất mới và được bổ sung cơ bản về nội dung.
Điều đó sẽ thể hiện trước hết ở chỗ tất cả hành động chiến đấu sẽ có tính không trung - vũ trụ rơ nét và sẽ được thực hiện trong một môi trường không trung - vũ trụ thống nhất. Sẽ xuất hiện hàng loạt các đặc điểm mới được quy định bởi sự hoàn thiện về chất các vũ khí chính xác cao. Gồm:
- Một là, các tham số không gian của hoạt động chiến đấu sẽ tăng mạnh và sẽ gia tăng khối lượng nhiệm vụ quy mô chiến dịch - chiến lược và chiến lược được thực hiện. Xu hướng này có liên quan tới việc tăng tầm sử dụng vũ khí chính xác cao và khả năng sử dụng nó hiệu quả để tấn công các mục tiêu nằm sâu trong hậu phương đối phương.
- Hai là, nhờ nâng cao tính lựa chọn trong sử dụng vũ khí chính xác cao, xuất hiện khả năng giải quyết tổ hợp và đồng thời các nhiệm vụ chủ yếu của các chiến dịch (hoạt động chiến đấu) ở ngay giai đoạn đầu cuộc xung đột quân sự.
- Ba là, tốc độ diễn biến và cường độ chiến đấu sẽ tăng mạnh, và do đó là giảm thời hạn thực hiện các nhiệm vụ chiến đấu chủ yếu.
- Bốn là, xuất hiện khả năng thực tế để đạt tính bất ngờ chiến thuật, nhất là khi thực hiện đ̣n tấn công tên lửa - không quân đầu tiên của chiến dịch tiến công đường không.
Xu hướng này được quy định một mặt, bởi sự gia tăng đáng kể tiềm lực chiến đấu của các cụm lực lượng phương tiện tiến công đường không - vũ trụ, điều đó cho phép phát động chiến sự bằng các cụm lực lượng có sẵn mà không phải tăng cường trước cho chúng, mặt khác là bởi khả năng sử dụng vũ khí chính xác cao từ các tuyến nằm ngoài vùng kiểm soát của các phương tiện thông tin của đối phương, cũng như từ các hướng bất ngờ.
- Năm là, khi thực hiện các đ̣n tấn công ồ ạt, sẽ xảy ra những thay đổi về kết cấu chiến dịch-chiến thuật của ác phương tiện tiến công đường không - vũ trụ có liên quan tới việc gia tăng số lượng lực lượng hoạt động trong thê đội các phương tiện sát thương không người lái.
Các kỹ thuật viên trên tàu sân bay đang lắp bom GBU dẫn đường bằng laser lên chiến đấu cơ.
Xu hướng này được quy định bởi sự gia tăng số lượng các loại vũ khí chính xác cao như tên lửa hành tŕnh phóng từ trên không và từ biển vốn sẽ có khả năng độc lập giải quyết hầu như toàn bộ các nhiệm vụ chiến đấu.
Ngoài ra, sẽ xảy ra những thay đổi trong kết cấu chiến thuật của các đội h́nh chiến đấu của không quân có người lái hoạt động ở thê đội chế áp pḥng không và trong các thê đội tiến công.
Điều đó sẽ được phản ảnh ở việc chuyển sang các hành động đồng thời của một số lượng lớn các cụm tiến công nhỏ về thành phần và thậm chí các máy bay đơn lẻ giải quyết các nhiệm vụ cụ thể nhằm tiêu diệt các mục tiêu. Xu hướng này được quy định bởi các thông số chính xác cao của các phương tiện sát thương, nên cho phép giải quyết các nhiệm vụ chiến đấu bằng thành phần lực lượng nhỏ hơn.
Số lượng phi vụ cần thực hiện để tiêu diệt cùng những mục tiêu nhỏ đó bằng vũ khí chính xác cao sẽ giảm mạnh so với việc sử dụng các phương tiện sát thương không điều khiển. Bởi vậy, khái niệm “tấn công ồ ạt bằng không quân-tên lửa” sẽ có ư nghĩa hoàn toàn khác, mà cụ thể là sẽ được xem xét không phải từ giác độ các cuộc tập kích ồ ạt của không quân trong các đội h́nh chiến đầu dày đặc mà từ giác độ các hành động đồng thời của một số lượng lớn tốp máy bay nhỏ.
Việc chuyển sang các hành động như thế đă thể hiện rơ ràng trong các cuộc xung đột quân sự những năm gần đây, nơi mà không quân Mỹ và NATO đồng thời tấn công một số lượng lớn mục tiêu mà chỉ dùng các tốp máy bay tiến công nhỏ và thậm chí các máy bay đơn lẻ.
Cũng cần lưu ư ảnh hưởng to lớn mà vũ khí hàng không chính xác cao tương lai có thể gây ra đối với chiến thuật hoạt động của các máy bay mang. Chiến thuật này sẽ đơn giản hóa đi nhiều bởi lẽ nhiệm vụ chính của các máy bay mang sẽ chỉ c̣n là tiến vào các tuyến quy định sử dụng vũ khí chính xác cao nằm bên ngoài khu vực hoạt động của các phương tiện pḥng không tích cực của đối phương (c̣n trong vài trường hợp là bên ngoài cả khu vực hoạt động của các phương tiện thông tin pḥng không) và tiến hành các thao tác phóng vũ khí chính xác cao có phối hợp về mặt thời gian.
Xét đến yếu tố này, cũng như khả năng chế tạo “vũ khí trí năng chính xác cao” nêu trên khi dự báo các hoạt động của các phương tiện tiến công đường không-vũ trụ trong các cuộc xung đột quân sự tương lai, cần xem xét chiến thuật hoạt động của bản thân vũ khí chính xác cao hơn là chiến thuật hoạt động của các máy bay mang vũ khí chính xác cao.
Chiến thuật này sẽ được quy định trước hết bởi chủng loại hệ dẫn lắp trên mẫu vũ khí chính xác cao cụ thể, tính chất mục tiêu cần tiêu diệt, cũng như mức độ bảo vệ của chúng bằng các phương tiện pḥng không tích cực và thụ động.
Như vậy, vũ khí chính xác cao, loại vũ khí sẽ là phương tiện tác động hỏa lực chủ yếu đối với hầu như tất cả các mục tiêu, bất kể mức độ bảo về và tính cơ động của chúng, sẽ có ảnh hưởng áp đảo đối với việc hình thành tính chất cuộc đấu tranh vũ trang trong môi trường không trung-vũ trụ trong các cuộc xung đột quân sự đầu thế kỷ XXI. Có thể khẳng định chắc chắn rằng, các cuộc chiến tranh tương lai – đó là các cuộc chiến tranh của công nghệ cao.
Nhân Vũ - ĐấtViệt
Vũ khí chính xác cao thay đổi chiến tranh công nghệ cao
