Afghanistan trước vòng xoáy bạo lực

Sự kiện ông Rabbani bị ám sát tại nhà riêng dấy lên quan ngại về việc bùng phát cuộc xung đột vũ trang mới tại quốc gia Nam Á này.

Ông Rabbani là Chủ tich Hội đồng hòa bình cấp cao của Afghanistan do Chính phủ nước này thành lập hồi năm 2010 nhằm tiến hành các cuộc đàm phán và hòa giải với Taliban.

Vụ ám sát xảy ra vào thời gian ông Rabbani tham dự cuộc họp với hơn 100 thành viên của Taliban tại Kabul, trong nỗ lực tìm giải pháp hòa bình giữa Afghanistan và Taliban kéo dài suốt 10 năm qua.

Theo báo cáo của Bộ Nội vụ Afghanistan, kế hoạch ám sát Rabbani được Taliban chuẩn bị rất kỹ lưỡng và chặt chẽ. Kẻ thực thi kế hoạch chính là những nhân vật mà Rabbani biết rõ và tin cậy: Mohammad Masoom và Wahid Yar, đặc phái của Taliban về đàm phán, hòa giải với chính quyền Afghanistan.

Vụ ám sát là diễn biến mới nhất trong một loạt vụ tấn công vào các quan chức cấp cao của Afghanistan từ tháng 7/2011 đến nay.

Trước đó, Ahmed Wali Karzai, anh trai của đương kim Tổng thống Hamid Karzai, và Thị trưởng thành phố Kandahar cũng bị lực lượng Taliban hạ sát vào thời điểm căng thẳng giữa chính phủ và Taliban bắt đầu bùng phát.

Người dân Afghanistan phản đối biểu tình phản đối vụ ám sát ông Rabbani.

Vài giờ sau vụ ám sát ông Rabbani, Tổng thống Mỹ Barack Obama đã có cuộc gặp với Tổng thống Afghanistan Hamid Karzai bên lề đại hội Liên Hợp Quốc diễn ra cùng ngày tại New York.

Nguyên thủ 2 nước kịch liệt lên án hành động của Taliban, đồng thời khẳng định: “Sự việc không thể ngăn cản con đường chúng ta đã đi”.

Ở trong nước, Thượng nghị sĩ Sidique Balkhi, một trong những cố vấn của Hội đồng Hòa bình tối cao, cũng cho rằng: Cái chết của ông Rabbani là tổn thất to lớn, nhưng Hội đồng Hòa bình sẽ không đầu hàng mà tiếp nối công việc đã được Rabbani khởi đầu, quyết tâm giải quyết các vấn đề của Afghanistan bằng con đường đàm phán.

Tuy nhiên, nếu nhìn vào mức độ leo thang bạo lực tại Afghanistan kéo dài từ tháng 7/2011 tới nay, những chính khách lạc quan nhất cũng phải thừa nhận rằng: Việc Rabbani bị ám sát là một cú đòn giáng mạnh vào cơ hội tiến hành các cuộc đàm phán hòa bình giữa chính phủ Afghanistan và lực lượng Taliban.

Ông Vyacheslav Belokrinitski - Viện Hàn lâm khoa học Nga nhận định: “Vụ ám sát là đòn giáng vào chính ý tưởng đàm phán. Ông Rabbani không phải là nhân vật có ý nghĩa đặc biệt trong quá trình này. Ông là người do Tổng thống Karzai chỉ định. Như vậy vụ tấn công thực sự là một đòn giáng vào bản thân chính phủ Tổng thống Karzai”.

Đáng chú ý, vụ đánh bom liều chết lại xảy ra ngay trên con phố có nhà riêng của ông Rabbani, gần Đại sứ quán Mỹ, nơi cách đây đúng một tuần cũng là mục tiêu tấn công của Taliban khiến 15 người thiệt mạng.

Rất nhanh chóng, đại diện của Taliban tuyên bố nhận trách nhiệm về vụ giết hại cựu Tổng thống Rabbani, và rằng: Vụ tấn công này không phải là cuối cùng. Nhóm phiến quân cảm tử sẽ tập trung tiêu diệt chỉ những đối tượng ở đẳng cấp tương tự.

Trước tình hình hiện nay, người dân Afghanistan còn rất lâu nữa mới được hưởng cuộc sống thanh bình không tiếng súng, tiếng bom.

Trong bối cảnh quân đội Mỹ sẽ rút khỏi Afghanistan vào năm 2014, vụ tấn công đã dấy lên những lo ngại về việc đảm bảo an ninh tại quốc gia Nam Á này.

Thực tế cho thấy, sau khi Lưỡng Viện Quốc hội Mỹ thông qua kế hoạch rút 10.000 quân viễn chinh về nước. Bắt đầu từ tháng 7/2011, từng bước chuyển giao các hoạt động kiểm soát, an ninh cho các lực lượng vũ trang Afghanistan, tình hình bạo lực Afghanistan ngày một leo thang với sự hoành hành dữ dội của Taliban và các nhóm Hồi giáo cực đoan.

Tổng thống đương nhiệm Karzai không được nhiều phe phái ủng hộ, liên minh chính trị rạn nứt… tình hình Afghanistan hiện nay gợi cho người dân Nam Á hình ảnh những năm tháng chiến tranh triền miên sau khi quân đội Liên Xô rút khỏi Afghanistan hồi năm 1989.

Lúc này, “chuyển giao” là cụm từ mà bất cứ người dân Afghanistan đều sợ đề cập, bởi “chuyển giao” thực chất là mỹ từ lịch sử để che đậy cho một cuộc rút lui ê chề. Việc Rabbani bị ám sát một lần nữa minh chứng cho thực tế rằng: Afghanistan đang viết tiếp những chương đen tối nhất trong lịch sử nước này.

Sự việc cũng cho thấy lực lượng Afghanistan không đủ sức tiếp quản những khoảng trống mênh mông và Quân đội Mỹ để lại khi rút hết binh lính vào năm 2014.

Không khó để dự đoán, tình hình Afghanistan những ngày tới tiếp tục nóng bỏng. Các lãnh chúa trước đây nhân cơ hội này bắt tay nhau thành lập liên minh chống lại chính quyền Karzai. Những quốc gia láng giềng với Afghainistan như Pakistan, Iran và các nước Trung Á thực thi chiến thuật: "Vừa bắt tay với Kabul, vừa đi đêm với Taliban."

Chắc chắc, Tổng thống Mỹ Barack Obama không thể rút lại kế hoạch đưa quân nhân Mỹ rời khỏi Afghanistan theo lộ trình từ 2011 đến 2014. Bởi kế hoạch trên phản ánh rõ nhất nguyện vọng của đại đa số người dân Mỹ về một chính phủ ưu tiên phát triển kinh tế, thay vì phải tiêu tốn hơn 100 tỷ USD mỗi năm cho cuộc chiến tại Afghanistan. Xem ra, viễn cảnh về việc Taliban quay trở sau năm 2014 đang hiển hiện trước mắt người dân Nam Á này.

Tùng Dương
Theo ĐấtViệt