Tôi không mê tín, nhưng lắm lúc ngồi một ḿnh tôi hay nghĩ không hiểu ḿnh mệnh ǵ ? Kim, Mộc, Thủy, Hỏa hay Thổ mà gần đây mỗi lần sang công việc ở Thái lan đều vào mùa mưa và hay gặp thiên tai, gặp nước lụt.
Nhưng đợt này sang Thái lan lần này được tận mắt thấy cảnh người dân Thái lan chống lụt cũng làm tôi suy nghĩ rất nhiều, khi so sánh về ư thức tự giác, tinh thần làm chủ và các hành động có trách nhiệm với cộng đồng của họ trong hoàn cảnh thiên tai.
Vấn đề này nếu xem xét kỹ sẽ thấy nó là ư thức của một dân tộc ít ra cần phải có trong mỗi con người mà h́nh như người Việt ḿnh hầu như không có hoặc có th́ cũng là rất ít ỏi và quá hiếm hoi. Điều này theo tôi nghĩ đó có lẽ cũng là câu trả lời để lư giải cho câu hỏi của blogger Mẹ Nấm trong một bài viết gần đây, có đặt một câu hỏi đại ư "V́ sao một đất nước có gần 90 triệu dân mà chỉ có mấy chục hay mấy trăm người tham gia biểu t́nh chống Trung quốc?"
Lần này sang công tác ở Thái lan, mấy anh em chúng tôi "bị" ở lại nhà anh bạn tôi, đó là một căn nhà hai tầng ở sát với bờ sông Chaophaya, con sông lớn nhất do nhiều nhánh sông từ miền Bắc nước Thái hợp thành chảy qua vùng vựa lúa miền Trung nước Thái, thủ đô Bangkok và cuối cùng đổ ra Vịnh Thái lan. Nói là "bị" cũng đúng v́ nước lụt nên ở lại, nhưng quan trọng hơn thế là chúng tôi quá bất ngờ về ư thức đối với cộng đồng của người dân Thái lan ở vùng này (chắc có lẽ là của toàn bộ người dân sống trên mảnh đất Thái lan này) trong việc chung tay chung sức chống lụt, đó là lư do chính để chúng tôi lưu lại thêm vài ngày.
Như trong một bài viết gần đây tôi đă kể về chu kỳ nước lụt ở miền Trung Thái lan theo người già kể lại cho biết th́ trước là 12 năm một lần, sau rút ngắn c̣n 4-5 năm một lần, c̣n năm ngoái và năm nay (2010- 2011) th́ lụt hai năm liên tiếp nhưng năm 2010 th́ lụt chỉ gọi là, nghĩa là nước sông dâng lên đến sân nhà mấy ngày sau th́ nước rút. Và một điều như đă giới thệu là hệ thống sông ng̣i của Thái lan không có hề có hệ thống đê điều ngăn nước ngập lụt như ở Việt nam, mà dọc theo bờ của tuyến sông ở cả hai phía là các con đường giao thông được trải nhựa.cao hơn mực nước lúc b́nh thường khoảng 1,5 đến 2m. Vào mùa mưa b́nh thường là nước dâng cao xấp xỉ mặt đường, mỗi khi nước dâng cao hơn mặt đường th́ để ngăn nước dâng người ta phải dùng các bao tải dứa, chứa cát xếp chồng lên nhau để tạo thành một bức tường thành để ngăn nước lụt. Nước cao tới đâu người ta dựng tường thành cao tới đó, nước càng cao th́ tường thành được dựng càng nhiều lớp để chịu áp lực của ḍng nước.
Bức tường thành bằng bao cát ngăn nước lụt ở Thái lan
Một điều tôi rất thắc mắc là v́ sao ở bên Thái từ ngày xưa không đắp các tuyến đê dọc theo các con sông như xưa kia ông cha ta đă từng làm để đối phó với nạn lụt lội, càng nghĩ ḿnh càng thầm tự hào và biết ơn cha ông ḿnh từ ngàn xưa đă để lại các tuyến đê chính, đê quai để chống lụt mà cho đến nay vẫn phát huy hiệu quả. Trong khi ở nước Thái, măi gần đây khi thủ đô Bangkok do điều kiện nước biển dâng lên mỗi năm một cao, thủ đô Bangkok đang có nguy cơ ch́m xuống thấp hơn mực nước biện Chỉ khi ấy người ta mới đă và đang bắt tay vào xây dựng hệ thống kè bằng bê tông (có thể tháo lắp dễ dàng) dọc theo hai bờ sông trong thủ đô Bangkok mỗi khi mùa nước nổi. Câu trả lời cũng có lẽ giống như v́ sao trong Nam bộ dân ḿnh cũng không đắp đê th́ phải, có lẽ v́ thiên nhiên của họ không khắc nghiệt như ở xứ ḿnh.
Mùa lụt tới th́ dân Bangkok sống ven bờ sông Chaophaya ở cùng với nước lụt, nhất là mỗi khi thủy triều lên nước ngập nhà như dân băi Phúc xá, Phúc tân... ở Hà nội mùa lũ, nhưng chỉ khác dân ngoài băi ở Hà nội, khi nước lụt th́ c̣n chạy lên vỉa hè các phố Trần Quang Khải, Lê Phụng Hiểu... dựng lều ở tạm. C̣n ở Bangkok th́ tấc đất là tấc vàng lấy đâu chỗ trú cho hàng vạn dân như thế, dân ở măi bám trụ kiếm ăn rồi thành quen .
Năm nay ở Thái lan lụt lớn lắm, tôi được nghe cụ già hơn 80 tuổi bảo rằng cả cuộc đời cụ chưa từng chứng kiến nước lụt cao như vậy! Chắc chắn năm nay Thái lam mất mùa v́ hàng chục tỉnh vựa lúa của họ đă ch́m nghỉm trong biển nước,thu hoạch không kịp v́ ngành thủy lợi cũng phải bó tay bằng cách mở tung các cửa đập v́ sỡ đập sẽ vỡ. Lúc này đập chắn nước không c̣n ư nghia v́ cao độ nước trên và dưới các đập là bằng nhau. Mặc dù quân đội đă vào cuộc chống lũ lụt ở những vùng thiên tai nặng nề, nhưng người dân vùng nước ngập những chỗ khác vẫn phải cố gắng sống được và tạo cho ḿnh một cuộc sống ở mức b́nh thường nhất có thể với chính bàn tay và sức lực của họ, cùng với sự hỗ trợ tối đa của chính phủ . Nghĩa là lũ lụt ngập nhà tầng dưới nhưng tầng trên hay những khu vực chưa bị ngập điện vẫn sáng, nước máy vẫn chảy b́nh thường (nhưng không dám uống như b́nh thường v́ đă có nước tinh lọc do chính phủ cung cấp đén tận nơi ) .
Một h́nh ảnh biểu t́nh được cho là cực kỳ hoành tráng ở VN
Hàng ngày, mức nước sông được thông báo kịp thời trước nhiều giờ đồng hồ trên các phương tiện thông tin, các xe tải chở cát, bao dứa đến đổ liên tục cung cấp kịp thời cho mỗi tổ dân phố. Khi ấy không ai bảo ai, mọi người đều tự giác có mặt để cùng nhau đóng bao cát và dựng tường chắn nước. Chị em phụ nữ lo chuyện hậu cần cơm nước, đồ uống hay rượu bia, khoản tiền bạc th́ do mọi người tự nguyện đóng góp tùy theo khả năng. Đồ ăn thức uông đầy đủ thoải mái dùng free 24/24 h, bất kể ai có nhu cầu th́ xin mời. Không chỉ những gia đ́nh chịu ảnh hưởng của nước lụt tham gia, mà người ở khu vực khô ráo nước không thể ngập tới, kể cả mấy cậu thanh niên tay chơi ăn diện hàng ngày thường gặp hay những người đi làm việc công sở cũng thấy có mặt, hỏi ra th́ biết họ xin nghỉ để cùng tham gia chung sức. Tất cả bọn họ b́nh đẳng, chung sức chung ḷng để cùng làm việc không quản giờ giấc, sáng, tối, đêm khuy, nắng hay mưa. Chia nhau kiểm tra canh gác để đề pḥng những đoạn tường cát không trụ vững, tiếng người, tiếng xe rầm rập cả đêm không nghỉ.
C̣n nhớ có một đêm, khoảng ba giờ sáng khi đang ngủ bỗng tôi thấy tiếng la hét nhốn nháo, th́ ra tường cát một đoạn bị vỡ. Ḿnh c̣n yếu, khi ấy không xuống được nhưng nghe kể lại khi ấy nước chảy vô cùng xiết, cuốn phăng tất cả những ǵ cản nó, nhưng th́ chỉ ít phút sau, hàng chục người ở mọi nhà cùng đổ xô lại đă kịp thời có mặt để ra tay cứu nguy, họ tay nắm tay cùng đồng loạt ngồi xuống lấy thân ḿnh cản ḍng nước để cho những người khác dùng các bao cát dự trữ lấp ḍng chảy và khôi phục như nguyên trạng ban đầu.
Nghĩ đến chuyện này để thấy người dân Thái lan có ư thức đối với cộng đồng của họ cao tới mức nào để rồi so với người Việt ḿnh bây giờ th́ mạnh ai nấy sống, ta lo cho ta, cho gia đ́nh ta trước đă . Đó là cái tội của người Việt ḿnh bây giờ, cái tôi nó cao hơn hai chữ chúng ta quá nhiều lần không thể so sánh nổi, họ quên cả cḥm xóm, cả cộng đồng, cả dân tộc, rồi cả tổ quốc của ḿnh khi bị lâm nguy. Người Việt ḿnh bây giờ h́nh như đă quên mọi thứ không liên quan trực tiếp đến bát cơm hay túi tiền của cá nhân của họ. Bây giờ khi xă tắc bị lâm nguy, nhà cầm quyền th́ hèn nhát theo kiểu mất nước c̣n hơn mất đảng, c̣n dân chúng th́ ra sao? Gần 90 triệu nhân mạng mà chỉ có một vài trăm đứa biết cựa quậy, c̣n tất thảy đều "Kệ mẹ chúng nó, đe'o phải việc của ḿnh". Như thế đấy, vậy thử xin hỏi thế là thế nào?
Nghĩ vậy thôi mà nước mắt đă muốn trào ra, sao người Việt chúng ta tệ và thua kém họ đến thế?
Biểu t́nh của phe Áo đỏ ở Thái lan
Người ta cứ bảo nhau Việt nam ḿnh trăm năm nữa mới bằng Singapore, năm mươi năm nữa mới bằng Thái lan hôm nay vân vân và vân vân... Mà có lẽ ít người biết rằng v́ ở Thái lan họ có được một xă hội tiến bộ như vậy là v́ họ có ư thức và trách nhiệm đối với cộng đồng của họ, chỉ cần chính phủ không tôn trọng Hiến pháp, pháp luật, không tôn trọng dân chúng là lập tức không ai bảo ai. Chỉ một lời hiệu triệu là lập tức dân chúng của họ đồng ḷng, đồng loạt hàng chục, hàng trăm ngàn người xuống đường biểu t́nh để lật đổ bọn "đầy tớ" không được việc. Đó chỉ là bề nổi, c̣n bề ch́m không nh́n thấy th́ vô biên.không có sức mạnh nào của cường quyền có thể đè bẹp nổi Người dân Thái lan họ thừa biết, dẫu cho hôm nay phải đổ máu, phải mất vài chục mạng người hay dù cho có không lật đổ được chính quyền ngay lập tức th́ ít nhất cũng là lời cảnh báo cho chính phủ liệu thần hồn, phải tôn trọng Hiến pháp, pháp luật và quyền làm chủ của họ.
Đó chính là hệ quả có được của một dân tộc Thái lan có ư thức cộng đồng cao, ḿnh v́ mọi người để mọi người sẽ v́ ḿnh, quan trọng hơn là họ biết tôn trọng sự thật và lẽ phải và họ không hề biết sợ . Cái mà bây giờ trong mơ cũng không t́m thấy được của dân tộc Việt nam ḿnh, h́nh như nó đă bị đảng CSVN và chính quyền của họ đă cố t́nh làm tha hóa và làm tê liệt ḥng làm mất hết ư chí phản kháng dân chúng. Điều này nhiều người cho là đảng CSVN và chính quyền của họ là nguyên nhân dẫn đến t́nh trạng than hóa của một dân tộc có lịch sử dựng nước và giữ nước hàng ngh́n năm này. Nhưng nếu nghĩ kỹ th́ nó là chủ đích của họ chứ không phải nguyên nhân như nhiều người lầm tưởng.
Tôi nhớ măi không quên cách đây hơn một năm, ngày 19.5.2010 khi quân đội Thái lan dùng xe bọc thép và binh lính với vũ khí đầy đủ giải tán cuộc biểu t́nh kéo dài nhiều tháng của phe Áo đỏ. Trước sức mạnh của vũ khí, đám đông biểu t́nh bất bạo động với cả trăm ngh́n người buộc phải chịu thua và đầu hàng quân đội chính phủ . Nhưng ngay lập tức tại tất cả các tỉnh và thành phố trong toàn nước Thái lan, những người ủng hộ phe Áo đỏ đă dùng xe ô tô gắn loa phóng thanh chạy kêu gọi mọi người tập trung bao vây các trụ sở của chính quyền các tỉnh. Kết quả là một phần của Bangkok, các ṭa thị chính ở các tỉnh Udonthani, Ubonrachthani, Mucdhahan... đă bị dân chúng thực hiện phóng hỏa đốt cháy toàn bộ để cảnh cáo và cảnh báo cho chính quyền rằng họ không hề biết sợ.
Đó là ư thức phản kháng mà mọi sinh vật phải có, v́ con giun xéo măi cũng phải biết oằn huống chi là con người. Nhưng sự phản kháng ấy con giun th́ có, nhưng người Việt nam bây giờ th́ h́nh như không hề có th́ phải.
Xin đừng so sánh người Việt nam thời nay với con giun nhé!
V́ tôi nghĩ tội nghiệp cho thân phận mấy con giun con dế.
Ngày 22 tháng 9 năm 2011
Blog Kami (RFA)
Suy nghĩ từ Thái lan mùa nước nổi đến Hà Nội vắng bóng biểu t́nh
