Theo thống kê của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN), hiện các ngân hàng đang nắm một lượng vàng lên tới 112 tấn, tương đương khoảng trên 3 triệu lượng.
Trong khi vàng ngoài thị trường liên tục nhảy múa và được giới kinh doanh vàng đẩy giá với lư do "không có đủ vàng để bán…" th́ vẫn có hàng núi vàng nằm im trong két các ngân hàng, không được tham gia vào việc điều tiết thị trường và Nhà nước hết lần này đến lần khác buộc phải chi ngoại tệ để nhập vàng. Theo thống kê của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN), hiện các ngân hàng đang nắm một lượng vàng lên tới 112 tấn, tương đương khoảng trên 3 triệu lượng.
Nghịch lư vàng "neo" giá
Cho đến trưa 1-10, giá vàng niêm yết tại các doanh nghiệp vàng lớn trong nước vẫn trên 44 triệu đồng/lượng, trong khi giá vàng quốc tế ở mức 1.624 USD/ounce, tức là khoảng cách chênh lệch giữa giá vàng trong nước và quốc tế c̣n khoảng hơn 3 triệu đồng/lượng. Thống kê giao dịch trong 1 tuần cuối của tháng 9-2011, mức chênh lệch này luôn ở khoảng 4 triệu đồng/lượng, thậm chí có thời điểm chênh tới gần 5 triệu đồng/lượng….
Về nguyên nhân của sự chênh lệch vô lư này, các đại gia kinh doanh vàng phân bua rằng, lượng vàng mua vào từ người dân so với bán ra chỉ được 10 -30%. Thiếu nguồn cung nên chênh lệch giá giữa vàng trong nước và thế giới chưa thể giảm được. Tuy nhiên, một doanh nghiệp kinh doanh vàng tại Hà Nội quy mô nhỏ hơn th́ nói thẳng: "Chênh lệch cung - cầu chỉ là cái cớ để các doanh nghiệp đẩy giá bán trục lợi. Khi nào giá vàng tăng mạnh, người đi bán nhiều hơn người mua, như hồi tháng 6 vừa qua, các doanh nghiệp kinh doanh vàng lại t́m cách hạn chế mua vào, giá mua thấp hơn giá thế giới. Và đến khi giá vàng thế giới giảm mạnh như những ngày cuối tháng 9 vừa qua, th́ họ làm ngược lại, hạn chế bán ra với lư do là thiếu vàng. Đến các doanh nghiệp kinh doanh vàng như chúng tôi mà c̣n bị các doanh nghiệp lớn ép giá". Theo phân tích của Tổng thư kư hiệp hội Kinh doanh vàng Việt Nam Đinh Nho Bảng, nguyên nhân sâu xa là do thị trường trong nước và thế giới thiếu sự liên thông, cơ chế quản lư với hoạt động xuất nhập khẩu vàng thiếu linh hoạt. Cho nên, cứ khi nào giá thế giới tăng cao ngất ngưởng, thị trường trong nước rối loạn, NHNN mới cho phép nhập vàng nhưng với thời hạn và số lượng rất hạn chế.
Do vậy, doanh nghiệp ít có sự lựa chọn về thời điểm, giá cả nhập khẩu vàng và thường th́ phải nhập ở thời điểm giá thế giới cao. Nay, tuy giá thế giới hạ nhưng doanh nghiệp vẫn tồn một lượng vàng nhập ở thời điểm giá thế giới cao, nên giá bán không thể tiệm cận giá thế giới khi đă hạ xuống được. Đây là một bất cập khi việc cấp quota nhập khẩu vàng luôn không theo dịp diễn biến của thị trường.
Giải pháp trong tầm tay
Theo các chuyên gia kinh tế, việc can thiệp thị trường bằng cách cấp hạn ngạch nhập vàng, sẽ không giải quyết được gốc rễ vấn đề. Với nhu cầu mua của dân hiện nay th́ không thể cứ măi nhập vàng khi dự trữ ngoại hối có hạn. Sự chênh lệch đến mức nghịch lư của giá vàng trong nước và quốc tế những ngày qua khiến người ta càng đỏ mắt trông chờ vào quỹ vàng 3 triệu lượng trong nhà băng. Về thẩm quyền, NHNN hoàn toàn có thể bật đèn xanh cho phép các ngân hàng bán vàng ra thị trường để hạ nhiệt các "cơn sốt" và khi thị trường ổn định, các ngân hàng có thể mua dần lại vàng để cân bằng. Hoặc theo như ư kiến của Ts. Nguyễn Đ́nh Ánh (Phó Viện trưởng Viện nghiên cứu khoa học thị trường giá cả - Bộ Tài chính), để tránh rủi ro cho ngân hàng thương mại do giá vàng biến động th́ có thể chuyển một phần số vàng nằm tại các ngân hàng thương mại đó cho NHNN để NHNN kinh doanh trên cả thị trường vàng trong nước và quốc tế. NHNN sẽ phải tính toán đảm bảo tính thanh khoản, mức độ an toàn và tính hấp dẫn người gửi cho số vàng đă huy động đó….
Theo tính toán của các chuyên gia trong lĩnh vực này th́ chỉ cần lượng vàng khoảng 500.000 lượng (tương đương 17-18% số vàng ngân hàng đang nắm giữ) là thừa sức hạ nhiệt những "cơn sốt" ở quy mô rộng, giải quyết nghịch lư của thị trường. Thay v́ xuất ngoại tệ để nhập vàng khiến kim ngạch nhập khẩu tăng lên hàng trăm triệu đô la như thời gian qua th́ chúng ta hoàn toàn có thể ổn định thị trường vàng bằng chính nguồn vàng mà người dân gửi ở ngân hàng. Vậy tại sao giải pháp này vẫn để ngỏ, khiến thị trường vàng rơi vào hết nghịch lư này đến bất cập khác? Ai cũng thấy, thiệt hại từ sự nghịch lư, bất cập đó luôn thuộc về người dân và nhà nước.
Bá Tuấn
Theo PLXH