Mỹ sẽ để mặc Israel tự mình đánh Iran?

Chủ tịch Hội đồng tham mưu trưởng liên quân Mỹ, tướng Martin Dempsey vừa cảnh báo Israel rằng nếu họ cố tình đánh Iran mà không thỏa thuận trước với Mỹ thì cường quốc số 1 thế giới sẽ để mặc Israel đơn thương độc mã.

Lời cảnh báo của tướng Dempsey được chuyển đến Chính phủ của Thủ tướng Benjamin Netanyahu và Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Israel Ehud Barak.

Nhiều người cho rằng đây là động thái mạnh mẽ nhất của chính quyền Obama để ngăn chặn người Israel tự ý tấn công Iran; đồng thời đảm bảo rằng Mỹ sẽ không bị cuốn vào cuộc xung đột khu vực với Iran.

Giữa lúc căng thẳng giữa Mỹ, Israel và Iran đang ở đỉnh cao và có thể leo thang thành một cuộc chiến tranh bất cứ lúc nào, Tướng Mỹ Martin Dempsey cảnh cáo Mỹ sẽ không sát cánh với Israel đánh Iran nếu nước này tự ý hành động. Ảnh minh họa: AP.

Dù Tướng Dempsey được xem là người đầu tiên chính thức gửi thông điệp cảnh cáo đến Chính phủ Thủ tướng Netanyahu, trước đó, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Leon Panetta từng đưa ra cảnh báo tương tự.

Trong một bài phỏng vấn tên tờ Face the Nation hôm 8/1, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ nhấn mạnh rằng Chính quyền Obama sẽ không bảo trợ cho Israel nếu nước này tự ý đánh Iran mà không nhận được sự cho phép từ Mỹ.

Ngoài ra, cũng trong bài phỏng vấn này, Bộ trưởng Quốc phòng Panetta cũng đề cập đến phản ứng của Mỹ trong trường hợp Israel quyết đơn phương tấn công Iran mà không được sự cho phép của họ: “Nếu tình huống đó xảy ra, việc đầu tiên chúng tôi phải làm là tìm cách bảo vệ quân đội của chúng tôi. Đó là tất cả những gì chúng tôi quan tâm”.

Tuy nhiên, bất chấp cảnh cáo của Tướng Dempsey hay tuyên bố gián tiếp của Bộ trưởng Panetta, Chính phủ Israel bảo thủ và đầy thách thức khi vẫn tỏ ra muốn tấn công Iran bất chấp Mỹ có ủng hộ hay không.

Hiện họ đặt mọi trông đợi vào những chính khách cực hữu trong nền chính trị Mỹ để gây áp lực lên chính quyền Obama phải về cũng một phe với họ trong tình huống một cuộc chiến với Iran là điều không thể tránh khỏi.

Thậm chí, ông Barak còn tuyên bố về trách nhiệm của mình và ông Netanyahu trên cương vị là Bộ trưởng Quốc.phòng và Thủ tướng Israel rằng sẽ không đời nào để an ninh của Israel bị đe dọa “vì bất cứ ai, kể cả Mỹ”.

Sự bảo thủ của Israel liên quan đến vấn đề Iran được chứng minh khi sau thông điệp cảnh cáo mạnh mẽ của Tướng Dempsey, Chính phủ của Thủ tướng Netanyahu vẫn im lặng, không hề đưa ra bất cứ dấu hiệu nào cho thấy họ sẽ thay đổi lập trường đơn phương đánh Iran.

Không chỉ thất bại trong việc thay đổi lập trường của chính quyền Netanyahu-Barak về Iran, chuyến đi của Tướng Dempsey đến Israel còn thất bại trong việc giải quyết những vấn đề liên quan đến vụ hoãn kế hoạch tập trận chung "Austere Challenge 12" có quy mô lớn nhất trong năm nay giữa hai nước đến cuối năm.

“Tất cả những gì tôi có thể nói là cuộc tập trận sẽ rời lại vào cuối năm”, Phát ngôn viên của Lầu Năm góc John Kirby tuyên bố ngắn gọn trước truyền thông.

Tuyên bố ngắn gọn này làm dấy lên băn khoăn rằng liệu quyết định hoãn tập trận là quyết định đơn phương hay song phương và lý do dẫn đến quyết định này là gì.

Trong cuộc họp báo hôm 18/1, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ, Panetta khẳng định rằng người đồng nhiệm của ông, Bộ trưởng Quốc phòng Israel, Barak chính là người đề nghị ông hoãn cuộc tập trận.

Tuy nhiên, nhiều người vẫn chưa thỏa mãn với tuyên bố này khi cho rằng cả hai bên đều có lợi ích và lý do riêng để đưa ra quyết định hoãn tập trận, thậm chí còn có khả năng hủy luôn nó nếu thất bại trong việc đạt được các thỏa thuận liên quan đến nó.

Trong khi đó, về phía Israel, lý do riêng để chấp nhận hoãn tập trận phản ánh sự khác nhau giữa những mối bận tâm của Thủ tướng Netanyahu và Bộ trưởng Quốc phòng của ông.

Bóng gió rằng hoãn tập trận là ý riêng của Tổng thống Obama, ông Netanyahu muốn lợi dụng các ứng cử viên đảng Cộng Hòa nhằm gây áp lực “làm khó” Tổng thống Obama trước chiến dịch tranh cử Tổng thống vào mùa thu.

Điều này được chứng minh bằng tuyên bố đầy hàm ý của Mark Regev, phát ngôn viên của Chính phủ Netanyahu: “Cuộc tập trận được lệnh phải hoãn lại với lý do hiện nay không phải là thời điểm thích hợp cho nó”.

Còn ông Barak thì lại có mối bận tâm khác liên quan đến thái độ sốt sắng của Bộ quốc phòng Israel để tấn công các cơ sở hạt nhân Iran và tối thiểu hóa các hãnh động trả đũa của Iran.

Theo nhận định của một số nhà phân tích kỳ cựu, ông Barak dường như đang bị ban lãnh đạo Bộ Quốc phòng gây áp lực để tấn công Iran bằng khẳng định rằng quân đội Israel đang tràn đầy nhuệ khí và thắc mắc bao giờ mới tấn công Iran.

Trong khi đó, nếu cuộc tập trận chung với Mỹ diễn ra theo kế hoạch, những nguồn lực chính của quân đội Israel sẽ bị huy động. Giới lãnh đạo Bộ Quốc phòng Israel quan ngại điều này sẽ làm sụt giảm nhuệ khí và sự sẵn sàng của Israel để tấn công Iran. Do đó, hoãn nó là lựa chọn “khôn ngoan và hợp lý”.

Về phía quân đội Mỹ họ cũng có lý do riêng để không mặn mà với cuộc tập trận liên quan đến lo ngại Iran sẽ hành động trả đũa khi họ nhận thấy bị đe dọa từ cuộc tập trận chung giữa họ và Israel.

Trước đó, cuộc tập trận "Austere Challenge 12" được xem là cơ hội để Mỹ-Israel phô trương sức mạnh quân sự của mình giữa những lo ngại ngày một gia tăng liên quan đến chương trình hạt nhân Iran. Trước khi bị hoãn, cuộc tập trận quân sự này được lên kế hoạch sẽ diễn ra vào tháng 4 năm nay.

Bạch Dương (theo Asia Times)