Gị chả và các loại thực phẩm chế biến sẵn luôn tiềm ẩn nguy cơ tẩm ướp phụ gia độc hại. Tuy nhiên, để qua mặt các cơ quan chức năng, nhiều cơ sở chế biến đă nhập nhằng nhăn mác, mượn danh phụ gia an toàn trong quá tŕnh chế biến và coi đó là "bí kíp" giữ chân khách hàng.
Dùng phụ gia “độc” để... giữ khách
Cửa hàng chuyên cung cấp gị Quốc Hương (Hàng Bông, Hà Nội), ngày thường cũng như ngày Tết, khách đến mua hàng tấp nập. Nhưng, cũng đă không ít lần bà chủ cửa hàng Quốc Hương phải phiền ḷng khi khách hàng nghi ngại phần lớn các cửa hàng chuyên kinh doanh gị, chả đều sử dụng hàn the, phụ gia độc hại. Nhiều khách hàng thắc mắc v́ sao khi mua gị, chả ngoài chợ lại rất gịn trong khi gị giă tay lại không có độ gịn như vậy?
Đoàn kiểm tra Sở Y tế Hà Nội lấy mẫu xét nghiệm gị chả
Chủ cửa hàng Quốc Hương lên tiếng tiếng phản đối gay gắt các gian thương sử dụng phụ gia độc hại khi chế biến gị chả. Theo t́m hiểu của PV, đơn vị tính số hàn the cho vào gị chả mà người sản xuất sử dụng không phải tính bằng đơn vị gram, mà là bằng th́a cà phê, bằng muôi. Bởi chất tăng độ gịn của gị chả chỉ đạt được độ gịn cao khi cho thêm phụ gia hàn the bổ sung..
Tại một cửa hàng trên phố Hàng Bồ, tôi gặp anh Nguyễn Văn Hà (Văn Điển, Hà Nội)- chuyên làm gị chả, nem chua đă hơn 10 năm, nhưng anh bảo rằng chưa từng nghe phụ gia sạch. Khi được giới thiệu về phụ gia sạch, anh Hà mua cả chất gịn gị, hương thịt, phẩm màu thực phẩm cho nem chua với giá gần 500 ngh́n đồng. Người bán hàng, đồng thời là chuyên gia về phụ gia, thực phẩm bật mí: "Phụ gia trộn thêm ít hàn the th́ đố ai có thể biết là chất ǵ. Cứ yên tâm, mua về dùng thử sẽ thấy...lăi"!
Khi PV đề cập tới phụ gia an toàn, chị Hương chủ quầy hàng ở chợ Hôm (Hà Nội) cho biết: "Hàn the th́ sẵn, phụ gia an toàn bán ế ẩm lắm nên chị ngừng nhập hàng từ lâu rồi". Theo chị Hương, sở dĩ phụ gia an toàn không được người mua "chuộng" là do đắt hơn hàn the 5-6 lần, trong khi tác dụng không ổn định bằng. Đa số những người mua phụ gia là những người làm chế biến thực phẩm và mấy người trong số họ không tính thiệt hơn khi tính giá thành nguyên liệu đầu vào. Theo chị Hương, hầu hết các đồ thực phẩm bún, gị được bày bán trên thị trường đều dùng hàn the mới gịn, ngon và giữ được khách.
Khó quản lư?
Đem câu chuyện phụ gia an toàn đến ông Trần Đáng - nguyên cục trưởng Cục ATVSTP, chúng tôi nhận được câu trả lời: "Nhiều người sản xuất thực phẩm đổ xô đi mua các phụ gia sạch, nhưng tiếc rằng, đây chỉ là sự đối phó của họ với cơ quan chức năng, chứ chưa phải là biểu hiện thực hành sản xuất thực phẩm tốt. Đặc biệt, vào những đợt cao điểm thanh kiểm của các các cơ quan y tế, những gian thương t́m mọi cách qua mặt cơ quan chức năng".
Ông Đáng cho biết: "Trên thị trường, tỉ lệ gị chả có hàn the khoảng 30-70%, cơ quan chức năng c̣n phát hiện một số người sản xuất gị chả c̣n nghĩ ra chiêu trộn lẫn hàn the vào phụ gia an toàn để qua mặt cơ quan chức năng. Ngay cả khi đoàn thanh tra thấy các gói bột màu trắng ở khu chế biến, họ vẫn có thể “căi” được. Nếu lực lượng thanh tra thử và phát hiện hàn the ngay trên gị chả thành phẩm th́ họ bao biện chỉ cho một chút".
BS. Trần Văn Kư (Hội Khoa học kỹ thuật an toàn thực phẩm Việt Nam) cho biết: "Để có giá thành thấp, lời nhiều, người ta sử dụng các loại phụ gia tạo độ dai, gịn, độ kết dính, tạo màu, tạo mùi, tạo vị, chất chống nhiễm khuẩn, chống mốc, bột biến tính, bột ngọt, siêu bột ngọt... Như vậy ít nhất cả 10 loại phụ gia được dùng trong sản phẩm gị chả". Ngoài ra c̣n có t́nh trạng một phụ gia nhưng lại tổng hợp của rất nhiều phụ gia trong đó, nếu chúng ta không để ư cứ nghĩ đó là một chất.
Ông Nguyễn Thanh Phong - phó cục trưởng Cục ATVSTP thừa nhận cơ quan chức năng chưa quản lư được phụ gia nhập lậu. Kết quả là, trong nhiều đợt thanh kiểm tra đột xuất về an toàn thực phẩm, đoàn thanh tra liên ngành liên tiếp phát hiện các thực phẩm chứa chất phụ gia ngoài danh mục cho phép như hàn the trong gị, chả, formol trong bánh phở, chất Rhodamine B trong tương ớt, ớt bột, hạt dưa.
Có thể gây ung thư
BS. Nguyễn Văn Kư cũng đă đưa ra những lời cảnh tỉnh cho người tiêu dùng về nguy cơ gây bệnh ung thư nếu sử dụng phụ gia độc hại hoặc sử dụng quá mức, quá nhiều. Theo BS. Kư, phụ gia có nhiều lợi ích như giúp tăng thời gian bảo quản, tăng tính hấp dẫn cho thực phẩm... Tuy nhiên, trong cơ thể, các gien luôn biến đổi trong quá tŕnh phát triển tế bào b́nh thường, nhưng nếu có sự tác động từ môi trường bên ngoài vào gen như hóa chất (trong đó có phụ gia thực phẩm), yếu tố dinh dưỡng... thường xuyên, liên tục sẽ dẫn đến sự biến đổi gien không b́nh thường, gây ra ung thư.
Ngân Giang - nguoiduatin