Putin, nhà phản cách mạng?

Moscow phản ứng lại các cuộc biểu tình vào cuối tuần bằng cách bắt bớ hàng loạt – Putin trở về với chức vụ tổng thống là một sự quay ngược trở lại cho nước Nga: ông ấy sẽ đảo ngược lại các cải cách hiếm hoi của người tiền nhiệm Dmitrij Medvedev.

Putin tuyên thệ nhậm chức tổng thống. Ảnh: AP

Putin yêu thích một người tiền nhiệm tới mức ông đã lệnh cho các bộ trưởng đang tụ tập phải hiến tặng một tháng lương để xây đài kỷ niệm. Nó cần phải nằm trong tầm nhìn của trụ sở chính phủ và tưởng niệm Pyotr Stolypin, thủ tướng của Nga hoàng cuối cùng. Stolypin đã giúp đỡ nông dân với những khoản cho vay nhỏ và được xem là một trong những nhà cải cách lớn của cường quốc phía Đông. Putin cũng muốn đi vào lịch sử như một người giống thế: như là người cha của dân tộc, người đã dẫn nước Nga đi vào hiện đại sau sự tan rã gây chấn thương của Liên bang Xô viết.

Những người có ý tốt với ông ấy cũng thích xem ông ấy như là một nhà cải cách: doanh nhân ở Mỹ và trong các nước EU hy vọng rằng ông ấy sẽ dùng nhiệm kỳ thứ ba của ông ấy để tiếp tục tư nhân hóa nền kinh tế Nga, các chính phủ Phương Tây hy vọng rằng Putin, phản ứng lại những cuộc chống đối đông người vừa rồi, sẽ tự do hóa hệ thống cai trị độc tài. Cựu thủ tướng [Đức] Gerhard Schröder chứng nhận cho người bạn ở Moscow của ông ấy rằng ông ấy đã “nghiêm chỉnh định hướng nước Nga đến một nền dân chủ thật sự”.

Người độc quyền thống trị do Chúa trời gửi xuống

Putin cảm ơn sự tỏ tình đoàn kết của Schröder bằng lời mời đến dự lễ nhận chức hoành tráng vào thứ hai này. Ngay từ lúc bắt đầu nhiệm kỳ tổng thống lần thứ nhất của ông ấy trong năm 2000, Putin đã cho dời nghi thức từ phòng họp xám xịt của những người Cộng sản Xô viết sang Điện Kreml óng ánh vàng. Đó là nơi mà các Nga hoàng để cho tung hô mình như là người độc quyền thống trị do Chúa Trời gửi xuống.

Vladimir Putin trong nghi lễ tại Điện Kreml. Ảnh: Reuters

Cả lần này đối với Putin cũng là một lần phô diễn quyền lực của ông ấy. Sự lộng lẫy oai vệ cần phải làm cho quên đi những khoảng khắc của sự yếu đuối: khi Putin lao đao trong tháng 12 sau kết quả bỏ phiếu không được tốt của Đảng Nước Nga Thống nhất của Điện Kreml và sau những cuộc biểu tình phản đối gian lận bầu cử. Khi giới đầu sỏ chính trị và giới quý tộc của Điện Kreml bàn với nhau xem liệu đã đến lúc mạo hiểm lật đổ Putin hay chưa.

Putin không quên điều đó. Lần lên ngôi của ông ấy chỉ là phát súng hiệu chính thức cho cuộc phản cách mạng của ông ấy. Ở hậu trường, trả thù và đảo ngược lại đã bắt đầu từ lâu rồi.

Trong lúc đó, Stolypin cũng là tấm gương cho Putin. Ngoài những cải cách của ông ấy, người Nga còn nhớ đến ông ấy qua cái được gọi là cà vạt Stolypin. Đó là cách nói thông thường cho sợi dây mà ông Thủ Tướng đã cho dùng để treo những người chống lại Nga hoàng.

Putin quyết định hành động không thỏa hiệp chống lại những người đã muốn cho ông về hưu trong thời gian của những cuộc phản đối trong mùa Đông. Ông ấy giảm bớt những cải tổ mà người còn là tổng thống Medvedev đã hứa hẹn, như một sự phản ứng trước các cuộc phản đối. Medvedev, người mà Putin đã trao lại chức vụ tổng thống trong nước cờ nhập thành mang nhiều tai tiếng, đã tuyên bố rằng các thống đốc của 83 đơn vị hành chính trong nước lại sẽ được phép bầu trực tiếp bởi người dân trong tương lai. Tuy vậy, Putin dành quyền xem xét các ứng cử viên. Giới tội phạm và phát xít cần phải được giữ không cho đến gần chức vụ thống đốc. Trên thực tế thì chắc chắn là các thống đốc chỉ có thể nhận chức vụ đó với phúc lành của Putin.

Giới đối lập tranh cãi nhau đang tiếp tục chia rẽ

Putin phản ứng lại lời phê phán hệ thống của giới đối lập ngoài nghị trường không phải với một sự thay đổi hệ thống mà là với một sự tinh vi hóa nền dân chủ giả tạo của ông ấy. Putin dụ dỗ hay trừng phạt những người đối lập. Tại một cuộc biểu tình đông người phản đối ông ấy trở lại với chức vụ tổng thống vào ngày Chủ Nhật ở Moscow, 400 người đã bị bắt giữ sau khi xảy ra bạo động – trong số đó là những người dẫn đầu phe đối lập Alexej Navalni, Boris Nemtsov và Sergej Udaltsov. Người ta cho rằng cảnh sát đã dùng dùi cui để đánh đập những người chống đối Putin.

Và nữ nhà báo Olga Romanova, một trong những nhân vật lãnh đạo của phong trào chống đối, mới đây đã phải bất lực đứng nhìn chồng của bà, một doanh nhân, biến mất vào trong nhà tù vì bị cho là đã lừa gạt chứng khoán. Chỉ mới cách đây mười ngày, bà ấy đã gọi Putin là một “bố già mafia” tại một cuộc biểu tình.

Cảnh sát chống bạo động đuổi theo những người ủng hộ phe đối lập trong một cuộc phản đối không cho phép. Ảnh: Reuters

Thế nhưng nhờ vào các cải cách bầu cử do Medvedev vội vã thông qua trong phút chót mà nhà dân chủ và lãnh tụ đối lập Vladimir Ryshov lại được phép hồi sinh cho Đảng Cộng hòa bị cấm từ 2007 của ông ấy.

Việc đấy chỉ là một đột phá dân chủ ở cái nhìn đầu tiên. Tuy con số thành viên cần thiết để thành lập một đảng được hạ từ 40.000 xuống 500. Nhưng hiện nay giới đối lập tranh cãi nhau lại tiếp tục chia rẽ. Ngay bây giờ đã có hơn 160 đảng nộp đơn đăng ký tại Bộ Tư pháp, trong số đó là các đảng của những người lái ô tô, yêu thích bia, những người làm vườn và những người sở hữu nhà nghỉ cuối tuần. Thêm vào đó, một hội bầu cử của những người Cozak muốn tạo hạnh phúc cho người Nga. Một “Liên minh Thiên Đàng” đấu tranh cho cách sống tuân theo Kitô giáo một cách nghiêm ngặt và chống lại váy ngắn. “Nước Nga Cận nhiệt đới” đòi hỏi một nhiệt độ không đổi là 20°C trong đất nước của những mùa đông kéo dài.

Đảo chính trong giới truyền thông

Đội ngũ của Putin dễ dàng mô tả, theo đúng truyền thống Xô viết, các nhà dân chủ và những người bất đồng chính kiến như là một tập hợp của người đam mê và điên điên. Ông ấy là người anh hùng của đa số đang câm lặng, những người không muốn thử nghiệm, phần lớn lệ thuộc vào tiền của nhà nước và theo đuổi một thế giới quan Xô viết. Trong nhịp điệu của từng ngày một, giới truyền thông của Putin tiếp tục xúi giục tinh thần bảo thủ này chống lại giới đối lập với những lời khích động qua bút chiến.

Cảnh sát chống bạo động xô xát với người biểu tình trong cuộc biểu tình phản đối của giới đối lập. Ảnh: Reuters

Hầu như không được giới công khai nhận biết, người bạn của Putin, Yury Kovalchuk, đã mua cả một đế chế truyền thông khổng lồ qua tiếp nhận doanh nghiệp và nhờ vào một mạng lưới công ty con.

Kovalchuk kiểm soát năm kênh truyền hình, nhật báo “Izvestia”, ba tờ báo khổ nhỏ lớn nhất nước và từ khi tiếp nhận công ty truyền thông của gã khổng lồ về năng lượng, Gazprom, cũng kiểm soát cả đài phát thanh Echo Moscov, cái cho tới lúc đấy là một nền cho các chính trị gia đối lập.

Điều đấy giống như [các đài truyền hình] ARD, ZDF, RTL, [nhật báo] “Frankfurter Allgemeine”, [nhật báo] “Bild” và [đài phát thanh] Deutschlandradio trong nước Đức thuộc về duy nhất một người có quan hệ chặt chẽ với nữ thủ tướng. Đó là một đế chế còn hơn cả quyền lực truyền thông Silvio Berlusconi trên đỉnh cao của nó cũng như của một Rupert Murdoch ở Liên hiệp Anh. Dmitrij Muratov, tổng biên tập của tờ báo phê phán chính phủ “Novaja gaseta” vì thế mà đã nói về một cuộc “đảo chính trong giới truyền thông cho Putin.”

Đối tác trẻ Medvedev của Putin đã đấu tranh cho truyền thông được tự do hơn. Nhưng thời gian tan băng tuyết ngắn ngủi đó đã qua rồi, kể từ khi Putin phát hiện ra rằng một trong những điều chịu trách nhiệm chính cho các cuộc biểu tình phản đối đông người là các ban biên tập mang tính phê phán. Tuy Medvedev cũng nhận được một trong những dự án mà ông ấy yêu thích nhất, thành lập một công ty truyền hình nhà nước. Nhưng tổng giám đốc và tổng biên tập được ông chủ tương lai của điện Kreml, Putin, bổ nhiệm.

Đánh trả giới đầu sỏ chính trị

Cả trong kinh tế, đội ngũ của Putin cũng bắt đầu đánh trả lại các đầu sỏ chính trị như Viktor Wechselberg, những người mang tiếng là có thiện cảm quá nhiều với Medvedev. Cuộc tư hữu hóa do Medvedev khởi động sẽ bị hãm lại, mặc do mọi lời nói ngoài miệng của Putin. Dưới sự lãnh đạo của ông ấy, tỷ lệ doanh nghiệp nhà nước từ 24% trong năm 2000 đã tăng lên đến hơn 50% của ngày nay.

Nhưng nếu sự tăng trưởng được thúc đẩy bởi xuất khẩu nguyên liệu của Nga bị khựng lại vì một cuộc khủng hoảng kinh tế Âu-Mỹ thì Putin sẽ bị số phận của tấm gương ông ấy, Stolypin, đe dọa. Vì những cải cách của ông ấy quá thiển cận. Sáu năm sau khi ông ấy bị ám sát chết, những người cách mạng Cộng sản đã quét phăng đi hệ thống cai trị của Nga hoàng.

Matthias Schepp
Phan Ba dịch từ
http://www.spiegel.de/politik/auslan...-a-831594.html

Nguồn: Phan Ba Blog