Các nhà đàm phán Pakistan đă đưa ra lệ phí đường bộ khoảng 5.000 USD/xe container hoặc phương tiện chiến đấu của NATO đi qua lănh thổ Pakistan vào đất Afghanistan.
Theo các quan chức Mỹ và Pakistan, lộ phí này là điểm cản trở chủ yếu trong các cuộc thương lượng về điều kiện cho phép nối lại tuyến đường tiếp tế cho lực lượng NATO đang hoạt động tại Afghanistan, vốn bị Pakistan đóng cửa từ 6 tháng trước đây.
Các quan chức cho biết, chắc chắn sẽ đạt được một thỏa thuận, sau khi hai bên nhất trí được với nhau về mặt nguyên tắc về việc mở lại hành lang vận tải quá cảnh. Nhưng các chi tiết của nó c̣n đang đàm phán. “Hiệp định khung đă hoàn tất nhưng chúng tôi giờ đây đang xem xét về mức độ phí", một quan chức NATO cho biết.
Theo một số nguồn tin, trong các cuộc thương lượng kín giữa hai bên, phía Pakistan đă đưa ra mức phí ngất ngưởng, sau khi đă tính toán tổng thiệt hại về cơ sở hạ tầng – chủ yếu là những hư hại đến các con đường do các xe cơ giới hạng nặng gây ra cũng như những chi phí về an ninh và một mức thuế mới.
Tuy nhiên, cảm giác phải trả tiền cho việc sử dụng cái gọi là "Đường dây liên lạc mặt đất" của Pakistan (GLOC) làm cho Lầu Năm Góc thấy không thể chấp nhận nổi, bởi v́ trước đây tuyến đường này được tự do sử dụng.
Các quan chức Mỹ chỉ ra rằng, Mỹ đă viện trợ cho Pakistan hàng tỷ USD trong thập kỷ qua như là tiền đền bù cho nỗ lực chống khủng bố của nước này.
Số tiền viện trợ này sẽ bị cắt khi các thỏa thuận mới đi vào hoạt động. Pakistan nói rằng họ vẫn c̣n thiếu trên 3 tỷ USD về các khoản hoạt động trước đây, c̣n Mỹ chỉ đưa ra một con số là 1,3 tỷ USD.
Hiệp định vận tải được coi là một vấn đề riêng rẽ ngoài những vấn đề về quan hệ an ninh giữa hai nước, gồm có việc Pakistan bác bỏ các cuộc tấn công bằng máy bay không người lái của Mỹ trong biên giới của ḿnh. Các cuộc thảo luận về vấn đề đó đang được tiếp tục giữa các quan chức t́nh báo cao cấp hai bên.
Pakistan quyết đưa ra cái giá khá cao 5.000 USD/xe đối với NATO v́ họ thừa hiểu nếu NATO đi thuê nước khác th́ c̣n phải chịu giá cao hơn thế.
Pakistan đóng cửa biên giới đối với việc vận chuyểnquá cảnh sau cuộc không kích của Mỹ tháng 11/2011 dọc biên giới với Afghanistan làm 24 lính Pakistan bị thiệt mạng.
Một cuộc điều tra của Quân đội Mỹ kết luận rằng cả hai bên đều có lỗi và phía Mỹ đă bày tỏ sự hối tiếc về vụ việc. Nhưng Pakistan gọi đó là một cuộc tấn công vô cớ và đ̣i một sự xin lỗi.
Trước khi biên giới bị đóng cửa, hơn 70% lượng tiếp tế của NATO ở Afghanistan chủ yếu do Mỹ chi trả và sử dụng, được vận chuyển bằng đường bộ qua cảng Karachi của Pakistan.
Tuyến đường này đă trở nên quan trọng hơn đối với Mỹ và các lực lượng của khối liên minh khi họ bắt đầu kế hoạch rút quân chiến đấu dự kiến sẽ hoàn thành vào cuối năm 2014.
Phạm Ngọc Uyển
theo đv