Ngày 15-5 vừa qua là tṛn một năm ngày xuất bản cuốn sách Death by China (Chết v́ tay Trung Quốc) của hai học giả Mỹ Peter Navarro và Greg Autry.
Cuốn sách có vẻ đă là một hiện tượng, ít nhất với độc giả Việt Nam. Nó đă được dịch sang ba thứ tiếng Nhật Bản, Triều Tiên và Việt Nam; hiện tại, bộ phim tài liệu cùng tên cũng đang trong quá tŕnh sản xuất.
Tên đầy đủ của tác phẩm phi hư cấu (non-fiction) này là Death by China - Confronting the Dragon - A Global Call to Action, tạm dịch: Chết v́ tay Trung Quốc - Đối đầu với con rồng - Lời kêu gọi hành động toàn cầu.
Cuốn sách được hoàn thành sau hai năm nghiên cứu của Peter Navarro và Greg Autry. Nó ra mắt độc giả vào ngày 15-5-2011 và tới ngày 4-6 th́ được phát hành trên mạng Amazon. Có lẽ v́ xuất hiện đúng vào thời điểm t́nh h́nh tranh chấp chủ quyền trên biển Đông đang căng thẳng, nhất là lại có sự cố tàu hải giám và tàu cá Trung Quốc cắt và làm rối cáp khảo sát địa chấn của tàu Việt Nam (ngày 26-5 và 9-6), nên Death by China thu hút sự chú ư của dư luận: Chỉ trong tuần đầu tiên, sách đă bán được hàng trăm ngàn bản trên toàn cầu. Trên Amazon,Death by China được xếp hạng bốn trên năm sao, nghĩa là khá hay.
Có quá gay gắt?
Một bài điểm sách trên tờ Huffington Post viết rằng Death by China mô tả hàng loạt phương cách mà nước Trung Hoa đe dọa an ninh thế giới: Từ can thiệp vào tiền tệ, đến chính sách mậu dịch bóc lột, đến lao động nô lệ và những sản phẩm tiêu dùng chết người.
Do đó, có thể thấy là ngôn ngữ, cách viết của hai tác giả trong Death by China không tránh khỏi có phần gay gắt, có những đoạn thật sự như lời kêu gọi toàn cầu cảnh giác với “âm mưu của chính quyền Trung Quốc”, ví dụ, ngay ở câu mở đầu chương I, phần I:
“Chết v́ tay Trung Quốc. Đây là một nguy cơ hết sức thật mà tất cả chúng ta giờ đây đều phải đối mặt, khi mà quốc gia đông dân nhất thế giới và sẽ sớm trở thành nền kinh tế lớn nhất thế giới nhanh chóng biến thành kẻ ám sát hiệu quả nhất hành tinh”.
Hay là: “Và đây là bí mật nhỏ bé và bẩn thỉu nhất về tham vọng thực dân của Trung Quốc. Trong khi phong tỏa tài nguyên thiên nhiên (của các nước) và giữ rịt lấy các thị trường mới - đó là những mục tiêu chiến lược chính - th́ các nhà hoạch định chính sách ở trung ương của Bắc Kinh c̣n muốn xuất khẩu một cách có hệ thống hàng triệu công dân Trung Quốc sang “các nước vệ tinh” của họ ở châu Phi và châu Mỹ Latin, nhằm làm giảm áp lực lên Trung Hoa lục địa vốn đang trong t́nh trạng nhân măn”.
Theo tác giả cuốn sách, “vũ khí hủy diệt việc làm” là những đ̣n Trung Quốc đánh vào kinh tế dẫn đến t́nh trạng thu hẹp sản xuất, nhân công mất việc làm,thất nghiệp ở các nước khác. Hí họa: POLITICALLY ILLUSTRATED
Bên cạnh đó, xét về văn phong, nhiều chỗ trong cuốn sách cũng mang giọng điệu dân tộc chủ nghĩa, như khi các tác giả phàn nàn về sự “ngây thơ” của giới chính trị gia các nước đối trọng với Trung Quốc: “Tất cả chúng ta đều nên phẫn nộ trước kịch bản này (tức là kịch bản Trung Quốc trở thành nhà sản xuất công nghiệp hàng đầu thế giới - NV). Thế nhưng trong những pḥng khách của chính giới ở Berlin, Tokyo, Washington, thái độ chung có vẻ rất giống với thái độ của Rhett Butler trong tiểu thuyết Cuốn theo chiều gió: “Cô bé thân mến ạ, tôi mặc xác””.
Người đọc có thể thấy những nhận định như vậy có màu sắc thiếu khách quan, hoặc ít nhất cũng mới dừng ở mức là nhận định của cá nhân các tác giả, chứ chưa đủ lư lẽ và bằng chứng thuyết phục để trở thành kết luận mang tính khoa học. Ta có thể hỏi: Căn cứ vào đâu mà các tác giả cho rằng giới lănh đạo ở Đức, Nhật Bản và Mỹ đều “thờ ơ như Rhett Butler” trước nguy cơ con rồng Trung Hoa trỗi dậy và phun lửa… Hoặc, làm sao Peter Navarro và Greg Autry có thể khẳng định 100% về ư đồ của chính quyền Trung Quốc - xuất khẩu nhân công sang châu Phi và châu Mỹ Latin để tránh nạn nhân măn? Nếu thiếu những căn cứ xác thực, đủ độ thuyết phục, th́ các nhận định, cho dù là của nhà khoa học, cũng rất dễ mang màu sắc… giai thoại.
Giá trị thông tin
Tuy vậy, trên thực tế, Death by China là kết quả của quá tŕnh nghiên cứu, khảo sát của hai tác giả tại nhiều địa phương, nhiều công xưởng, nhà máy ở Trung Quốc. Và có lẽ hai ông chủ ư chọn cách viết ngắn gọn, đi thẳng vào vấn đề, để thông tin dễ đến với độc giả (dù có thể tạo cảm tưởng chủ quan, chưa đủ thuyết phục).
Ở khía cạnh này, có thể nói Death by China là một cuốn sách dày đặc thông tin, được tŕnh bày theo một cách dễ hiểu, ít số liệu và lư luận, để độc giả b́nh dân có thể dễ dàng tiếp thu. Chẳng hạn, ở chương 2, nói về những độc tố trong sản phẩm “made in China”, Peter Navarro và Greg Autry trích lời một học giả Trung Quốc nói: “Các điều kiện nuôi trồng thủy sản ở Trung Quốc rất tồi tệ. Nhà sản xuất nhồi nhét hàng ngàn con cá và tôm, cua vào môi trường nuôi trồng, nhằm mở rộng sản xuất tới mức tối đa. Điều đó tạo ra một lượng lớn chất thải, gây ô nhiễm nước, lan truyền bệnh dịch, có thể làm chết cả vụ cá nếu không xử lư kịp. Ngay cả khi cá, tôm, cua không chết v́ bệnh th́ những vi khuẩn c̣n bám lại như Vibrio, Listeria, Salmonella, có thể làm cho người ăn những sản phẩm này bị nhiễm bệnh”.
Trong lúc chưa thể kiểm chứng những thông tin này, độc giả Việt Nam có thể sử dụng chúng như thông tin tham khảo, thậm chí c̣n có thể coi đó như một nguồn tham chiếu để “soi người, ngẫm ta”: Rất nhiều điều mà Death by China nêu ra có thể được liên hệ đến chính Việt Nam.
Ngoài ra, ngay cả cho dù phải đọc Death by China với tinh thần khách quan và ít định kiến nhất, chúng ta cũng sẽ thấy rằng điều đọng lại sau cuốn sách là sự tôn trọng những quan điểm của nhà nghiên cứu, tôn trọng tự do học thuật.
Death by China là cuốn sách của NXB Pearson Prentice Hall. Hai tác giả Peter Navarro và Greg Autry đều là giảng viên tại Đại học California-Irvine (Mỹ). Cuốn sách có các phần như:
Phần 1: “Buyer Beware on Steroids” (Người tiêu dùng, hăy cẩn thận với Steroids): Đề cập đến những sản phẩm độc hại như sữa có chất melamine, đồ chơi trẻ em chứa độc tố…
Phần 2: “Weapons of Job Destruction” (Vũ khí hủy diệt việc làm): Chính sách ḱm giữ giá trị nhân dân tệ, tăng cường xuất khẩu, gây thâm hụt thương mại cho thị trường nước khác và đưa đến t́nh trạng thu hẹp sản xuất, nhân công mất việc làm, thất nghiệp ở các nước khác.
Phần 3: “We Will Bury you, Chinese Style” (Ta sẽ chôn các ngươi theo kiểu Trung Hoa): Bàn về chiến lược hướng ra biển, củng cố hải quân của Trung Quốc, đồng thời tiến hành chiến tranh thông tin, đánh phá trên mạng…
Peter Navarro và Greg Autry
Đoan Trang tổng thuật
Nguồn: báo Pháp Luật TP.HCM
Chết v́ tay Trung Quốc (1) - Liều thuốc giải stress cho 'những kẻ bị bắt nạt'
