Trung Quốc kêu gọi lòng trung thành của quân đội

Lòng trung thành của Quân Giải phóng Nhân dân Trung Quốc (PLA) đang được coi là tiền đề cho công cuộc cải tổ cơ cấu chính trị tại Trung Quốc.

Bàn về vấn đề này, chuyên gia Peter Mattis (biên tập viên chuyên mục “Trung Quốc thu nhỏ” thuộc Quỹ Jamestown) đã có bài viết đăng trên trang mạng The Diplomat.

Dưới đây là nội dung bài viết:

Peter Mattis (*).

Sau vụ lùm xùm xảy ra với bí thư thành ủy Trùng Khánh, Bạc Hy Lai, Trung Quốc có vẻ như ở bên lề cuộc cải cách, hoặc có thể là một sự lộn xộn.

Tạp chí Hồng Kỳ, (tạp chí của Trường Đảng Trung ương Trung Quốc) đã đề cập đến việc Đảng Cộng sản Trung Quốc cần “cải cách cơ cấu chính trị” để thích ứng được với những thay đổi bản chất trong xã hội Trung Quốc, hay ít nhất là thừa nhận sự bất mãn cao độ đối với tình hình chính trị hiện tại. Cuộc cải cách như thế có thể gây chia rẽ trong nội bộ chính quyền Trung Quốc. Các nhà lãnh đạo nước này có thể sẽ phải dựa vào lòng trung thành của Quân Giải phóng Nhân dân Trung Hoa (PLA) để giữ cho tình hình xã hội được ổn định.

Liên tục kêu gọi lòng trung thành của PLA

Ngày 25/6/2012, Nhân dân Nhật báo đăng bài viết của chính trị viên Quân khu Tế Nam kêu gọi các quân nhân phải đấu tranh với tư tưởng sai lệch đối với vai trò chính trị của PLA trong cuộc đấu tranh với chủ nghĩa đa nguyên trong xã hội Trung Quốc.

Trước đó, ngày 19/3/2012, báo Quân Giải phóng nhân dân có đăng tải một bài viết, trong dó có nhấn mạnh việc quân đội phải phản đối “3 tư tưởng sai lệch” về sự phát triển của Quân đội Trung Quốc, đồng thời, luôn đặt công cuộc” xây dựng tư tưởng chính trị lên đầu” bởi đây là một nhân tố thiết yếu cho việc tăng cường sức mạnh của quân đội.

Ngày 6/4/2012, báo này có bài xã luận trong đó viết PLA cần trung thành với Đảng để đảm bảo ổn định chính trị. Tuy nhiên, bài viết cũng nêu lên rằng, lịch sử Trung Quốc có nhiều bài học cho thấy, khi các cuộc đấu tranh tư tưởng diễn ra gay gắt là lúc Đảng Cộng sản đối mặt với nguy cơ cải cách.

Ngày 15/5/2012, trên trang bình luận báo này có bài khuyến khích các quân nhân nhận ra những âm mưu muốn tách rời quân đội với Đảng Cộng sản Trung Quốc. Đồng thời, bài viết nhấn mạnh tầm quan trọng của việc giữ vững hệ thống chính trị mà ở đó Đảng Cộng sản Trung Quốc giữ vai trò lãnh đạo quân đội.

Ngày 17/6/2012, báo Quân Giải phóng Nhân dân tiếp tục kêu gọi các sĩ quan phải giữ vững lập trường trung thành bởi có nhiều sĩ quan đã thiếu tận tâm đối với vai trò lãnh đạo của Đảng Cộng sản Trung Quốc.

Ngày 13/3/2012, Tân Hoa Xã đăng bài viết của Hồ Cẩm Đào, trong đó viết: “Mỗi một quân nhân phải nhận thức rằng phát triển nhưng ổn định là mục tiêu ưu tiên của quân đội. Ông nhấn mạnh, PLA phải tập trung vào việc xây dựng quân đội và đảm bảo an ninh quốc gia”.

PLA được coi là tiền đề cho công cuộc cải tổ cơ cấu chính trị tại Trung Quốc diễn ra an toàn.

Đảm bảo cho hành trình ra khỏi cái bóng của Đặng Tiểu Bình

Một thành viên giấu tên của ĐH An ninh Quốc gia Trung Quốc chia sẻ với Tạp chí Hoàn cầu lý do thực sự dấy lên lo ngại về lòng trung thành của quân đội. Theo ông này, điều này có thể liên quan đến việc các thế lực nước ngoài tăng cường quấy rối cuộc chuyển giao vai trò lãnh đạo diễn ra trong Đại hội Đảng lần thứ 18 sắp diễn ra.

Lời giải thích này tuy không lý giải được bản chất của những lời kêu gọi trên nhưng phần nào cũng cho thấy tầm quan trọng của việc ổn định chính trị trong nước đối với Trung Quốc trong năm 2012.

Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ 18 tới sẽ chứng kiến sự chuyển giao quyền lực của hơn một nửa số thành viên Ban Thường vụ Bộ Chính trị Đảng Cộng sản Trung Quốc. Chỉ 2 trong số 9 thành viên của ban này sẽ tại vị. Đây là cuộc chuyển giao thế hệ, giúp các nhà lãnh đạo Trung Quốc trong tương lai có thể thoát ra khỏi “cái bóng của Đặng Tiểu Bình”, người từng chỉ định các Tổng bí thư Đảng Cộng sản Trung Quốc kể từ Hồ Diệu Bang cho đến Hồ Cẩm Đào.

Dù đời sống chính trị tại Trung Quốc gần đây đổ dồn sự chú ý vào lời gọi dân chủ của Thủ tướng Ôn Gia Bảo, nhưng cuộc chiến cải tổ trong lòng Đảng Cộng sản lại diễn ra xung quanh vấn đề làm thế nào để hệ thống chính trị hiện giờ có thể giải quyết được những thách thức nội tại.

Tạp chí Hồng kỳ hồi đầu tháng đã đưa ra câu hỏi: “Liệu Đặng Tiểu Bình - cha đẻ của chính sách cải cách và mở cửa - có hài lòng với cuộc cải tổ cơ cấu chính trị lần này? Câu trả lời là ông Đặng chắc chắn sẽ bỏ qua nền dân chủ phương Tây nhưng vẫn sẵn sàng áp dụng những thay đổi trong cơ cấu chính trị để có thể tiếp tục duy trì sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Trung Quốc, đồng thời, đảm bảo việc Đảng Cộng sản thích ứng với tiến bộ xã hội trong khi phá vỡ được tình trạng quan liêu, trì trệ trong bộ máy chính quyền tại Trung Quốc. Quan điểm này được đưa ra bởi Trường Đảng Trung ương do Phó Thủ tướng Tập Cận Bình đứng đầu có thể sẽ gây ra những mâu thuẫn bè phái lớn hơn trong nội bộ Đảng.

Đến nay, PLA và Cảnh sát vũ trang Nhân dân luôn là hai lực lượng chính giữ vững vai trò của Đảng Cộng sản Trung Quốc. Trong giai đoạn nền chính trị có nhiều bất ổn, lòng trung thành của quân đội và những lực lượng bán quân sự được coi là nền tảng, cho phép Đảng Cộng sản đón nhận những rủi ro chính trị.

Nhiều nhà quan sát cũng cho rằng, lòng trung thành của PLA là tiền đề tiến hành cải cách chính trị. Cuộc cải cách này có thể gặp trở ngại lớn khi phải xóa bỏ bộ máy quan liêu cứng nhắc trong Đảng, điều đã tạo điều kiện cho những nhóm tham nhũng có cơ hội lộng hành. Tình trạng này tiếp diễn sẽ càng làm cho tình trạng bất ổn trong giới cầm quyền tăng mạnh và là một dấu chấm hết cho khả năng tiến hành cải tổ trong nội bộ Đảng Cộng sản Trung Quốc.

(*) Peter Mattis là biên tập viên trong chuyên mục “Trung Quốc thu nhỏ” thuộc Quỹ Jamestown. Ông nhận bằng thạc sĩ chuyên ngành An ninh tại trường Ngoại giao thuộc Đại học Georgetown, nhận bằng cử nhân chuyên ngành Khoa học chính trị và Châu Á học tại ĐH Washington tại Seattle, Washington, Mỹ.

Trước đây, ông từng theo học tại ĐH Thanh Hoa, Bắc Kinh, tham gia những khóa học tiếng Trung Quốc và tham dự nhiều buổi nói chuyện về lịch sử Trung Quốc và chính sách an ninh của nước này. Ông cũng từng làm việc cho Hiệp hội nghiên cứu thuộc phòng nghiên cứu châu Á quốc gia, thuộc Chương trình Nghiên cứu Chiến lược châu Á và Đông Bắc Á. Hiện nay, ông giữ vai trò nhà nghiên cứu các sự kiện quốc tế cho chính phủ Mỹ.

Hiền Thảo (theo The Diplomat)