Sự xuất hiện của quán ăn thời bao cấp đă gợi được sự ṭ ṃ của nhiều người dân Thủ đô.
Họ t́m đến với quán không chỉ để được ăn cơm độn ngô, được xếp hàng theo tem phiếu… mà c̣n đến để nhớ về một thời đă qua.
Quán ăn đặc biệt
Anh Phạm Quang Minh, chủ nhân của quán ăn đặc biệt này vốn có nhiều năm kinh doanh trong lĩnh vực ăn uống, nhà hàng. Anh Minh tâm sự: “Đă từ lâu, tôi luôn muốn mở được một nhà hàng theo phong cách thời bao cấp. Bởi thời nhỏ tôi thường xuyên phải đi xếp hàng ở khu vực phố Nhà Thờ và Tôn Đản. Chuyện xếp hàng và mua bằng tem phiếu đă trở thành một dấu ấn khó phai mờ trong kư ức về tuổi thơ của tôi”.
Quán ăn thời bao cấp không có những biển hiệu màu mè hiện đại.
Ấp ủ ư tưởng về một quán ăn mang phong cách bao cấp đă lâu nhưng anh Minh chưa có điều kiện thực hiện v́ hiện vật sưu tầm c̣n hạn chế và chưa t́m được địa điểm phù hợp. Theo anh Minh, anh vô t́nh t́m được một ngôi nhà cũ mang đúng phong cách của Hà Nội xưa nên đă quyết tâm mở quán. Với sự trợ giúp đắc lực của 2 họa sỹ Quách Đông Phương và Lê Thiết Cương, quán ăn mang tên “Cửa hàng ăn uống mậu dịch số 37” đă ra đời.
Quán nằm trên một con phố nhỏ ven hồ Trúc Bạch. Quán không có biển hiệu bắt mắt với những đèn màu nhấp nháy mời gọi; quán cũng không có những nhân viên ra co kéo khách hàng… Quán được trang trí đơn giản với nhiều kỷ vật độc đáo. Gần như toàn bộ đồ dùng của quán đều được sử dụng bằng những vật dụng thời bao cấp như bát sắt, b́nh tong, ca đựng nước tráng men. Không gian quán được điểm xuyết bằng một chiếc quạt tai voi, một bộ dàn âm thanh cổ, chiếc xe đạp thống nhất, những bộ tem phiếu mua hàng, những chiếc sổ gạo, một ḥn gạch ghi danh để chiếm chỗ… cùng một bộ ảnh đặc biệt về những năm tháng Hà Nội xưa. Anh Minh cho biết, đây là những bức ảnh được họa sỹ Lê Thiết Cương mua lại bản quyền của một nhiếp ảnh gia người Thụy Điển rồi tặng lại cho anh.
Không chỉ trưng bày các kỷ vật, quán ăn c̣n phục vụ cả những món ăn của một thời khó khăn như cơm độn khoai, độn sắn, dưa xào tóp mỡ, đậu tẩm hành, cá diếc kho, bia hơi… do chính tay những cô “mậu dịch viên” phục vụ. Nhiều thực khách tỏ ra ṭ ṃ với đội ngũ mậu dịch viên và đă được chủ quán giải đáp: “Tất nhiên, thái độ của các mậu dịch viên sẽ rất cởi mở chứ không cáu gắt hay kiêu kỳ như trước đây. Thời này c̣n giữ thái độ đó chắc ế chỏng chơ, chẳng ai c̣n đến ăn”.
Dấu ấn của một thời quá văng
Những ngày mới mở, quán thu hút khá đông người. Mặc dù được phục vụ theo phong cách “hiện đại hóa” nhưng nhiều thực khách vẫn muốn được trải nghiệm lại cảnh xếp hàng và tự nguyện đứng chờ để được các mậu dịch viên phục vụ.
Cô “mậu dịch viên” đang chuẩn bị phiếu ăn cho khách.
Ông Nguyễn Nam – một thực khách bồi hồi xúc động: “Lâu lắm rồi tôi mới lại được nh́n thấy những vật dụng và không gian thế này. Trước đây tôi thấy Bảo tàng Dân tộc học có một triển lăm về thời bao cấp và đă thu hút được hàng vạn người đến xem. Tuy nhiên, ở bảo tàng th́ chỉ được ngắm nh́n. Quán ăn này khiến người ta được “sống lại”. Đến đây, tôi thấy nhớ lại một thời quá khứ đau thương. Thời ấy, đâu phải cứ có tiền là mua được như bây giờ. Muốn mua đồ ăn, cần phải có tem phiếu và phải xếp hàng từ tờ mờ sáng. Người ta dùng các đồ vật như gạch, đá, nón… để lấy chỗ. Tiêu chuẩn của mỗi người đă được định sẵn nhưng đôi khi đến lượt th́ đă hết hàng phải về không. Ai trót đánh mất tem phiếu hay sổ gạo th́ tháng đó không biết làm thế nào để xoay xở được thực phẩm…”.
Anh Phạm Quang Minh nhớ rơ hơn về “thời tem phiếu”: “Tiêu chuẩn cho mỗi công nhân đi làm chỉ được 4m vải/năm. Nếu được tiêu chuẩn 3 lạng thịt th́ nhiều người đổi lấy sườn hay thịt thủ để được thành 6 lạng. Gạo chỉ được đong theo tiêu chuẩn nên cơm thường phải độn thêm ḿ và ăn cơm với bo bo, khoai, sắn là rất phổ biến”.
Người chủ quán đặc biệt này cũng chia sẻ: “Có người muốn quên đi quá khứ đau khổ ấy. Có người muốn nhớ lại một thời khó khăn như một kỷ niệm. Với tôi, thời bao cấp đă để lại những kỷ niệm thật sâu sắc. Tôi muốn có một nơi để những người từng trải qua thời ấy, trong đó có tôi, nhớ lại; một nơi để thế hệ sau t́m hiểu xem cha mẹ chúng đă sống qua một thời thế nào”.
Hoàng Phương - giadinh