Những giờ phút cuối đời của NSND Y Moan

(Nguoiduatin.vn) - Những ngày tháng cuối đời trên giường bệnh, NSND Y Moan vẫn kiên cường và lạc quan, dường như trong ông có một sức mạnh phi thường từ núi rừng Tây Nguyên.

Chỉ truyền nước vẫn cháy hết mình

Nhờ sự tình cờ, tôi gặp người con trai cả của NSND Y Moan, đó là Y Vol. Thoáng nhìn đã thấy Y Vol rất Tây Nguyên với mái tóc xoăn tít, làn da nâu rắn rỏi và giọng nói chắc nịnh, vang sáng. Những đặc điểm ngoại hình của Y Vol dường như được sao chép từ cha của anh. Nói chuyện về nghệ sĩ Y Moan, cảm giác như Y Vol đặt tất cả sự kính trọng, yêu mến, tiếc nuối vào lời nói, ánh mắt chất chứa nỗi niềm.

Y Moan cháy hết mình trên sân khấu của Ngọn lửa Cao Nguyên.

Y Vol giống bố ở tật hút thuốc lá. Trước, vào thời gian lâm bạo bệnh, người ta cũng đồn thổi nghệ sĩ Y Moan bị ung thư vòm họng do hút thuốc quá nhiều nhưng thực chất, ông bị ung thư dạ dày. Ông đã bị đau bụng nhiều năm nay nhưng lại không để tâm đến, hầu như ông rất ít vào viện điều trị, khi đau ốm tự uống thuốc. Con cưng của đại ngàn sống quên lo cho cả bản thân mình, chỉ biết ca hát vì một nỗi niềm đam mê âm nhạc. Rồi đến một lần ông đi ăn cùng với các con sau một buổi biểu diễn ở Buôn Mê Thuột và đột nhiên thấy đau bụng quằn quại. Hôm sau ông đến bệnh viện. Bác sĩ hốt hoảng bắt ông nhập viện Ung bướu TP.HCM và phải lên bàn mổ.

Y Vol kể: "Từ sau hôm mổ tại Bệnh viện Ung bướu TP.HCM, ba tôi sụt hơn 15kg vì không ăn uống được gì. Khối u ngày càng thêm to, chặn ở thượng vị, nên ăn vào là lập tức nôn ra. Chính vì thế, cả 4 tháng nằm viện, ông chỉ truyền nước và thuốc, cứ như thế cho đến buổi biểu diễn của ông. Trong thời gian này, nghệ sĩ Y Moan cũng đã tranh thủ đi quay phim, quay cho hết 12 bài hát để có cái gì đó để đời. Đây là dự định mà ông đã ấp ủ suốt 35 năm nghiệp cầm míc".

Những ngày NSND Y Moan nằm viện, có rất nhiều người bạn đến thăm ông: Nhạc sĩ Trần Tiến, Thế Hiển, ca sĩ Siu Black... họ không chỉ ghé vào rồi đi mà còn quay lại thăm ông nhiều lần. Nhạc sĩ Nguyễn Cường, người anh, người thầy và người tri kỷ trong âm nhạc của giọng ca Ơi! M'Đrak thì ngày ngày lo lắng điện thoại hỏi thăm tình hình sức khỏe của Y Moan. Ba luôn dạy tôi phải sống chân thành và cởi mở với tất cả mọi người, không từ chối ai và hết mình với bạn bè. Những lúc như thế mới biết, dù ba tôi rất nghèo nhưng ông lại có rất nhiều bạn tốt. Ông dạy tôi một bài học, coi tất cả là bạn và phải sống đàng hoàng, hết mình với mọi người trước thì mọi người cũng sẽ tử tế với mình, Y Vol trầm ngâm nói.

Thời gian phát hiện ra trọng bệnh của Y Moan quá ngắn khiến bạn bè, người thân của ông đều bàng hoàng. Y Vol nghẹn ngào cho biết: "Khi nghe tin, mẹ con tôi chỉ biết khóc. Trong khi mổ cho ba tôi, bác sĩ phát hiện dấu hiệu ung thư đã di căn xuống phần bụng nên đành chuyển ông về Buôn Mê Thuột. Cha tôi vất vả từ trẻ, chỉ lo cống hiến cho sự nghiệp, không màng danh lợi, mang danh Nghệ sĩ Ưu tú nhưng 50 tuổi mới có được căn nhà. Tới khi mọi thứ ổn định, con cái trưởng thành thì lại không được hưởng thụ".

Mọi người xung quanh đều công nhận Y Moan là người sống lạc quan. Lạc quan đến mức khiến người khác rơi nước mắt. Dù bệnh trọng, đau đớn, nhưng khi được phút nguôi ngoai, Y Moan lại ngồi trò chuyện, lại hát. Ông muốn mình là tấm gương cho con cháu, không bi lụy trước bất cứ điều gì. Là một nghệ sĩ nổi tiếng, Y Moan đồng thời cũng là một người cha mẫu mực. Ông luôn lo lắng cho các con, ngay cả khi nằm trên giường bệnh.

Xe cấp cứu túc trực bên ngoài sân khấu

Từ lâu, NSND Y Moan luôn muốn có một liveshow cho riêng mình. Một mặt do ông chưa có điều kiện thực hiện, mặt khác, bản thân các ca khúc Tây Nguyên thường cùng một sắc màu nên rất khó làm liveshow riêng. Trước tình trạng sức khỏe của Y Moan lúc đó, liveshow Ngọn lửa Cao Nguyên được gấp rút thực hiện chỉ trong vòng 1 tuần. Đây là live show đầu tiên và cũng là cuối cùng của Y Moan. Live show này không chỉ là tâm nguyện của nghệ sĩ, mà còn là sự chờ đợi của rất nhiều khán giả yêu mến giọng ca Giấc mơ Chapi.

Nằm trên giường bệnh, nghe tin các con và đồng nghiệp đang chuẩn bị live show cho mình, Y Moan tươi tỉnh hẳn. Sức khỏe yếu, ông không thể tham gia chuẩn bị, nhưng ông rất yên tâm bởi tin tưởng vào con trai và bạn hữu của mình sẽ hết lòng vì ông. Chịu trách nhiệm biên tập liveshow Ngọn lửa cao nguyên là nhạc sĩ Nguyễn Cường, ca sĩ Y Vol. NSƯT Quang Vinh - Giám đốc Nhà hát ca múa nhạc VN làm tổng đạo diễn chương trình và dẫn chương trình là MC Đoàn Nhung. Ban nhạc Đồng Đội giữ vai trò chỉ đạo nghệ thuật và thật thiếu sót nếu bỏ qua sự giúp đỡ thầm lặng của ông Nguyễn Trí Dũng, Tổng giám đốc Công ty CP Sông Đà Thăng Long, cũng là một người bạn chí cốt của nghệ sĩ Y Moan. "Nếu làm một show thông thường, tôi đã không vất vả như thế, nhưng đây là show của ba tôi, vất vả thế nào tôi cũng vui", Y Vol cười hiền nói.

Rồi ông nhanh chóng rút vào cánh gà để thở ôxy.

Để chuẩn bị cho tình huống xấu nhất có thể xảy ra, liveshow của Y Moan luôn có bác sĩ túc trực và một xe cấp cứu tại địa điểm tổ chức. Bên cạnh đó, Y Vol đã quán triệt tinh thần với ba trong việc thể hiện các ca khúc Tây Nguyên sôi động và máu lửa: "Nếu bài hát lên cao mà tình hình sức khỏe không cho phép ba hát được thì chỉ cần đọc. Kèm theo đó, đội ngũ múa phụ họa và ca sĩ khách mời sẽ hỗ trợ ba. Ba tôi luôn làm việc hết mình. Xưa nay vẫn luôn như vậy. Trước hôm làm liveshow cuối cùng, ba tôi mệt lắm vì 4 tháng trời không ăn gì. Đã có lần, ba hát rách màng phổi, ho cả ra máu. Đến giờ vẫn thế, dù có đau ốm nhưng ông luôn cống hiến hết mình, dù chỉ còn chút hơi sức nhưng ông vẫn hát. Ba tôi hy sinh cho nghệ thuật, không bao giờ có sự giả dối, ngay cả trong những giờ phút cuối của cuộc đời", Y Vol kể.

"Ngọn lửa cao nguyên" là liveshow duy nhất của giọng ca đại ngàn. Tuy nhiên chương trình ý nghĩa này chỉ được quay và phát lại, chứ không tường thuật trực tiếp trên tuyền hình, bởi những lo ngại về vấn đề sức khỏe của nghệ sĩ Y Moan. Trong buổi biểu diễn, giọng ca của ông hòa vào âm thanh kỳ vĩ của núi rừng Tây Nguyên, vút cao và bay xa muôn trùng, lắng đọng sâu thẳm vào lòng người. Buổi diễn kết thúc, người nghệ sĩ tài hoa phải thở bằng ống oxy và quay lại bệnh viện, khán giả vẫn không chịu về như ngóng chờ, tiếc nuối. Y Moan đã toại nguyện, ông rút vào cánh gà với nụ cười trên môi, còn khán giả thì khóc. Sau buổi biểu diễn 2 tháng, Y Moan về với đất mẹ Tây Nguyên.

"Cha tôi vẫn nói với tôi, khi mình sống giống như người đi gieo hạt giống. Gieo cây nào mọc cây ấy. Gieo ác gặt ác, gieo bão gặt bão, gieo bạn gặt bạn, gieo niềm vui gặt niềm vui. Thế hệ chúng tôi lớn lên và đã sống như những người đi gieo hạt giống, Y Vol chia sẻ. Nói chuyện về ông, tôi lại nhớ đến câu ngạn ngữ Khi bạn sinh ra đời, bạn khóc còn mọi người xung quanh cười. Hãy sống sao cho khi bạn qua đời, mọi người xung quanh bạn đều khóc còn trên môi bạn nở một nụ cười.

Gần một năm sau ngày NSND Y Moan qua đời, báo chí tranh cãi về giải thưởng cống hiến, nhiều người cho rằng, với đêm nhạc đầy nước mắt, đầy đau đớn như Ngọn lửa cao nguyên, NSND Y Moan hoàn toàn xứng đáng được vinh danh ở hạng mục Ca sĩ của năm. Y Garia, con trai thứ của ông chia sẻ: "Ba tôi đã có những tháng năm dài ca hát phục vụ cách mạng. Ông đã từng đi hát ở chiến trường Campuchia, bị thương. Những cống hiến của ba tôi như thế nào, khán giả có thể tự suy xét, bình chọn chứ không cần phải gọi tên bằng giải thưởng".

(Còn nữa)

Thanh Xuân