Cho rằng người phụ nữ đẻ sinh đôi là do bị ma ám, là bị Yàng phạt, sinh ba lại càng kinh hoàng hơn, nên sau những đứa trẻ vô tội chào đời trong hoàn cảnh này chưa kịp bú mẹ đă bị dân làng kéo đến mang đi chôn sống để tránh tai họa.
Oan nghiệt hủ tục
Người J’rai ở Gia Lai quan niệm rằng, chỉ có người phụ nữ bị ma ám, bị trời phạt nên mới đẻ sinh đôi. C̣n “chẳng may” sinh 3 th́ quả thật đó là một sự ghê rợn, gây nỗi kinh hoàng với người dân trong làng. Những đứa trẻ thấy mặt trời sau (em song sinh) sống sẽ là mầm mống gây tai họa cho cha mẹ và bà con… Và để diệt trừ “tai họa” đó, anh em họ hàng và người dân trong làng sẽ kéo đến mang đứa bé vào rừng chôn sống để “con ma” không c̣n biết đường quay về làng gây họa.
Chưa hết đau đớn khi nhớ lại câu chuyện đă xảy ra cách đây hơn một thập niên, già làng Ksor H’Blâm (67 tuổi, làng Kông, xă Ia Mơr, Chư Prông) kể cho chúng tôi nghe câu chuyện đau ḷng về 2 đứa con gái sinh đôi của vợ chồng Rơ Mah Pheac. Khi Pheac mang bầu th́ cái bụng của chị hơi to “bất thường” nên luôn được lũ làng dơi ánh mắt ngờ vực theo Pheac. Và đúng như vậy, Pheac đă đẻ một lúc đến… 2 đứa con gái!
Không c̣n ǵ để bàn cải nữa, Pheac đă bị ma ám, bị Yàng phạt nên mới sinh đẻ “ḱ dị” như vậy. Và chắc chắn rằng đứa trẻ vừa trong bụng Pheac chui ra sẽ mang tai họa đến cho dân làng và cả cha mẹ chúng nữa. Nghĩ vậy, nên lũ làng đă kéo đến bế cô bé thấy mặt trời sau (em song sinh) mang vào rừng chôn sống, để cho “con ma” không c̣n biết đường quay về nữa!

Già làng H\'Blâm đau xót kể cho chúng tôi nghe về hủ tục đầy rùng rợn của đồng bào ḿnh.
Theo già H’Blâm, chuyện đứa con của Pheac chỉ là một trong những câu chuyện đau ḷng đă xảy ra ở xă biên giới Ia Mơr. Bởi từ khi già sinh ra đến nay, đă có hàng chục đứa trẻ vô tội chỉ v́ thấy mặt trời sau người anh hoặc chị song sinh của ḿnh một chút, mà phải rời bỏ cuộc đời khi chưa kịp được thưởng thức giọt sữa mẹ. Cũng chỉ bởi cái hủ tục oan nghiệt đă ăn sâu vào tâm thức của bà con nơi đây.
“Trước đây, trong xă đă có hàng chục đứa trẻ mới ra đời đă bị mang đi chôn sống chỉ v́ sự thiếu hiểu biết của bà con. Không chỉ những đứa trẻ sinh đôi bị giết chết, mà có những gia đ́nh do quá đông con, nhưng họ không biết kế hoạch hóa gia đ́nh nên vẫn cứ đẻ, và những đứa đẻ sau th́ bị cha mẹ lén lút mang đi chôn sống v́ sợ không nuôi được”, già làng H’Blâm chua xót nói về hủ tục của đồng bào ḿnh.
2 đứa trẻ… tiêu diệt hủ tục
Cách đây 12 năm, đang bận công việc th́ già H’Blâm giật ḿnh nghe tin người dân ở làng Klă bên cạnh đang kéo nhau đến chỗ người mẹ mới lâm bồn là chị Rơ Châm Thon vừa hạ sinh 2 đứa con trai, để đ̣i đứa bé sinh sau mang vào rừng chôn sống. Ngay lập tức, già H’Blâm liền chạy đến báo với Trưởng công an xă lúc bấy giờ là ông Ksor Hoài đến can ngăn. May mắn, khi 2 người này đến nơi th́ đứa bé vô tội vẫn c̣n khóc ré trong bàn tay người mẹ mà vẫn chưa bị dân làng lấy đi.
Bằng mọi cách, già H’Blâm và ông Hoài đă thuyết phục và tuyên truyền cho hàng trăm con người đang “nung nấu” ư định chôn sống đứa bé, để họ từ bỏ việc làm sai trái của ḿnh. Sau cả buổi nói chuyện, dân làng đă chịu ra về và để cho đứa bé sống.
Cặp song sinh này được vợ chồng chị Thon đặt tên là Rơ Châm Phót và cậu em suưt mất mạng là Rơ Châm Phét. Hiện cả 2 đang sống rất khỏe mạnh, ngoan ngoăn và học lớp 6, trường THCS Nguyễn Văn Trỗi (xă Ia Mơr). Không chỉ vậy, Phót c̣n là một trong những học sinh có học lực rất tốt của trường và được chọn đi học ở trường nội trú của huyện, nhưng v́ em trai không được đi nên Phót cũng không chịu đi v́ rất thương em. “Ḿnh rất tự hào v́ con ḿnh, may mắn lúc đó con ḿnh đă được cứu sống nên bây giờ vợ chồng ḿnh mới không ân hận”, chị Thon cười nói.

2 cậu bé Phót và Phét (thứ 2, 3 từ trái sang) may mắn được cứu sống và cũng là người "chặt đứt" hủ tục của người đồng bào ḿnh.
Cũng là một trong ít người may mắn có con được cứu, chị Siu Klơng (thôn Dơ Bang, xă Ia Bang, Chư Prông) nh́n đứa con gái song sinh suưt mất mạng v́ hủ tục kể cho chúng tôi nghe: Cách đây hơn 1 năm, chị Klơng chuyển dạ hạ sinh đứa con thứ 2. Anh em họ hàng vợ chồng chị Klơng liền tập chung đến nhà cúng bái ăn mừng, v́ chị Klơng hạ sinh được con gái (theo chế độ mẫu hệ của người J’rai th́ con gái như là tài sản quư trong gia đ́nh).
Nhưng chuyện không hay đă xảy ra khi ngày hôm sau bụng chị Klơng vẫn c̣n đau và băng huyết liên tục. Sau khi được đưa người nhà tới bệnh viện huyện Chư Prông, các bác sĩ đă lấy từ trong bụng Klơng ra một bé gái nữa. Ngay lập tức, mẹ chồng chị Klơng liền về nhà báo tin cho họ hàng và dân làng chuyện “kinh dị” trên. Khiến người dân vô cùng lo lắng v́ nghĩ rằng tai họa sắp ập xuống làng, trong đầu họ luôn nung nấu một ư nghĩ phải chôn sống đứa bé thấy mặt trời sau này.
Khi sức khỏe của 2 mẹ con chị Klơng đă ổn định, chị liền bế con về làng th́ gặp ngay làn sóng hung dữ của họ hàng bên chồng và dân làng. Họ cùng nhau kéo đến nhà Klơng để đ̣i đứa bé mang đi chôn sống. Mẹ con Klơng đang trong cơn hoảng loạn, và chị cũng bắt đầu xuôi ḷng giao con cho dân làng th́ chính quyền xă, huyện xuất hiện ngăn cản và ra sức tuyên truyền cho mọi người hiểu rằng, sinh 2 là chuyện b́nh thường chứ không phải là ma quỷ ǵ ám hại cả.

2 cô bé khỏe mạnh con chị Klơng đang bú mẹ ngon lành sau những ngày "giông tố" mà các cô bé không hề hay biết.
Sau một hồi dùng mọi biện pháp tuyên truyền, giảng giải, cuối cùng lần đầu tiên trong làng Dơ Bang, một cô bé thấy mặt trời sau chị gái ḿnh đă thoát khỏi “án” tử thần man rợ do nhận thức hạn chế của đồng bào ḿnh.
Ông Siu Íp - Trưởng thôn Dơ Bang - cho biết: “Từ trước đến nay, dân làng rất sợ những đứa trẻ song sinh, v́ cho rằng chúng không phải người b́nh thường nên sẽ mang tai họa đến với mọi người. Chuyện của mẹ con Klơng là trường hợp đầu tiên được cứu sống, từ trước đến nay chưa có bao giờ xảy ra chuyện như vậy. Nhưng bây giờ nh́n 2 chị em song sinh đó sống khỏe mạnh, dân làng chúng tôi rất yên tâm và vui vẻ. Nếu có ai sinh 2 đứa con một lúc như vậy chúng tôi sẽ không kéo đến đ̣i đứa trẻ mang đi nữa”.
Chuyện 2 cặp song sinh trên được cứu và sống khỏe mạnh, nó không chỉ là niềm vui với gia đ́nh và bản thân các em. Mà chính sự sống của em đă “chặt đứt” những hủ tục đă ăn sâu vào tâm thức của người dân 2 xă này từ bao đời nay, và cứu được những đứa trẻ song sinh khác trong thôn, xă. “Từ khi 2 anh em Phót và Phét được cứu sống đến nay, ở xă không c̣n chuyện chôn sống trẻ em nữa”, già H’Blâm vui mừng nói.
Tuy vậy, nhưng đó chỉ là chuyện đáng vui ở Ia Mơr và Ia Bang, c̣n ở những xă vùng sâu khác th́ những câu chuyện về đau ḷng về hủ tục trên vẫn có thể đang âm ỉ tồn tại!
Theo Dân Trí