Tổ chức Kỷ lục châu Á công nhận chùa Một Cột là ngôi chùa có kiến trúc độc đáo nhất.
Đây là thông tin được Tổ chức Kỷ lục Việt Nam công bố trong thông cáo đính kèm tài liệu gửi báo chí vào sáng ngày 17/10. Theo đó, qua thời gian xem xét hồ sơ đề cử của tổ chức chuyên đi t́m kỷ lục ở VN, Tổ chức Kỷ lục châu Á đă xác lập kỷ lục châu Á cho chùa Một Cột là ngôi chùa có kiến trúc độc đáo nhất vào ngày 10/10 tại Faridabad (Ấn Độ).
Chùa Một Cột, hiện được xếp hạng di tích lịch sử kiến trúc nghệ thuật quốc gia, vốn được nhắc tới rất nhiều trong giới nghiên cứu trong và ngoài nước. Tên chữ của chùa là Diên Hựu, có nghĩa phúc lành dài lâu.
Ghi chép của Đại Việt sử kư toàn thư nói chùa được xây dựng vào nǎm Kỷ Sửu, niên hiệu Sùng Hưng Đại Bảo 1 (năm 1049) đời Lư Thái Tông. Vua Lư Thái Tông (1028-1054) chiêm bao thấy Phật Quan Âm trên ṭa sen đưa tay dắt vua lên ṭa. Khi tỉnh dậy, vua kể lại cho các quan nghe, có người cho là điềm không lành.
Chùa Một Cột có tên chữ là Diên Hựu, có nghĩa phúc lành dài lâu.
Sư Thiên Tuế khuyên nhà vua làm chùa, dựng cột đá ở giữa hồ, làm ṭa sen của Phật Quan Âm như đă thấy trong mộng. Chùa xây xong, đài sen ngh́n cánh đỡ ṭa Phật sắc hồng, trong đặt tượng Phật vàng lấp lánh. Các nhà sư đến làm lễ, đi ṿng quanh chùa niệm Phật cầu phúc cho vua sống lâu, v́ thế đặt tên là chùa Diên Hựu.
Trải qua năm tháng, chùa Một Cột đă được trùng tu sửa chữa nhiều lần. Đời Lư Nhân Tông (1072-1128), năm 1080, nhà vua cho đúc chuông treo ở chùa gọi là "Giác thế chung" (chuông thức tỉnh mọi người) và một ṭa phương đ́nh bằng đá xanh cao 8 trượng. Nhưng v́ chuông quá nặng nên phải để dưới đất, do vậy đánh không kêu. Chỗ ruộng để chuông thấp, có nhiều rùa đến ở gọi là Quy Điền. Khi quân Minh bị nghĩa quân Lam Sơn bao vây ở Đông Quân, Vương Thông đă cho phá hủy quả chuông này để đúc vũ khí (1426).
Điểm độc đáo của chùa là toàn bộ phần kiến trúc được đặt trên một cột đá.
Năm 1954, trước khi rút quân, Pháp cho tay chân đặt thuốc nổ phá chùa Một Cột. Sau ngày tiếp quản thủ đô (10/10/1954) Bộ Văn hóa đă có một đợt trùng tu lớn, phục dựng lại chùa như hiện nay. Chùa hiện nay xây dựng vào năm 1955, đài Liên Hoa có kết cấu h́nh vuông, lợp ngói ta, mỗi chiều dài 3m, bốn mái cong, bốn đầu đao được đắp h́nh đầu rồng.
Trong đài tôn trí tượng Bồ tát Quán Thế Âm. Nh́n toàn bộ đài Liên Hoa như một đóa sen lớn vươn khỏi mặt nước. Toàn bộ đài đặt trên trụ đá có đường kính 1,2m, cao 4m (chưa kể phần ch́m dưới đất). Trụ đá gồm 2 khối gắn rất khéo thoạt nh́n như một khối đá liền. Tầng trên đỡ một hệ thống những thanh gỗ tạo thành bộ khung sườn kiên cố đỡ cho ngôi chùa dựng bên trên, khác nào một đóa hoa sen vươn thẳng lên từ mặt hồ nhỏ h́nh vuông, có xây lan can bằng gạch xung quanh.
Một chiếc thang xây dẫn lên chùa. Trên cửa có đề Liên Hoa Đài gợi nhớ sự tích nằm mộng của vua Lư dẫn tới việc xây dựng chùa. Nét độc đáo của kiến trúc chùa Một Cột là toàn bộ ngôi chùa được đặt trên một cột đá.
Theo Vietnamnet