Số phận ‘Fiscal Cliff’ vẫn bấp bênh

HOA KỲ - Vào thời gian cuối năm, tất cả mọi dư luận và tin tức của các cơ quan truyền thông đều tập trung vào “bờ vực ngân sách” (Fiscal Cliff).

Tổng Thống Obama bỏ dở những ngày nghỉ ở Hawaii trở về Washington hôm Thứ Năm, từ trực thăng bước ngang sân cỏ tòa Bạch Ốc. (Hình: Mandel Ngan/AFP/Getty Images)

Nếu tới nửa đêm cuối năm vẫn chưa có một thỏa thuận nào giữa một bên là đảng Cộng Hòa tại Quốc Hội và bên kia là đảng Dân Chủ và Hành Pháp thì điều khoản chính của đạo luật BCA 2011 (hạn chế thâm hụt ngân sách) sẽ đương nhiên có hiệu lực thi hành. Ðạo luật này đòi hỏi Hoa Kỳ phải giảm bớt thiếu hụt $1,200 tỷ trong vòng 10 năm tới. Ðể đạt được điều ấy, phải tăng thuế (nói chính xác là chấm dứt luật giảm thuế có từ thời Tổng Thống Bush) và cắt giảm hàng ngàn chương trình chi tiêu của chính quyền bao gồm quốc phòng, xã hội, Medicare.

Mặt khác, nếu tăng thuế và giảm chi có thể bớt thiếu hụt khoảng $560 tỷ thì những quy định theo đạo luật BCA sẽ làm giảm tổng sản lượng quốc dân khoảng 4% trong năm 2013. Như vậy có nghĩa là nền kinh tế Hoa Kỳ còn chưa hồi phục mạnh mẽ sẽ trở lại suy thoái vì giới kinh doanh cũng như giới tiêu thụ đều giảm chi tiêu.

Ðể tránh khỏi tình trạng này hai đảng Cộng Hòa và Dân Chủ ở Quốc Hội cùng với tòa Bạch Ốc phải đồng ý về một chiến lược ngân sách thích ứng cho tương lai. Nhưng những người Cộng Hòa chỉ muốn cắt giảm chi tiêu và không chấp nhận tăng bất cứ khoản thuế nào. Phía Dân Chủ chấp thuận giảm chi nhưng phải tăng một số thuế, cụ thể là giới người giầu. Những cuộc thương lượng giữa hai phía đã kéo dài từ hơn một tháng nhưng chưa tiến tới thỏa thuận nào trong khi chỉ còn lại mấy ngày nữa tới hạn kỳ 31 Tháng Mười Hai.

Hôm Thứ Năm, Tổng Thống Obama đã từ nơi nghỉ lễ Giáng Sinh ở Hawaii trở về tòa Bạch Ốc với hy vọng thương lượng vào phút chót với phía Quốc Hội Cộng Hòa.

Theo dự trù tại tòa Bạch Ốc sáng Thứ Sáu, Tổng Thống Obama sẽ gặp các lãnh tụ Quốc Hội gồm Chủ Tịch Hạ Viện John Boehner và thủ lãnh khối thiểu số Nancy Pelosi; thủ lãnh khối đa số Thượng Viện Harry Reid và thiểu số Mitch McConnell. Trên máy bay Air Force One từ Honolulu trở về, Tổng thống đã nói chuyện điện thoại với 4 nhân vật này.

Tại hội trường Thượng Viện sáng Thứ Năm, Thủ lãnh Dân Chủ Harry Reid công kích nặng nề Chủ Tịch Hạ Viện John Boehner cùng các dân biểu Cộng Hòa và cho rằng không còn thời gian để đi đến thỏa hiệp được nữa. Ông tố cáo Boehner điều hành Hạ Viện “kiểu độc đoán” khi đã không để Hạ Viện biểu quyết dự luật của Thượng Viện cho kéo dài luật giảm thuế cho những người có thu nhập dưới $250,000 một năm. Ông cũng lên án Boehner coi việc được bầu lại làm chủ tịch Hạ Viện vào đầu Tháng Giêng này là quan trọng hơn lợi ích của dân chúng Mỹ và do đó đã tìm cách lấy lòng những dân biểu Cộng Hòa không đồng ý với thỏa hiệp của ông.

Phát ngôn viên của Boehner phản ứng lại nói rằng TNS Reid nên nhìn vào thực tế là Hạ Viện đã biểu quyết gia hạn luật giảm thuế (cho tất cả mọi người giầu nghèo) còn Thượng Viện thì chưa. Lập trường của Boehner bây giờ vẫn là tổng thống và Thượng Viện phải đưa ra kế hoạch. Hạ Viện sẽ trở lại chiều Chủ Nhật và chờ động thái ở Thượng Viện.

Nhưng tòa Bạch Ốc hiện nay không đưa ra thêm một kế hoạch gì mới nữa, còn Thượng Viện Dân Chủ thì đòi hỏi rằng dự luật mà họ đưa ra biểu quyết không bị ngăn trở bởi phía Cộng Hòa với thủ tục “filibuster” (nói dài bao nhiêu cũng được) và khi gởi trở lại Hạ Viện sẽ được biểu quyết.

Những tranh chấp như vậy khiến nhiều người lo ngại rằng cuộc khủng hoảng “bờ vực ngân sách” sẽ không thể nào giải quyết xong trước hạn kỳ 31 Tháng Mười Hai.

Thăm dò dư luận Reuters/Ipsos đưa ra hôm Thứ Năm nói rằng trong sự thất vọng về bế tắc của cuộc khủng hoảng “Fiscal Cliff,” dân chúng Mỹ quy lỗi về phía Cộng Hòa nhiều hơn về phía Dân Chủ và Tổng Thống Obama. 27% cho là lỗi do Cộng Hòa, 16% cho là lỗi do tổng thống, 6% quy lỗi cho Dân Chủ ở Quốc Hội. Nhưng tỷ lệ lớn nhất, 32%, nói rằng “cả ba phía đều có lỗi.”

Thăm dò Rasmussen cho kết quả 44% lỗi Cộng Hòa, 36% lỗi Tổng Thống Obama.

Tờ The Guardian ở Anh, dẫn lời một giới chức cao cấp cùng đi trên máy bay với Tổng Thống Obama hôm Thứ Năm, cho rằng “sự ngu xuẩn của Quốc Hội Cộng Hòa làm phương hại đến nền kinh tế Hoa Kỳ.” Theo lời nhân vật này, vấn đề còn lại bây giờ là “thủ lãnh thiểu số Thượng Viện không ngăn cản biểu quyết, và chủ tịch Hạ Viện dám chấp thuận cho biểu quyết.”

Nếu như cuối cùng vẫn không đi đến kết luận gì thì hãy còn một giải pháp chót, đó là nếu Quốc Hội chấp thuận thì có thể hoãn thi hành đạo luật BCA một thời gian nào đó để... thương lượng tiếp! Tuy nhiên sẽ nảy sinh rất nhiều phức tạp về thủ tục và quy định. (HC/nguoi-viet)