Nam sinh giết người có thể thoát án tù?

Trong trường hợp được thay đổi tội danh, nam sinh đỗ hai trường đại học sẽ phải nhận hình phạt nào của pháp luật? TS. Luật sư Vũ Thái Hà (Chủ tịch Công ty TNHH Luật YouMe) đã có chia sẻ thú vị về vấn đề này.


Vừa qua, Viện kiểm sát nhân dân TP Hà Nội vừa quyết định thay đổi tội danh truy tố đối với Nguyễn Quang Hưng (SN 1994, ở xã Xuân Phú, huyện Phúc Thọ, Hà Nội). Theo đó, Hưng được chuyển truy tố từ Điều 93 (tội "giết người" theo quy định tại Điều 93 Bộ luật Hình sự) sang Điều 96 (tội "giết người do vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng"), ông có ý kiến gì về quyết định thay đổi tội danh này?

- TS. Luật sư Vũ Thái Hà: Để truy tố hay không truy tố, truy tố về tội danh nào, trách nhiệm tới đâu, các cơ quan chức năng cần phải xem xét, nghiên cứu các tình tiết của vụ án một cách kỹ lưỡng. Với các thông tin mà báo chí đã nêu, theo tôi, hành vi của Hưng có thể được xem xét trách nhiệm theo các hướng: không buộc Hưng phải chịu trách nhiệm hình sự do phòng vệ chính đáng hoặc buộc Hưng phải chịu trách nhiệm hình sự theo một trong các tội: danh giết người giết người do vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng hoặc giết người trong trạng thái tinh thần bị kích động mạnh.

Việc Viện kiểm sát nhân dân TP Hà Nội quyết định thay đổi tội danh đối với Hưng từ tội giết người sang tội giết người do vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng là hoàn toàn bình thường nếu điều đó phản ánh đúng sự thật khách quan của vụ án.

Ông có thể phân tích rõ hơn về phòng vệ chính đáng trong trường hợp của Hưng?

Theo quy định tại khoản 1 Điều 15 Bộ luật hình sự, một hành vi được xem là phòng vệ chính đáng khi người có hành vi đó vì bảo vệ lợi ích của Nhà nước, của tổ chức, bảo vệ quyền, lợi ích chính đáng của mình hoặc của người khác, mà chống trả lại một cách cần thiết người đang có hành vi xâm phạm các lợi ích nói trên. Ở đây, có thể thấy Hưng đã vì bảo vệ bạn mình, bảo vệ chính bản thân mình trước sự tấn công của hàng chục thanh niên đã có hành vi chống trả lại nhóm người này. Tuy nhiên, để có thể được coi là phòng vệ chính đáng, hành vi của Hưng phải là hành vi “cần thiết”, “phù hợp” với tính chất mức độ nguy hiểm của hành vi do nhóm thanh niên kia. Nếu là cần thiết và phù hợp, thì hành vi của Hưng không phải là hành vi phạm tội và Hưng không bị truy cứu trách nhiệm hình sự.

Nếu hành vi phòng vệ của Hưng bị coi là chống trả rõ ràng quá mức cần thiết, không phù hợp với tính chất và mức độ nguy hiểm của nhóm thanh niên có hành vi hành hung mình thì hành vi đó có thể bị coi là vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng và Hưng phải chịu trách nhiệm hình sự về hành vi này. Đây cũng là căn cứ để Viện kiểm sát Nhân dân TP Hà Nội thay đổi tội danh đối với Hưng từ tội giết người thành tội giết người do vựơt quá giới hạn phòng vệ chính đáng.

Bị truy tố theo tội giết người do vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng, Hưng sẽ phải chịu hình phạt như thế nào thưa ông?

Bị truy tố theo tội giết người vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng, mức hình phạt đối với Hưng có thể là phạt cải tạo không giam giữ đến hai năm hoặc phạt tù từ ba tháng đến hai năm.

Nếu bị buộc phải chịu trách nhiệm hình sự, các tình tiết như ngoan, học giỏi, nhà nghèo, được nhiều người quý mến, chưa có tiền án tiền sự có phải là tình tiết giảm nhẹ hình phạt đối với Hưng?

Các tình tiết giảm nhẹ phải là các tình tiết được quy định trong Bộ Luật hình sự (Điều 46). Trong trường hợp của Hưng, có một số tình tiết sau có thể xem xét và áp dụng để giảm nhẹ hình phạt (nếu có) đối với Hưng: người phạm tội tự nguyện sửa chữa, bồi thường thiệt hại, khắc phục hậu quả; phạm tội trong trường hợp vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng (nếu bị truy tố theo tội danh mà tình tiết này không được sử dụng là dấu hiệu định tội hoặc định khung); phạm tội trong trường hợp bị kích động về tinh thần do hành vi trái pháp luật của người bị hại hoặc người khác gây ra (nếu bị truy tố theo tội danh mà tình tiết này không được sử dụng là dấu hiệu định tội hoặc định khung); phạm tội vì bị người khác đe doạ, cưỡng bức; người phạm tội tự thú; người phạm tội thành khẩn khai báo, ăn năn hối cải; người phạm tội là người có thành tích xuất sắc trong sản xuất, chiến đấu, học tập hoặc công tác; các tình tiết khác do Toà án quyết định.

Những thanh niên hành hung Hưng có phải chịu trách nhiệm hình sự hay không thưa ông?

Tuỳ vào tính chất, mức độ của hành vi của mình, những thanh niên hành hung Hưng có thể bị xem xét khởi tố về một trong các tội sau: Tội cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khoẻ của người khác (Điều 104 Bộ luật hình sự) hoặc Tội gây rối trật tự công cộng (Điều 245 Bộ Luật hình sự), Tội làm nhục người khác (Điều 121 Bộ luật hình sự).

Ông có chia sẻ vì về thực trạng một bộ phận thanh, thiếu niên sống theo bản năng, coi thường pháp luật?

Vụ việc này cũng như những vụ việc mà báo chí đã nêu thời gian gần đây cho thấy có một bộ phận thanh, thiếu niên lêu lổng, coi thường pháp luật sẵn sàng làm những việc theo bản năng mà không cần nghĩ tới hậu quả. Và trong rất nhiều trường hợp, những thanh, thiếu niên này đã biến nạn nhân, người bị hại của mình thành “thủ phạm”. Hưng có lẽ cũng vậy, vì trốn tránh không được, buộc phải bảo vệ mình, bảo vệ bạn một cách chính đáng, cuối cùng lại vướng vào vòng lao lý. Nếu như không có một quyết định “đúng người đúng tội” đối với Hưng thì thật không công bằng. Tất nhiên, pháp luật là pháp luật, mọi người đều bình đẳng, mọi hành vi vi phạm pháp luật đều bị xử phạt thích đáng, nhưng xem xét và xử lý thế nào cho “đúng người, đúng tội” mới là điều quan trọng. Hơn thế nữa, cần phải để cho bộ phận thanh niên lêu lổng kia cũng phải được biết rằng, những vi sai trái sẽ luôn luôn phải trả giá.

Xin cám ơn sự chia sẻ của ông!

Lam Nguyên - (thực hiện)