Huyền quan cho tới nay vẫn là điều kỳ bí với giới khảo cổ Trung Quốc. Chưa ai lư giải được người cổ đại làm thế nào để treo quan tài lên vách núi dựng đứng cao hàng trăm mét.
Huyền quan hay c̣n gọi là nhai mộ trong tiếng Trung Quốc đều có nghĩa là quan tài treo trên vách núi đá. Theo giới khoa học Trung Quốc, một số dân tộc ở nước này có tập tục an táng người chết bằng cách đưa quan tài lên vách núi hoặc để trong các hang động trên núi cao.
Điều đặc biệt nữa là những ngọn núi được chọn đều là núi đá trơn nhẵn, cho dù là người hiện đại với các công cụ leo núi chuyên nghiệp cũng chưa chắc đă leo lên được. Hơn nữa, những ngọn núi này đều có đặc điểm là xung quanh có sông suối.
 |
| Rất nhiều quan tài được treo trên vách núi cao |
Huyền quan được t́m thấy nhiều ở các tỉnh Tứ Xuyên, Quảng Tây, Hồ Nam, Phúc Kiến và Quư Châu. Trong đó nổi tiếng nhất là những quan tài treo trên vách núi của dân tộc Miêu ở gần sông Cách Đột, tỉnh Tứ Xuyên.
Người Miêu thường dùng 2 loại huyền quan. Loại thứ nhất là dựa vào những vách núi kín gió, có sông suối chảy quanh. Họ tận dụng khe hở trên vách đá để cắm cọc gỗ làm giá đỡ cho quan tài, v́ thế, nhiều quan tài ở đây đă có lịch sử vài trăm năm.
"Thậm chí c̣n có những chiếc quan tài lâu tới nỗi không người già nào trong làng nhớ nổi. Chúng tôi từ nhỏ tới giờ cũng chưa từng lên đó, nhưng nh́n từ dưới lên th́ gỗ làm giá đỡ và quan tài vẫn chưa bị mục nát”, Vương Đức Nguyên - tộc trưởng một làng người Miêu nói.
Loại huyền quan thứ hai là quan tài gỗ được đặt trong động do người Miêu dùng đục đá tạo ra ở núi đá vôi. Loại cuối cùng là quan tài được đặt trong các hang động tự nhiên.
Người Miêu ở Tứ Xuyên kể rằng, vài chục năm trước, trên các vách núi quanh nơi họ sống có đến vài trăm chiếc huyền quan.
Tuy nhiên, vài chục năm trước, một trận băo lớn đă quét gần hết khu di tích ghi dấu ấn độc đáo này. Hiện chỉ c̣n vài chục chiếc huyền quan vẫn vững vàng trên vách núi, thách thức các nhà khoa học về câu chuyện huyền bí của người xưa.
Người Miêu hiện nay không c̣n dùng tục lệ cổ xưa này nữa, và cũng chưa có lời giải thích xác đáng nào cho cách mai táng kỳ bí này.
V́ sao người Miêu “chôn” người chết trên vách núi? Theo lời Vương Đức Nguyên, tục huyền quan bắt nguồn từ việc người Miêu xưa không có nhiều đất để canh tác. Đất đai ít, thế nên họ phải an táng người chết bằng cách đưa quan tài lên vách núi.
Trong khi đó, những người già ở các bộ tộc người Miêu nói tập tục này có 4 điều lợi. Thứ nhất là ngăn không cho kẻ thù hủy hoại quan tài; thứ hai là khiến dă thú không ăn xác người chết; tiếp đó là nhiệt độ trên núi thường thấp, đặc biệt với các quan tài để trong hang động th́ rất khó bị phân hủy; Lợi ích cuối cùng là… tiết kiệm đất canh tác.
Mặc dù tục huyền quan không c̣n nữa, nhưng tang lễ của những người già trong Miêu tộc vẫn c̣n những nghi thức mô tả phong tục có từ hàng ngàn năm trước.
Trong tang lễ, sẽ có 4 con ngựa trống khỏe mạnh bị giết để làm vật cưỡi cho người chết, người Miêu coi đó là “chiến mă”.
Ngoài ra c̣n có 4 con ḅ bị giết để bồi táng cùng những vật dụng dùng trong chiến đấu như yên ngựa, dao chiến, cung tên, mũ chống tên được bện bằng tre, tẩm vật liệu bí truyền.
Người Miêu khá coi trọng chiến đấu, bởi theo những câu chuyện sử thi của họ th́ khi rời Trường Giang xuống phía Nam, người Miêu đă phải chiến đấu ác liệt cùng các bộ lạc bản địa để dành chỗ đứng.
Chiến thuật của người Miêu dựa nhiều vào ngựa, thế nhưng ngựa chiến khi xưa của họ chạy không nhanh. V́ thế, trong tang lễ, người ta coi việc cho 4 chiến mă bồi táng là cách để giúp người đă khuất sẽ mạnh mẽ hơn khi ở thế giới bên kia.
 |
| "Huyền quan" thách thức khoa học hiện đại |
Dương Chính Giang, một chuyên gia nghiên cứu ngôn ngữ, văn hóa người Miêu mới đây đưa ra cách lư giải khác cho tục huyền quan.
Theo đó, người Miêu xưa nghĩ rằng sẽ có một ngày họ quay trở lại vùng đất phát tích của dân tộc này ở sông Trường Giang.
V́ thế, họ không chôn quan tài xuống đất mà treo lên vách núi để khi trở lại vùng Trường Giang, họ sẽ mang quan tài theo để người đă khuất được chôn cạnh tổ tiên.
Người Miêu đưa quan tài lên vách núi bằng cách nào? Vách núi nơi có huyền quan thường dựng đứng cao hàng trăm mét, dưới lại có sông suối hoặc kênh rạch nên việc người Miêu làm thế nào mang được quan tài lên vách núi là điều rất bí ẩn.
Sau nhiều năm nghiên cứu, các chuyên gia của Trung Quốc chỉ có thể phỏng đoán cách người Miêu làm.
Thứ nhất là họ đă khoét núi làm đường, đặt quan tài lên vị trí cần thiết rồi phá bỏ con đường đó đi, khiến cho việc tới được quan tài là điều không thể với người cổ đại.
Thứ hai là người Miêu ban đầu đặt quan tài vào vách núi xong rồi mới khoét dần đất ở xung quanh cho tới khi chiếc quan tài đă ở độ cao cả trăm mét. Thứ ba là người Miêu xưa dùng thang gỗ, hoặc “xa lâu” (tháp di động có bánh xe gắn ở dưới, ở trên có thể chứa được khoảng chục người).
Tuy nhiên, ba cách lư giải nêu trên đều bị cho là không thuyết phục. Gần đây nhất, một cách giải thích có vẻ hợp lư nhất nhưng nhuốm màu huyền bí: Người Miêu có tuyệt kỹ leo trèo trên vách núi như siêu phẩm điện ảnh "Người nhện" ở Mỹ.
Theo đó, thời xưa, một số người Miêu thường truyền dạy nhau tuyệt kỹ leo trèo trên vách núi đá vôi. Họ học được điều này do cuộc sống cần phải leo trèo hái thuốc, t́m tổ yến...
Trong mỗi tang lễ, thường th́ những “người nhện” trong Miêu tộc sẽ tách từng mảnh ván quan tài ra rồi mang lên gắn vào vách núi. Trước đó, họ đă chọn kỹ địa điểm và chuẩn bị điều kiện cần thiết, đó là đóng trước những cọc gỗ làm giá đỡ quan tài.
Sau khi mang hết những mảnh quan tài lên vách núi, người Miêu sẽ làm việc khó nhất trong công đoạn huyền quan là mang xác người chết lên đặt vào quan tài rồi đóng nắp áo quan.
Nhưng các cuộc kiểm chứng gần đây cho thấy, "người nhện" cao thủ nhất trong Miêu tộc cũng chỉ leo được vách núi cao 30 m, vậy những huyền quan ở độ cao cả trăm mét th́ sao?
Người ta đành bằng ḷng với lư giải: Biến động địa chất khiến núi cao dần lên, ban đầu, huyền quan chỉ cách mặt đất vài chục mét.
V́ thế, huyền quan cho tới nay vẫn là điều bí ẩn ở Trung Quốc và với chính những hậu duệ của người Miêu ngày nay.
Nguyên Vũ
VTCNews
Ngôi làng kỳ bí với tục treo quan tài lên vách núi
