VRNs (19.01.2013) – Sài G̣n – Theo từ điển bách khoa mở Wikipedia, “Hải chiến Hoàng Sa là một trận chiến giữa Hải quân Việt Nam Cộng ḥa và Hải quân Trung Quốc từ 17 đến 19 tháng 1 năm 1974 trên quần đảo Hoàng Sa.
Năm 1951, Tại Hội nghị San Francisco về Hiệp ước Hoà b́nh với Nhật Bản, Thủ tướng kiêm Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Quốc gia Việt Nam Trần Văn Hữu tuyên bố cả hai quần đảo Trường Sa và quần đảo Hoàng Sa đều thuộc lănh thổ Việt Nam, và không gặp phải kháng nghị hay bảo lưu nào từ 51 nước tham dự hội nghị. Sau khi Pháp rút khỏi Đông Dương, Việt Nam Cộng ḥa thừa hưởng chủ quyền toàn bộ quần đảo này từ Quốc gia Việt Nam nhưng một phần quần đảo đă bị Cộng ḥa Nhân dân Trung Hoa cho quân ra chiếm giữ khi người Pháp rút đi; Việt Nam Cộng ḥa chỉ chiếm giữ và thực hiện chủ quyền được một phần quần đảo cho đến khi cuộc hải chiến xảy ra. Sau trận chiến, Trung Quốc đă chiếm đóng toàn bộ quần đảo Hoàng Sa cho đến nay”.
Cũng theo Wikipedia, diễn tiến trận hải chiến Hoàng Sa năm 1974 như sau:
“Phát hiện hải quân Trung Quốc và chiếm lại các đảo: Ngày 16 tháng 1 năm 1974, Tuần dương hạm Lư Thường Kiệt (HQ-16) sau khi đưa một phái đoàn công binh Quân đoàn I Quân lực Việt Nam Cộng ḥa do Thiếu tá Hồng dẫn đầu (trong đó có một người Mỹ tên Kosh thuộc Văn pḥng Tùy viên Quân sự Hoa Kỳ tại Đà Nẵng) thăm ḍ một số đảo Hoàng Sa để thiết lập một phi đạo ngắn đă phát hiện hai ngư thuyền ngụy trang số 402 và số 407 của Hải quân Trung Quốc gần đảo Hữu Nhật (c̣n được gọi không chính xác là “đảo Cam Tuyền”), đồng thời phát hiện quân Trung Quốc chiếm đóng đảo Quang Ḥa và cắm cờ Trung Quốc tại các đảo Hữu Nhật, Duy Mộng, Quang Ảnh (c̣n được gọi không chính xác là “đảo Vĩnh Lạc”).
Sau khi cấp báo về Bộ tư lệnh Hải quân Vùng 1 Duyên hải tại Đà Nẵng, HQ-16 dùng quang hiệu yêu cầu các chiến hạm Trung Quốc rời lănh hải Việt Nam. Các chiến hạm Trung Quốc không chấp thuận yêu cầu, và cũng dùng quang hiệu yêu cầu phía Việt Nam Cộng ḥa rời lănh hải Trung Quốc.
Ngày 17 tháng 1 năm 1974, Khu trục hạm Trần Khánh Dư (HQ-4) đến Hoàng Sa chở theo một toán người nhái (biệt hải) và một đội hải kích đổ bộ xuống Hữu Nhật, Duy Mộng, Quang Ảnh để nhổ cờ Trung Quốc, dựng cờ Việt Nam Cộng hoà. Sau đó lính Việt Nam Cộng ḥa rút trở lên tàu. Theo hạm trưởng HQ-16, Trung tá Lê Văn Thự, toán biệt hải rời HQ-4 bằng xuồng cao su để lên HQ-16. Cùng trong ngày hai Liệp tiềm đĩnh loại Kronstad số 274 và 271 của Trung Quốc xuất hiện.
Trung Quốc quyết định chiếm Hoàng Sa: Đêm 17 tháng 1 năm 1974, Chu Ân Lai nhận báo cáo t́nh h́nh Hoàng Sa từ Trường Lư Lực, Cục phó Cục tác chiến Bộ Tổng tham mưu Quân Giải phóng Nhân dân Trung Quốc. Sau đó Chu Ân Lai cùng với Diệp Kiếm Anh viết báo cáo gửi Mao Trạch Đông đề nghị phái quân ra quần đảo Hoàng Sa.
Mao Trạch Đông phê vào bản báo cáo của Chu Ân Lai, Diệp Kiếm Anh: “Đồng ư !”, và nói rằng, “trận này không thể không đánh”. Mao Trạch Đông giao cho Diệp Kiếm Anh và Đặng Tiểu B́nh trực tiếp chỉ huy trận đánh tại quần đảo Hoàng Sa. Đây là trận đánh đầu tiên của Đặng Tiểu B́nh khi mới được phục chức sau 7 năm đi “cải tạo”.
Việt Nam Cộng hoà khai chiến: Việc đổ bộ thất bại được báo cáo ngay về Bộ tư lệnh Hải quân vùng I duyên hải. Chừng ít phút sau đó (vào khoảng 9 giờ 30 sáng, ngày 19 tháng 1) phó đô đốc Hải quân Việt nam Cộng ḥa Hồ Văn Kỳ Thoại theo chỉ thị của tổng thống Nguyễn Văn Thiệu ra khẩu lệnh vắn tắt “khai hỏa” cho Đại tá Ngạc trên băng siêu tần số SSB (single side band) và không có chi tiết ǵ khác hơn.
Ban đầu đại tá Ngạc dự định cho hạm đội bắn pháo lên đảo để dọn đường cho lính thủy đổ bộ. Sau đó do các hạm trưởng khác phản đối, đại tá Ngạc quyết định tiêu diệt các tàu địch trước. Lúc 10 giờ 22 cùng ngày, 2 chiến hạm của phía Việt Nam Cộng ḥa là HQ-16 và HQ-10 tiến vào ḷng chảo Hoàng Sa theo thế gọng ḱm, nổ súng trước vào các tàu chiến Trung Quốc đang neo đậu trong khu vực này. Các tàu Trung Quốc tích cực di chuyển và phản kích dữ dội. Hai chiến hạm c̣n lại của Việt Nam Cộng ḥa là HQ-4 và HQ-5 cũng tiến vào ḷng chảo, tham chiến từ phía tây nam. V́ tầm quan sát rất hạn chế, nên từ Tuần dương hạm HQ-5 không quan sát được Tuần dương hạm HQ-16 và Hộ tống hạm HQ-10. Do máy liên lạc âm thoại giai tần đơn bị Trung Quốc phá sóng nên Soái hạm chỉ có thể liên lạc với các chiến hạm c̣n lại bằng máy PRC 25.
T́nh h́nh chiến sự: Sau khoảng 15 phút giao chiến, HQ-10 bốc cháy tại chỗ rồi ch́m, HQ-16 trúng đạn pháo 127 ly của HQ-5 xuyên thủng hầm máy bị nghiêng trên 10 độ phải rút lui về phía tây. Sau vài phút hải chiến HQ-4 chỉ bị thiệt hại nhẹ nhưng do trở ngại tác xạ nên không phát huy được hoả lực buộc phải lùi ra xa. Theo trưởng khối hành quân HQ-5, Bùi Ngọc Nở, HQ-5 sau 15 phút chiến đấu bị trúng đạn đại bác của địch khiến các khẩu pháo 127 ly và 40 ly bị vô hiệu hoá.
Khoảng 11 giờ 25, sau khi nhận được tin HQ-16 trúng đạn và mất liên lạc với HQ-10, đồng thời phát hiện một chiến hạm của Trung Quốc loại có trang bị mỗi bên một dàn phóng hỏa tiễn kép loại hải cách xa chừng 8 đến 10 hải lư đang tiến vào vùng giao tranh với một tốc độ cao, Đại tá Ngạc ra lệnh cho HQ-4 và HQ-5, rút lui về phía đông nam, hướng về vịnh Subic, Philippines v́ ông nghĩ rằng Hải đội không thể để bị thiệt hại một khu trục hạm trong khi Hải quân Việt Nam Cộng ḥa chỉ có tổng cộng 2 chiếc.
Nhưng theo trung tá Thự, đại tá Ngạc ra lệnh rút lui v́ “lo sợ cả phản lực cơ và tiềm thủy đĩnh Trung cộng” “nên không c̣n tinh thần để chiến đấu nữa”. Ông cho rằng chuyện phía đông xuất hiện một chiến hạm Trung Quốc có trang bị hỏa tiễn chỉ là tưởng tượng v́ “cách xa chừng 8 đến 10 hải lư khó mà thấy được mỗi bên một giàn phóng hỏa tiễn”. Các tàu phía Trung Quốc cũng bị hư hại nặng, một tàu phải ủi băi, một tàu bốc cháy, không đủ sức đuổi theo.
Việt Nam Cộng hoà rút lui: Trong thời gian xảy ra chiến sự, Bộ tư lệnh Hải quân Việt Nam Cộng ḥa nhận được thông báo của Văn pḥng Tùy viên Quân sự Hoa Kỳ (DAO) tại Sài G̣n, cho biết radar Đệ thất Hạm đội ghi nhận một số tàu chiến và chiến đấu cơ từ Hải Nam đang tiến về phía Hoàng Sa. Số tàu chiến chi viện của Trung Quốc vẫn chưa được xác định chính xác nhưng có thể bao gồm 2 tàu chống ngầm số hiệu 281 và 282 thuộc lớp tàu Hải Nam. Phó đô đốc Hải quân Việt Nam Cộng ḥa Hồ Văn Kỳ Thoại cho biết “Chúng tôi phải quyết định rút lui khi cố vấn Hoa Kỳ cho biết 17 chiến hạm của Trung Quốc đang trên đường tới khu vực và khả năng là sẽ có phi cơ phản lực tới từ đảo Hải Nam”. Bộ tư lệnh Hải quân Việt Nam Cộng ḥa sau đó yêu cầu Đệ thất Hạm đội trợ giúp, nhưng phía Mỹ từ chối. Sau khi Bộ tư lệnh cân nhắc tương quan lực lượng, các chiến hạm Việt Nam Cộng ḥa được lệnh rút.
Khoảng 14 giờ 30 ngày 19/01/1974 khi ngang qua đảo Tri Tôn th́ HQ-5 được lệnh của Tư lệnh hải quân từ Đà Nẵng: “HQ-4 và HQ-5 phải quay trở lại Hoàng Sa, nếu cần th́ ủi băi”. Nhưng không lâu sau đó có một lệnh tiếp theo từ Đà Nẳng, cho HQ-4 và HQ-5 trở về lại Đà Nẳng.
Kết thúc chiến sự: Đêm hôm đó, 3 chiến hạm Việt Nam Cộng ḥa bị hư hại được lệnh rút về căn cứ. Về đến Đà Nẵng, khi kiểm tra th́ mới biết HQ-16 trúng một viên đạn bắn cầu vồng từ HQ-5 rơi xuống nước gặp sức cản của nước bị lệch hướng rồi đâm vào lườn tầu HQ-16 dưới mặt nước. Theo tường thuật của Trung tá Lê Văn Thự: “Viên đạn xước qua một góc máy điện, xuyên đứt cánh tay Trung sĩ Điện khí Xuân kế đó rồi chui vào kho điện khí ở một góc hầm máy và nằm ở đó”. C̣n hộ tống hạm HQ-10 trong ngày 19 đă bị trúng đạn và ch́m. HQ-4 rút lui từ đầu do trở ngại tác xạ nên chỉ bị thiệt hại nhẹ. Theo sĩ quan Bùi Ngọc Nở HQ-5 thiệt hại rất nặng: “đếm được tất cả là 102 lỗ đạn đại bác 100 ly, c̣n đạn đại bác 37 ly lỗ nhỏ hơn và nhiều không đếm được, riêng đài chỉ huy trúng mười mấy trái đại bác 100 ly nhưng may mắn là nhờ hai lớp thép bảo vệ nên khi xuyên qua hai lớp thép này th́ hết tầm”.
Trung Quốc chiếm toàn bộ Hoàng Sa: Sau khi nghe báo cáo t́nh h́nh chiến sự tại Hoàng Sa, Đặng Tiểu B́nh đă chỉ thị cho quân khu Quảng Châu tiếp tục đánh chiếm các đảo Hoàng Sa, Hữu Nhật và Quang Ảnh. Ngày 20 tháng 1, 4 phi cơ MiG-21 và MiG-23 của Trung Quốc oanh tạc các đảo Hữu Nhật, Quang Ảnh và Hoàng Sa. Tiếp đó, quân Trung Quốc đổ bộ tấn công các đơn vị đồn trú của Việt Nam Cộng ḥa trên các đảo này. Sau 20 phút, lực lượng của Việt Nam Cộng ḥa trên các đảo bị mất liên lạc”.
Hôm nay tṛn 39 năm các tử sĩ nằm xuống để bảo vệ biển đảo Hoàng Sa. Là con dân nước Việt, chúng ta tưởng niệm và cầu nguyện cho các vị anh hùng dân tộc này.
Sau đây là danh sách 74 tử sĩ VNCH trong trận hải chiến Hoàng Sa ngày 19.01.1974:
* Hộ tống hạm Nhựt Tảo HQ 10:
1/ HQ trung tá Ngụy Văn Thà, HT/ HQ 10
2/ HQ thiếu-tá Nguyễn Thành Trí, HP/ HQ 10
3/ HQ đại-úy Vũ Văn Bang
4/ HQ đại-úy HH/TT Huỳnh Duy Thạch
5/ HQ trung-úy CK Vũ Đ́nh Huân
6/ HQ tr/úy Phạm Văn Đồng
7/ HQ tr/úy Ngô Chí Thành
8/ Th/sĩ nhất TP Châu quản nội trưởng
9/ Th/sĩ nhất CK Phan Tấn Liêng
10/ Th/sĩ nhất ĐK Vơ Thế Kiệt
11/ Th/sĩ vận-chuyển Hoàng Ngọc Lễ (nhiều tuổi nhất)
12/ Tr/sĩ nhất VT Phan Tiến Chung
13/ Tr/sĩ QK Nguyễn Văn Tuân
14/ Tr/sĩ GL Vương Thương
15/ Tr/sĩ TP Nam
16/ Tr/sĩ TP Đức
17/ Tr/sĩ TP Huỳnh Kim Sang
18/ Tr/sĩ TX Lê Anh Dũng
19/ Tr/sĩ ĐK Lai Viết Luận
20/ Tr/sĩ Vận chuyển Ngô Tấn Sơn
21/ Tr/sĩ GL Ngô Văn Ơn
22/ Tr/sĩ TP Nguyễn Thành Trọng
23/ Tr/sĩ TP Nguyễn Vĩnh Xuân
24/ Tr/sĩ CK Phạm Văn Quư
25/ Tr/sĩ CK Nguyễn Tấn Sĩ
26/ Tr/sĩ CK Trần Văn Ba
27/ Tr/sĩ ĐT Nguyễn Quang Xuân
28/ Tr/sĩ BT Trần Văn Đàm
29/ HS1/Vận-chuyển Lê Văn Tây
30/ HS1/vận-chuyển Lương Thanh Thu
31/ HS1/TP Nguyễn Quang Mến
32/ HS1/vận chuyển Ngô Sáu
33/ HS1/CK Đinh Hoàng Mai
34/ HS1/CK Trần Văn Mộng
35/ HS1/DV Trần Văn Định
36/ HS vận-chuyển Trương Hồng Đào
37/ HS vận-chuyển Huỳnh Công Trứ
38/ HS/GL Nguyễn Xuân Cường
39/ HS/GL Nguyễn Văn Hoàng (nhỏ tuổi nhất)
40/ HS/TP Phan Văn Hùng
41/ HS/TP Nguyễn Văn Thân
42/ TT/DT Thanh
43/ TT/TP Thi Văn Sinh
44/ Th/sĩ DT Thọ
45/ HS/TP Nguyễn Văn Lợi
46/ HS/CK Trần Văn Bảy
47/ HS/CK Nguyễn Văn Đông
49/ HS/PT Trần Văn Thêm
49/ HS/CK Phạm Văn Ba
50/ HS/ĐK Nguyễn Ngọc Ḥa
51/ HS/ĐK Trần Văn Cường
52/ HS/PT Nguyễn Văn Phương
53/ HS/PT Phan Văn Thép
54/ TT1/TP Nguyễn Văn Nghĩa
55/ TT1/TP Nguyễn Văn Đức
56/ TT1/TP Lư Phùng Quy
57/ TT1/VT Phạm Văn Thu
58/ TT1/PT Nguyễn Hữu Phương
59/ TT1/TX Phạm Văn Lèo
60/ TT1/CK Dương Văn Lợi
61/ TT1/CK Châu Túy Tuấn
62/ TT1/DT Đinh Văn Thục
* Khu trục hạm Trần Khánh Dư HQ 4:
63/ HQ trung-úy Nguyễn Phúc Xá
64/ HS1 vận chuyển Nguyễn Thành Danh
65/ Biệt hài Nguyễn Văn Vượng
* Tuần dương hạm Trần B́nh Trọng HQ 5:
66/ HQ trung-úy Nguyễn Văn Đồng
67/ Th/sĩ ĐT Nguyễn Phú Hào
68/ TS1/TP Nguyễn Đ́nh Quang
* Tuần dương hạm Lư Thường Kiệt HQ 16:
69/ TS/ĐK Xuân
70/ HS/QK Nguyễn Văn Duyên
* Lực Lượng Người Nhái:
71/Trung-úy NN Lê Văn Đơn
72/HS/NN Đỗ Văn Long
73/TS/NN Đinh Hữu Từ
74/TT/NN Nguyễn Văn Tiến