Đầu tư giao thông: ‘Bỏ tiền chẵn, thu tiền lẻ’

Tại cuộc họp báo Chính phủ thường kỳ tháng 5 diễn ra trưa 26/5, Bộ trưởng Vũ Đức Đam đã nêu lên những khó khăn trong việc xây dựng đường Quốc lộ 1A và lý giải việc dùng 2/3 nguồn vốn ngân sách để đầu tư cho dự án này.


Trước câu hỏi của báo chí về nguồn vốn đầu tư cho dự án đường Quốc lộ 1A chỉ có một phần vốn là theo hình thức BOT, còn 2/3 dự kiến dùng vốn ngân sách. Nhưng dùng vốn ngân sách thì lại phải xin Quốc hội cho phát hành trái phiếu và sẽ liên quan nhiều tới trần nợ công.

Đường Quốc Lộ 1A, một trong những công trình kết cấu hạ tầng trọng điểm của cả nước.

Bộ trưởng Vũ Đức Đam cho biết, hiện nay có một số công trình rất quan trọng, trong đó có Quốc lộ 1A và đường Hồ Chí Minh đoạn đi qua Tây Nguyên. Công trình Quốc lộ 1A đã được đưa vào Nghị quyết của Ban chấp hành trung ương và là một trong những công trình kết cấu hạ tầng trọng điểm của cả nước.


Đường Hồ Chí Minh khu vực đi qua Tây Nguyên, cũng có vai trò đặc biệt quan trọng, vì Tây Nguyên là địa bàn về kinh tế - xã hội, quốc phòng, an ninh cần đẩy mạnh phát triển, nên hạ tầng phải đi trước. Khác với những vùng khác, Tây Nguyên chưa có đường sắt, có một số sân bay nhỏ, để phát triển thì cần tập trung đầu tư giao thông. Yêu cầu đầu tư 2 công trình này là rất cấp bách.


Tuy nhiên, làm theo chủ trương chung, tỷ trọng đầu tư trong tổng thu ngân sách của chúng ta đã giảm dần. Đến năm nay, theo như Quốc hội đã thông qua, tổng vốn đầu tư xây dựng cơ bản trong tổng ngân sách giảm xuống chưa đầy 19% (những năm trước, tỷ lệ này vào khoảng 30 – 40%).


“Chúng ta phải tăng cường kêu gọi xã hội hóa, nhưng xã hội hóa làm đường giao thông, nói một cách nôm na là “bỏ tiền chẵn thu tiền lẻ”, bỏ vốn hàng nghìn tỷ đồng để làm đường nhưng thu lại chủ yếu bằng phí giao thông mà người tham gia giao thông trả, đều là nhận tiền lẻ. Muốn hoàn vốn phải có nhiều xe đi qua, hoặc nếu không nhiều xe thì mức phí thu trên mỗi xe phải cao, điều này phụ thuộc vào trình độ phát triển chung của cả nền kinh tế”, Bộ trưởng Đam cho biết.


Quốc lộ 1A là đường xương sống dọc đất nước với gần 2000 km, do vậy không phải đoạn nào cũng có nhiều xe đi để thuyết phục nhà đầu tư để thu phí.


Hơn nữa, chúng ta không thể nâng phí giao thông quá cao, do vậy một số đoạn có thể kêu gọi nhà đầu tư, hoặc xây dựng - khai thác - chuyển giao hoặc công - tư cùng làm.


Tuy nhiên, vẫn có một số đoạn không kêu gọi được nhà đầu tư, nên chúng ta buộc phải dùng ngân sách.


Theo Bộ trưởng, từ năm 2012, Chính phủ đã báo cáo Quốc hội xin phương án phát hành trái phiếu để làm Quốc lộ 1A. Đây là tuyến đường dài, có nhiều đoạn xen kẽ, có đoạn sử dụng vốn ngân sách…


Từ năm 2012, Chính phủ đã báo cáo Quốc hội và Quốc hội đã bàn, thông qua Nghị quyết cho phép phát hành trái phiếu của doanh nghiệp có bảo lãnh của Chính phủ. Trái phiếu của doanh nghiệp phát hành, được Chính phủ bảo lãnh thực chất là nợ công, nghĩa là khoản tiền này được Quốc hội thông qua về mặt nguyên tắc để tính vào nợ công.


Tuy nhiên, do tình hình khó khăn chung của doanh nghiệp và khi doanh nghiệp phát hành trái phiếu, cộng với lãi suất ngân hàng hiện hữu, chi phí phát hành sau cùng tính vào chi phí làm đường sẽ rất cao.


Do vậy, sáng nay (26/5), Chính phủ đã nghe Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải và các Bộ trưởng liên quan đề xuất và đồng ý phương án báo cáo, trình Quốc hội cho phép Chính phủ phát hành trái phiếu Chính phủ thay vì phát hành trái phiếu doanh nghiệp có sự bảo lãnh của Chính phủ để thực hiện xây dựng Quốc lộ 1A, thực hiện các dự án trên Quốc lộ 1A và các dự án trên tuyến đường Hồ Chí Minh đoạn đi qua Tây Nguyên.


Ngoài ra, theo Bộ trưởng Vũ Đức Đam, hiện nay cũng còn rất nhiều các dự án đặc biệt quan trọng và nhân dân hết sức quan tâm như một số dự án thủy lợi, một số bệnh viện lớn.


“Chính phủ cũng đang xem xét để trong “cái khó ló cái khôn”, bằng nhiều nguồn vốn để làm thêm một số công trình, không chỉ hoàn thiện hạ tầng cơ bản của đất nước, mà còn đáp ứng yêu cầu bức xúc của xã hội. Ví dụ như một số bệnh viện lớn, làm sao giảm tải bệnh viện lớn, đặc biệt bệnh viện chuyên khoa ở trung ương”, Bộ trưởng Đam nhấn mạnh.

cái khó ló cái khôn... lỏi.