H́nh minh họa bên trái là tấm bản đồ trong tờ rơi quảng cáo, vé mời một sự kiện của dân công nghệ sắp diễn ra ngoài Hà Nội. Ḿnh “chộp” được cái này khi lang thang trên news feed bạn bè. Người bạn post tấm bản đồ này lên kèm ḍng ghi chú rất tự hào về việc người thiết kế đă có ư thức tốt khi bổ sung cho tấm bản đồ 2 quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa. Ḿnh vào comment nói rằng tưởng tượng hoài cũng chẳng thể h́nh dung ra đó là 2 quần đảo được đề cập tới.
Nói chung cũng tranh luận qua lại một hồi. Bạn kia th́ nói rằng bản đồ này chỉ có ư nghĩa tượng trưng, c̣n ḿnh th́ nói tượng trưng cũng phải gần với thực tế, chứ không thể vẽ con mèo để tượng trưng cho con chó. Nhưng ḿnh th́ vẫn chốt lại là ḿnh chỉ góp ư vậy thôi c̣n các bạn không nghe th́ cũng không sao hết. Tại v́ quả t́nh chuyện này cũng chẳng phải chuyện ǵ quá lớn lao. Đó là ḿnh thật ḷng nghĩ thế, chứ không giận dỗi ǵ đâu nhé.
Nhưng từ câu chuyện nhỏ của tấm bản đồ ấy mà ḿnh thấy cần phải nói tới một vấn đề có tầm vóc lớn hơn, đấy là ư thức của những người trẻ ở thế hệ chúng ta hiện tại và thế hệ 9x,10x đang từ từ lớn.
Gần đây, các em t́nh nguyện viên trong sự kiện đón tiếp người không chân tay tới Việt Nam đă lộn ngược tấm biểu ngữ có in h́nh bản đồ Việt Nam, được phát sóng trong bản tin thời sự 7 giờ tối trên VTV1. Điều đáng nói là tấm bản đồ ấy cũng hoàn toàn không có sự hiện diện của 2 chấm nhỏ thể hiện 2 quần đảo Trường Sa và Hoàng Sa mà Việt Nam tuyên bố chủ quyền. Ḿnh không trách các em này mà trách những người nằm trong Ban tổ chức. Và đặc biệt trách những người có trách nhiệm ở VTV1 khi để sự việc đáng tiếc đó được lên sóng Truyền h́nh Quốc Gia.
Có người comment nói rằng “Long quá khó tính” rồi “Để ư tiểu tiết”, “Bới lông t́m vết”… này kia. Rằng nói rằng các em nhỏ “không để ư”, phóng viên truyền h́nh nên tập trung vào đưa tin thay v́ quan tâm cái bản đồ đó th́ thực ra không phải như thế đâu các bạn. Chừng nào chúng ta c̣n có suy nghĩ cho rằng việc đó không quan trọng th́ tức là chúng ta đă mặc nhiên cho rằng 2 quần đảo đó là có cũng được, không có cũng được, và chấm 2 cái chấm chỉ có ư nghĩa “làm đẹp đội h́nh”, “làm hài ḷng quan chức” và “tránh bị phạt vạ này kia”.
Như thế th́ không được. Nhất quyết là không được.
Ḿnh biết chứ, để xảy ra t́nh trạng này, rơ ràng có lỗi rất lớn của những người làm giáo dục và hệ thống tuyên truyền của Nhà nước. Trong suốt bao nhiêu năm đi học Phổ thông, từ thầy cô trong nhà trường, cho đến sách vở thơ ca nhạc họa đều cố phát đi một thông điệp rằng VIỆT NAM H̀NH CHỮ S. Nếu hỏi nước Việt Nam h́nh ǵ, ḿnh sẽ nói Việt Nam h́nh chữ S. Các bạn cũng sẽ nói Việt Nam h́nh chữ S, và hàng triệu triệu học sinh sinh viên bây giờ cũng sẽ vẫn có câu trả lời như thế. Đó là một điều vô cùng tai hại.
Chính v́ đă ăn sâu trong đầu rằng Việt Nam h́nh chữ S nên từ trong tiềm thức chúng ta đă “gạt” 2 quần đảo Trường Sa và Hoàng Sa ra khỏi suy nghĩ và coi nó như thể một cái ǵ đó mang tính chất bổ sung không quá quan trọng. Lớn lên một chút, khi chúng ta đi làm, có những va chạm này kia với chính quyền, chúng ta lại biết được thêm một thông tin rất “động trời” rằng nếu quên chấm thêm 2 chấm vào bản đồ th́ chắc chắn công ty chúng ta bị phạt.
Vậy là sau “chữ S”, chúng ta lại bị ghim vào đầu chữ “thêm” (chấm thêm, cho thêm vào). Lục lại các bài báo, các văn bản, các cuộc thảo luận trên Internet… ḿnh thấy chữ “thêm” này được xuất hiện rất nhiều. Người ta nhắc nhau “nhớ THÊM Trường Sa – Hoàng Sa vào nhé”. Và chính v́ có suy nghĩ việc thể hiện 2 quần đảo đó là “cộng thêm” nên đừng lấy làm lạ khi có những người nói rằng “quên mất th́ thôi, đừng khó tính, đừng bới lông t́m vết và đừng sa đà vào tiểu tiết”.
Trường Sa và Hoàng Sa từ xưa đến giờ vẫn là một bộ phận không thể tách rời của đất nước Việt Nam, như là một con người th́ mặc nhiên phải có đủ tay chân vậy. Có bao giờ bạn nghĩ rằng khi vẽ h́nh một người nào đó th́ phải nhớ thêm tay chân vào, và có bao giờ bạn nghĩ rằng vẽ người th́ vẽ tay chân cũng được mà không có cũng chẳng sao? Vậy có lư do ǵ lại cho rằng “vẽ thiếu” Hoàng Sa – Trường Sa ở trên bản đồ là không quan trọng? Thực ra, đó là vẽ sai chứ không phải là vẽ thiếu. Và cái bản đồ ấy không phải bản đồ thể hiện h́nh ảnh đất nước Việt Nam.
Bao nhiêu năm qua chúng ta đă bị nhận thức sai, hiểu sai, giáo dục nhau sai th́ bây giờ hăy dũng cảm nh́n nhận và làm cho nó đúng. Ngày qua ngày, vẫn có hàng triệu bạn trẻ trên Internet tranh đấu để được đi biểu t́nh, tự hào khi cầm tấm bảng Hoàng Sa – Trường Sa là của Việt Nam. Có bao nhiêu bạn trẻ nói rằng mong ước lớn nhất cuộc đời là một lần được đến Trường Sa. Ḿnh biết các bạn vô cùng yêu nước. Vậy th́ hăy bắt đầu bằng những việc “nhỏ nhặt” nhất nhưng mang ư nghĩa lớn lao, đó là hăy bổ sung kiến thức cho bản thân ngay lập tức.
Sẽ thật là buồn cười, xấu hổ thậm chí là nhục nhă nếu một ngày nào đó bạn nói với bạn bè Quốc Tế của bạn rằng “Hey man, Spratlys and Paracels belong to Vietnam” và được hỏi ngược lại rằng “But where is it?” nhưng bạn chẳng thể nhấc tay chỉ chính xác được rằng Hoàng Sa và Trường Sa nằm ở chỗ nào trên tấm bản đồ. Trong thực tế, ḿnh đă gặp khá nhiều bạn trẻ “ngây thơ” như vậy đấy. Đáng buồn là chúng ta không thể yêu nước bằng cách mặc áo cờ đỏ sao vàng, mang biểu ngữ và hô lên rằng “Hoàng Sa – Trường Sa là của Việt Nam” với một cái đầu rỗng tuếch như vậy được.
Ḿnh không cho rằng cần thiết phải ghi nhớ mấy trăm trang sách lịch sử dày cộp; cũng chẳng cần phải học thuộc ḷng xem Hoàng Sa – Trường Sa nằm ở kinh độ, vĩ độ bao nhiêu, có thời tiết khí hậu ra sao, đặc điểm địa chất thế nào (như một nhà nghiên cứu chiến lược Biển Đông)… Nhưng ít nhất cũng phải ghi nhớ trong tiềm thức rằng đó là một bộ phận không thể tách rời của lănh thổ Việt Nam và có thể lấy tay chỉ được “ang áng” vị trí 2 quần đảo đó trên tấm bản đồ. Một lần nữa ḿnh nhắc lại rằng, VIỆT NAM CHÚNG TA KHÔNG HỀ CÓ H̀NH CHỮ S.
Và để có thể “ang áng” được, ḿnh mách các bạn một mẹo nhỏ thế này.
Ai cũng biết Việt Nam có 3 thành phố lớn là Hà Nội ở miền bắc (điểm số 1), Sài G̣n TPHCM ở miền nam (điểm số 3) và Đà Nẵng ở miền trung. Miền Trung tức là ở giữa, nên “suy ra” Đà Nẵng “nằm giữa”, ở “trung điểm” của Sài G̣n và Hà Nội, bạn xác định điểm số 2. Tiếp theo, bạn chỉ cần nhớ rằng Khánh Ḥa – Nha Trang “nằm giữa”, ở “trung điểm” của Đà Nẵng và Sài G̣n, bạn sẽ xác định được điểm số 4. Từ điểm số 2 là Đà Nẵng bạn vẽ lấn ra phía Biển Đông và “chếch lên một chút”, chúng ta có quần đảo Hoàng Sa. Từ điểm số 4 là Nha Trang – Khánh Ḥa bạn vẽ lấn ra phía Biển Đông và “chếch xuống một chút”, chúng ta có quần đảo Trường Sa.
Nhân tiện, có nhiều bạn hỏi ḿnh quê ở đâu? Ḿnh nói ở Hải Pḥng và có nhiều người cũng chẳng biết Hải Pḥng là ở chỗ nào. Th́ ḿnh xin nói thêm rằng Hải Pḥng nằm ở miền bắc, và là thành phố lớn thứ 4 trực thuộc Trung Ương. Để nhớ “ang áng” vị trí của nó ở bản đồ th́ bạn chỉ cần nhớ nó là thành phố biển nằm gần Hà Nội. Tiếp nữa, Hải Pḥng – Hà Nội và Quảng Ninh tạo thành một tam giác kinh tế th́ bạn có thể xác định được luôn vị trí của tỉnh Quảng Ninh, nơi có Vịnh Hạ Long nổi tiếng.
Tất nhiên, chúng ta đang nói đến việc ghi nhớ “ang áng” nên các vị trí này không hoàn toàn chính xác 100% như thực tế, cách dễ nhất là các bạn hăy coi trên diadiem.com (v́ trang này ghi đích danh rằng Quần đảo Hoàng Sa – Đà Nẵng, Việt Nam và quần đảo Trường Sa – Khánh Ḥa, Việt Nam). Và nên nhớ, bài này được viết ra để hướng dẫn các bạn xác định vị trí Hoàng Sa, Trường Sa chứ không phải dạy các bạn vẽ bản đồ nên đừng vào thắc mắc Phú Quốc, Cô Tô, Trà Bản, Thượng Mai, Hạ Mai, Vạn Cảnh, Tuần Châu… đang ở chỗ nào trên tấm bản đồ.
Ḿnh không viết bài này để bắt lỗi người thiết kế tấm bản đồ và/hoặc người làm sự kiện nên mong các bạn không đi vào tiểu tiết. Ḿnh chỉ muốn hỏi một câu rất thật ḷng rằng trước khi đọc hết bài, các bạn có biết tấm bản đồ bên trái bị sai ở chỗ nào hay không? Và cuối cùng, ḿnh viết bài này không có mong muốn được các bạn vào khen cá nhân ḿnh làm ǵ hết, nhưng nếu thấy nó bổ ích cho bạn cũng như cộng đồng, xin hăy giới thiệu cho nhiều người được biết, xin hăy chia sẻ nó lên tường, lên fanpage, group các bạn đang tham gia. Cảm ơn các bạn rất nhiều.
Theo FB Nguyễn Ngọc Long