Phát biểu khai mạc Đối thoại Shangri La tối 31/5, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng khẳng định: Việt Nam không là đồng minh quân sự của nước nào và không để nước ngoài nào đặt căn cứ quân sự trên lănh thổ VN.
 |
Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng phát biểu khai mạc Shangri-La. |
Thủ tướng nói, Việt Nam chúng tôi có câu thành ngữ “mất ḷng tin là mất tất cả”. Ḷng tin là khởi nguồn của mọi quan hệ hữu nghị, hợp tác; là liều thuốc hiệu nghiệm để ngăn ngừa những toan tính có thể gây ra nguy cơ xung đột. Ḷng tin cần được nâng niu, vun đắp không ngừng bằng những hành động cụ thể, nhất quán, phù hợp với chuẩn mực chung và với thái độ chân thành.
Đ̣i hỏi phi lư
Thủ tướng chia sẻ, khu vực Đông Nam Á nói riêng và Châu Á - Thái B́nh Dương nói chung muốn có ḥa b́nh, phát triển, thịnh vượng th́ phải tăng cường xây dựng và củng cố ḷng tin chiến lược. “Nói cách khác, chúng ta cần cùng nhau chung tay xây dựng ḷng tin chiến lược v́ ḥa b́nh, hợp tác, thịnh vượng của Châu Á - Thái B́nh Dương”.
"Nh́n lại bức tranh toàn cảnh khu vực trong những năm qua, khu vực Châu Á - Thái B́nh Dương, chúng ta không khỏi quan ngại trước những nguy cơ và thách thức ngày càng lớn đối với ḥa b́nh và an ninh.
Cạnh tranh và can dự vốn là điều b́nh thường trong quá tŕnh hợp tác và phát triển. Nhưng nếu sự cạnh tranh và can dự đó mang những toan tính chỉ cho riêng ḿnh, bất b́nh đẳng, trái với luật pháp quốc tế, thiếu minh bạch th́ không thể củng cố ḷng tin chiến lược, dễ dẫn tới chia rẽ, nghi kỵ và nguy cơ kiềm chế lẫn nhau, ảnh hưởng tiêu cực tới ḥa b́nh, hợp tác và phát triển".
Thủ tướng nêu bật những diễn biến khó lường trên bán đảo Triều Tiên; tranh chấp chủ quyền lănh thổ từ Biển Hoa Đông đến Biển Đông đang diễn biến rất phức tạp, đe dọa ḥa b́nh và an ninh khu vực, trước hết là an ninh, an toàn và tự do hàng hải đang gây quan ngại sâu sắc đối với cả cộng đồng quốc tế. Đâu đó đă có những biểu hiện đề cao sức mạnh đơn phương, những đ̣i hỏi phi lư, những hành động trái với luật pháp quốc tế, mang tính áp đặt và chính trị cường quyền.
Theo Thủ tướng, có thể nhận thấy những thách thức và nguy cơ xung đột là không thể xem thường. Mọi người chúng ta đều hiểu, nếu để xảy ra mất ổn định, nhất là xung đột quân sự, nh́n tổng thể th́ sẽ không có kẻ thắng người thua - mà tất cả cùng thua. V́ vậy,theo Thủ tướng, cần khẳng định rằng, cùng nhau xây dựng và củng cố ḷng tin chiến lược v́ ḥa b́nh, hợp tác, thịnh vượng là lợi ích chung của tất cả chúng ta. "Đối với Việt Nam chúng tôi, ḷng tin chiến lược c̣n được hiểu trên hết là sự thực tâm và chân thành.
Đặc biệt, để xây dựng ḷng tin chiến lược, cần tuân thủ luật pháp quốc tế, đề cao trách nhiệm của các quốc gia - nhất là các nước lớn và nâng cao hiệu quả thực thi của các cơ chế hợp tác an ninh đa phương.
Trong thế giới văn minh ngày nay, Hiến chương Liên hợp quốc, luật pháp quốc tế và các nguyên tắc, chuẩn mực ứng xử chung đă trở thành giá trị của toàn nhân loại cần phải được tôn trọng. Đây cũng là điều kiện tiên quyết để xây dựng ḷng tin chiến lược.
Mỗi quốc gia luôn phải là một thành viên có trách nhiệm đối với ḥa b́nh và an ninh chung. Các quốc gia, dù lớn hay nhỏ cần có quan hệ b́nh đẳng, tôn trọng lẫn nhau và cao hơn là có ḷng tin chiến lược vào nhau. Các nước lớn có vai tṛ và có thể đóng góp nhiều hơn, đồng thời có trách nhiệm lớn hơn trong việc tạo dựng và củng cố ḷng tin chiến lược", Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng phát biểu.
Cần sớm có bộ Quy tắc COC
Đề cập tới vấn đề Biển Đông, Thủ tướng cho hay, ASEAN và Trung Quốc đă cùng nhau vượt qua một chặng đường khá dài và cũng không ít khó khăn để ra được Tuyên bố về ứng xử của các bên trên Biển Đông (DOC) tại Hội nghị cấp cao ASEAN ở Phnôm-pênh năm 2002. Nhân kỷ niệm 10 năm kư và thực hiện DOC, các bên đă thống nhất nỗ lực tiến tới Bộ quy tắc ứng xử trên Biển Đông (COC). ASEAN và Trung Quốc cần đề cao trách nhiệm, cùng nhau củng cố ḷng tin chiến lược, trước hết là thực hiện nghiêm túc DOC, nỗ lực hơn nữa để sớm có Bộ quy tắc ứng xử (COC) phù hợp với luật pháp quốc tế, đặc biệt là Công ước LHQ về Luật biển 1982 (UNCLOS).
Chúng tôi cho rằng, ASEAN và các nước đối tác có thể cùng nhau xây dựng một cơ chế khả thi để bảo đảm an ninh, an toàn, tự do hàng hải trong khu vực. Làm được như vậy sẽ không chỉ góp phần đảm bảo an ninh, an toàn, tự do hàng hải và tạo điều kiện để giải quyết các tranh chấp, mà c̣n khẳng định những nguyên tắc cơ bản trong việc ǵn giữ ḥa b́nh, tăng cường hợp tác, phát triển của thế giới đương đại.
Chính sách quốc pḥng của Việt Nam là ḥa b́nh và tự vệ. Việt Nam không là đồng minh quân sự của nước nào và không để nước ngoài nào đặt căn cứ quân sự trên lănh thổ Việt Nam. Việt Nam không liên minh với nước này để chống lại nước khác.
Một lần nữa, Việt Nam khẳng định tuân thủ nhất quán Tuyên bố nguyên tắc 6 điểm của ASEAN về Biển Đông; nỗ lực làm hết sức ḿnh cùng ASEAN và Trung Quốc nghiêm túc thực hiện DOC và sớm đạt được COC. Là quốc gia ven biển, Việt Nam khẳng định và bảo vệ quyền, lợi ích chính đáng của ḿnh theo đúng luật pháp quốc tế, đặc biệt là Công ước LHQ về Luật Biển 1982.
Đề cao vai tṛ ASEAN
Thủ tướng bày tỏ tin tưởng rằng các nước trong khu vực đều không phản đối can dự chiến lược của các nước ngoài khu vực nếu sự can dự đó nhằm tăng cường hợp tác v́ ḥa b́nh, ổn định và phát triển.
"Chúng ta có thể kỳ vọng nhiều hơn vào vai tṛ của các nước lớn, nhất là Hoa Kỳ và Trung Quốc, hai cường quốc có vai tṛ và trách nhiệm lớn nhất đối với tương lai quan hệ của chính ḿnh cũng như của cả khu vực và thế giới. Điều quan trọng là sự kỳ vọng đó cần được củng cố bằng ḷng tin chiến lược và ḷng tin chiến lược cần được thể hiện thông qua những hành động cụ thể mang tính xây dựng của các quốc gia này.
Chúng ta đặc biệt coi trọng vai tṛ của một nước Trung Hoa đang trỗi dậy mạnh mẽ và của Hoa Kỳ - một cường quốc Thái B́nh Dương. Chúng ta trông đợi và ủng hộ Hoa Kỳ và Trung Quốc khi mà các chiến lược, các việc làm của hai cường quốc này tuân thủ luật pháp quốc tế, tôn trọng độc lập chủ quyền của các quốc gia, vừa đem lại lợi ích cho chính ḿnh, đồng thời đóng góp thiết thực vào ḥa b́nh, ổn định, hợp tác và thịnh vượng chung.
Tôi muốn nhấn mạnh thêm là, các cơ chế hợp tác hiện có trong khu vực như Diễn đàn Khu vực ASEAN (ARF), Hội nghị cấp cao Đông Á (EAS), Hội nghị Bộ trưởng Quốc pḥng các nước ASEAN mở rộng (ADMM+)… cũng như Đối thoại Shangri-La đă tạo ra nhiều cơ hội để đẩy mạnh hợp tác an ninh đa phương và t́m giải pháp cho những thách thức đang đặt ra. Nhưng có thể nói rằng, vẫn c̣n thiếu – hay ít nhất là chưa đủ - ḷng tin chiến lược trong việc thực thi các cơ chế đó. Điều quan trọng trước hết là phải xây dựng sự tin cậy lẫn nhau trước các thử thách, các tác động và trong tăng cường hợp tác cụ thể trên các lĩnh vực, các tầng nấc, cả song phương và đa phương. Một khi có đủ ḷng tin chiến lược, hiệu quả thực thi của các cơ chế hiện có sẽ được nâng lên và chúng ta có thể đẩy nhanh, mở rộng hợp tác, đi đến giải pháp về mọi vấn đề, cho dù là nhạy cảm và khó khăn nhất".
Về ḥa b́nh, ổn định, hợp tác, thịnh vượng của khu vực Châu Á – Thái B́nh Dương, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng cho rằng không thể không nói đến một ASEAN đồng thuận, đoàn kết và với vai tṛ trung tâm trong nhiều cơ chế hợp tác đa phương.
ASEAN chỉ mạnh và phát huy được vai tṛ của ḿnh khi là một khối đoàn kết thống nhất. Một ASEAN thiếu thống nhất sẽ tự đánh mất vị thế và không có lợi cho bất cứ một ai, kể cả các nước ASEAN và các nước đối tác. Chúng ta cần một ASEAN đoàn kết, vững mạnh, hợp tác hiệu quả với tất cả các nước để chung tay vun đắp ḥa b́nh và thịnh vượng ở khu vực, chứ không phải là một ASEAN mà các quốc gia thành viên buộc phải lựa chọn đứng về bên này hay bên kia v́ lợi ích của riêng ḿnh trong mối quan hệ với các nước lớn. Trách nhiệm của chúng ta là nhân thêm niềm tin trong giải quyết các vấn đề, trong tăng cường hợp tác cùng có lợi, kết hợp hài ḥa lợi ích của quốc gia ḿnh với lợi ích của quốc gia khác và của cả khu vực.
(Tít và tít dẫn trong bài do TPO đặt từ nội dung bài phát biểu quan trọng của Thủ tướng tại phiên khai mạc Shangri - La)
TP