Các vụ tranh chấp lănh hải liên tục diễn ra trên Biển Đông gần đây đă kích thích nhu cầu máy bay tuần tra trên biển tăng mạnh. Giới quân sự quốc tế đă phân tích nhu cầu cần thiết của các nước mà Việt Nam không phải ngoại lệ.
Loại máy bay tuần tra hiện đại Boeing P-8, có thể được trang bị vũ khí chống tàu ngầm, tàu chiến đang được giới quân sự nước ngoài đánh giá cao phù hợp với khả năng diễn biến mới của tranh chấp biển Đông
Theo các chuyên gia, những nước có tranh chấp trên Biển Đông giờ đây đều rất quan tâm muốn được trang bị những loại máy bay chứa đầy các thiết bị điện tử hiện đại nhất, có khả năng bay nhiều giờ trên biển trong mọi điều kiện thời tiết giám sát các ngư trường, tuyến đường hàng hải hoặc truy t́m tàu ngầm.
Ông Gareth Jenning, nhà tư vấn của IHS Jane’s, một công ty chuyên cung cấp thông tin về an ninh quốc pḥng quốc tế đóng trụ sở tại Anh Quốc, nhận định: “
Ảnh hưởng ngày càng gia tăng của Trung Quốc và chiến lược xoay trục của Hoa Kỳ về châu Á Thái B́nh Dương là lư do chính” giải thích cho nhu cầu mua sắm các thiết bị hiện đại nói trên trong thời gian gần đây.
Trên thực tế, Trung Quốc đang ngày càng củng cố lực lượng hải quân để làm bàn đạp cho những đ̣i hỏi chủ quyền vô lư của họ đối với các quần đảo Hoàng Sa hay Trường Sa thuộc chủ quyền Việt Nam.
Ông Gareth Jenning cho rằng: “
Máy bay tuần tra biển không thể thiếu được đối với các quốc gia muốn bảo vệ lợi ích kinh tế của ḿnh trong vùng có tranh chấp lănh thổ”.
Muốn đ̣i hỏi chủ quyền vùng lănh hải nào th́ phải có khả năng giám sát vùng biển đó trước tiên, ông Egan Greenstein, lănh đạo chương tŕnh thương mại máy bay P-8 của hăng Boeing giải thích. P-8 là loại máy bay tuần tra biển hiện đại, dựa trên cơ sở khung mẫu của Boeing 737. Loại máy bay này có thể được trang bị vũ khí chống tàu ngầm, tàu chiến và c̣n để giám sát, do thám hay đặt cơ sở chỉ huy.
Hiện tại Boeing mỗi tháng sản xuất một chiếc theo đơn đặt hàng của Không lực Mỹ trong một chương tŕnh trang bị 117 chiếc. Một số quốc gia khác như Ấn Độ, Úc cũng đă đặt hàng Boeing cho loại máy bay P-8 này với số lượng trên 60 chiếc.
Ông Greenstein cho biết thị trường cho loại máy bay này đang có rất nhiều tiềm năng v́ P-8 có thể đáp ứng được bay được hơn chục giờ liên tục và có khả năng phát hiện và tấn công tàu ngầm. Theo hăng tin Yonhap, Hàn Quốc trong tháng 5 vừa qua đă mua 20 chiếc P-8.
Máy bay tuần tiễu P-3Orion
Cạnh tranh với hăng Boeing trên thị trường máy bay tuần tra biển c̣n có Lockheed Martin. Nhà sản xuất Mỹ này cũng đưa ra giới thiệu loại máy bay P-3 Orion. Hăng Ư Alenia th́ đưa ra mẫu cải tiến từ loại ATR-72.
Hai tập đoàn Airbus Military của châu Âu cũng giới thiệu các loại C-235 và C-295 dùng để tuần tra biển với giá khoảng 39 triệu đô la một chiếc. Như vậy, các tranh chấp lănh hải đă vô h́nh chung mang lại nguồn lợi cho các nhà chế tạo máy bay quân sự.
Đài Tiếng nói Nước Nga trước đó cũng dẫn bài trả lời phỏng vấn của đại diện tập đoàn Mỹ Lockheed Martin cho biết, Hải quân Việt Nam có thể đặt mua sáu phi cơ tuần tiễu P-3C Orion của Hoa Kỳ, là loại máy bay chống tàu ngầm rất hiệu quả.Trong giai đoạn đầu, các phi cơ này có thể được giao cho Việt Nam mà không trang bị vũ khí, nhưng với việc tăng cường quan hệ Mỹ-Việt, có thể có thêm vũ khí sau này. Việt Nam sẽ nhận được các máy bay P-3C nằm trong số lượng dự trữ của Hải quân Mỹ. Đây là kiểu máy bay tương đối mới, có thể phục vụ thêm 20 năm sau khi được hiện đại hóa.
Trong diễn biến tranh chấp tại biển Đông ngày càng leo thang, với tiềm lực và khả năng quân sự hiện có của Việt Nam, việc mua sắm các loại máy bay tuần tra biển hiện đại có thể được trang bị vũ khí chống ngầm, tàu chiến và c̣n để giám sát, do thám hay đặt cơ sở chỉ huy là một điều khá bức thiết trong giai đoạn hiện này.
SH