(GDVN) - Ớt được biết đến là một loại gia vị thường xuyên có mặt trong các bữa ăn của người Việt, tuy nhiên ngoài việc sử dụng ớt như một loại gia vị ít ai biết được những công dụng chữa bệnh của trái ớt.
Theo y học cổ truyền, ớt vị cay, nóng, có tác dụng tán hàn, kiện tỳ, tiêu thực, chỉ thống, thường được dùng chữa đau bụng do lạnh, tiêu hóa kém, chữa đau khớp. Nghiên cứu của y học hiện đại cho thấy, trong ớt có chứa một số hoạt chất như capsicain, chất này bốc hơi ở nhiệt độ cao, gây hắt hơi mạnh.
Tác dụng của ớt
1. Cải thiện hệ tiêu hóa
Nếu ăn cay vừa phải sẽ giúp tăng tiết dịch vị, giúp tiêu hóa tốt hơn, ăn ngon miệng hơn, đồng thời tránh bị đầy hơi. Khi ăn ớt, vị cay kích thích thần kinh vị giác để được chuyền lên năo bộ. Năo bộ phản ứng bằng cách tăng nhịp tim, giăn mạch cục bộ, tăng tiết nước bọt, hắt hơi. Để giảm cảm giác đau nóng của ớt, năo bộ tiết ra một chất giảm đau là endorphin. Với nồng độ cao, chất này gây cảm giác thoải mái. Người ghiền ớt đă quen với cảm giác này, bữa ăn thiếu ớt sẽ mất ngon.
Lâu nay, chúng ta vẫn thường nghĩ ăn nhiều ớt sẽ gây loét dạ dày. Thế nhưng, nhiều cuộc nghiên cứu cho thấy ớt lại là thức ăn tốt cho những người bị loét dạ dày. Theo các chuyên gia, quả ớt có chứa chất capsaicin có tác dụng tiêu diệt các vi khuẩn gây loét dạ dày, ngăn chặn việc tạo ra acid chua, tăng lượng máu chảy vào niêm mạc dạ dày giúp ngừa t́nh trạng loét hoặc làm lành những vết loét. Tuy nhiên, những người hay ợ chua th́ không nên dùng ớt, v́ điều này có thể làm bệnh thêm nghiêm trọng.
2. Giảm cân
Qua nghiên cứu, các nhà khoa học đă chứng minh, thành phần chất cay của ớt (chất capsaicin) tạo khả năng sinh nhiệt rất lớn, có tác dụng lan tỏa và đốt cháy các chất béo, đốt cháy nhiều calo hơn ngay sau bữa ăn.
Ớt là thức ăn tốt cho những người bị loét dạ dày.
Ngoài ra, chất này c̣n giúp làm tăng tỷ lệ trao đổi chất trong cơ thể, tạo cảm giác no và nhờ đó giúp người dùng giảm cân hiệu quả. Khi cơ thể hấp thu chất cay từ ớt, năo sẽ tăng cường hoạt động, thúc đẩy sự chuyển tải của hệ thần kinh, làm cho thận tiết ra các dịch thể. Khi thận tiết ra các dịch thể sẽ đốt cháy chất béo, v́ vậy có tác dụng giảm béo.
3. Đối với ung thư
Các nhà khoa học của Viện Đại học Pittburg (Mỹ) đă chứng minh được ớt có thể làm chậm quá tŕnh phát triển của các tế bào ung thư, đặc biệt là ung thư tuyến tụy. Đó là do tác dụng của chất cay capsaicin có vai tṛ xúc tác, làm cho các tế bào ung thư tự phá hủy nhưng không gây hại cho các tế bào b́nh thường. Chất capsaicin dồi dào trong ớt c̣n kích thích năo bộ sản xuất ra chất endorphin, một móc-phin nội sinh có tác dụng giảm đau, đặc biệt cho những người bị viêm khớp măn tính và ung thư.
4. Ngừa tai biến tim mạch
Nghiên cứu cho thấy, ớt chứa các hoạt chất giúp máu lưu thông tốt, ngăn ngừa nguy cơ tai biến tim mạch. Ngoài ra, ớt cũng giúp hạ huyết áp và giảm lượng cholesterol trong cơ thể.
Lượng vitamin C phong phú trong ớt có thể khống chế xơ cứng động mạch và làm giảm cholesterol. Nghiên cứu của các nhà khoa học Mỹ cho thấy, ớt có tác dụng sát trùng, chống ôi thiu, chống lạnh và chứa một số dưỡng chất nên giúp con người đề pḥng và chữa một số bệnh.
5. Tăng sức đề kháng
Đối với những bệnh như: cảm cúm, cảm lạnh và những bệnh liên quan đến đường hô hấp th́ ớt và các thức ăn cay là “thuốc ngừa” hiệu quả.
Một số bài thuốc nam từ ớt
1. Chữa rụng tóc do hóa trị liệu: Ớt trái 100g, ngâm với rượu trắng trong 10-20 ngày. Dùng rượu này bôi lên da đầu có tác dụng kích thích mọc tóc.
2. Giảm đau do ung thư, đau khớp: ăn 5-10g ớt mỗi ngày.
3. Chữa ăn uống kém tiêu do ung thư: ớt 100g, hắc đậu xị 100g, tán bột ăn hàng ngày.
4. Chữa ăn uống chậm tiêu: ớt trái dùng làm gia vị, ăn hàng ngày.
5. Chữa đau thắt ngực: ớt trái 2 quả, đan sâm 20g, nghệ đen 20g. Sắc uống ngày 1 thang.
6. Chữa đau dạ dày do lạnh: ớt trái 1-2 quả, Nghệ vàng 20g, tán bột uống ngày 2-3 lần.
Ớt chứa các hoạt chất giúp máu lưu thông tốt, ngăn ngừa nguy cơ tai biến tim mạch.
7. Chữa viêm khớp mạn tính: ớt trái 1-2 quả; Dây đau xương, thổ phục linh (củ khúc khắc) mỗi vị 30g. Sắc uống ngày 1 thang.
8. Chữa bệnh chàm (eczema): lá ớt tươi 1 nắm, mẻ chua 1 th́a. Hai thứ giă nhỏ, lấy vải sạch gói lại, đắp lên nơi bị chàm đă rửa sạch bằng nước muối.
9. Chữa tai biến mạch máu năo: lá ớt (loại ớt chỉ thiên quả nhỏ) đem giă nhỏ, thêm nước và ít muối, chắt nước cho người bệnh uống, bă đắp vào răng sẽ tỉnh.
10. Chữa rắn rết cắn: lá ớt giă nhỏ, đắp vào nơi bị thương, băng lại. Ngày làm 1-2 lần cho đến khi hết đau, 2-3 giờ là khỏi.
11. Chữa bệnh vẩy nến: Lá ớt cay 1 nắm to (1 nắm chặt tay và đem sao chín nhưng không cháy), tinh tre đằng ngà cạo lấy 1 bát, lá sống đời (lá thuốc bỏng) 7-9 lá, thiên niên kiện khoảng 300g. Tất cả cho vào nồi với 2 lít nước, đun sôi kỹ, uống dần thay nước chè, uống chừng 3 ấm là khỏi.
12. Đau bụng kinh niên: Rễ cây ớt, rễ chanh, rễ hoàng lực, mỗi thứ khoảng 10g. Sao vàng, sắc uống ngày 1 thang.
13. Chữa đau lưng, đau khớp: Ớt chín 15 quả, lá đu đủ 3 cái, rễ chỉ thiên 80g. Tất cả đem giă nhỏ ngâm cồn với tỷ lệ 1/2, dùng để xoa bóp sẽ mau khỏi.
14. Chữa mụn nhọt: Lá ớt giă nát với ít muối, dùng đắp vào nhọt đang mưng mủ sẽ bớt đau nhức, dễ vỡ mủ, mau lành.
15. Chữa khản cổ: Dùng ớt làm thuốc súc miệng (dưới dạng cồn thuốc).
16. Chữa rắn rết cắn: Lá ớt giă nhỏ, đắp vào vết thương cho đến khi hết đau nhức th́ bỏ đi. Ngày đắp 1-2 lần cho đến khi hết đau. Thường chỉ 15-30 phút th́ hết đau.
Ớt có thể làm chậm quá tŕnh phát triển của các tế bào ung thư, đặc biệt là ung thư tuyến tụy.
Những trường hợp tránh xa ớt
Tuy ớt có nhiều công dụng nhưng không phải ai cũng dùng ớt được. Những người sau đây không nên ăn ớt:
1. Người mắc bệnh tim, bệnh năo, bệnh huyết quản, người cao huyết áp, bệnh viêm khí quản măn tính, người mắc bệnh phổi.
2. Người có bệnh viêm loét dạ dày măn tính, người bị bệnh viêm thực quản. Vị cay, đặc biệt là vị cay của ớt, có thể gây bỏng da nếu ở mức độ đậm đặc.V́ thế, vị cay chắc chắn sẽ có hại cho niêm mạc dạ dày, đặc biệt đối với những người bị loét dạ dày từ trước. Hơn nữa, ăn quá cay cũng ảnh hưởng đến men tiêu hóa của dạ dày, gây khó tiêu, ăn cay quá có nguy cơ loét dạ dày.
3. Người bị bệnh viêm túi mật, sỏi mật.
4. Người mắc bệnh trĩ (trừ “ớt xào”), đang bị đau mắt đỏ hay viêm giác mạc.
5. Sản phụ, người đang mang thai, người có bệnh về thận.
6. Người mắc bệnh viêm da và mọi thứ bệnh về da
7. Người đang uống thuốc Đông y, nếu ăn ớt sẽ ảnh hưởng đến hiệu quả trị bệnh của thuốc.
8. Mẹ cho con bú nếu ăn quá cay sẽ ảnh hưởng đến trẻ qua sữa, mẹ bị bốc hỏa trong cơ thể c̣n con cũng nóng trong người, khó ngủ, hay quấy khóc.
9. Đối với phụ nữ có thai, việc ăn cay không ảnh hưởng trực tiếp đến người mẹ. Nhưng theo các nhà khoa học, mẹ ăn cay khi mang thai sẽ dễ gây bệnh dị ứng cho trẻ sau này. C̣n theo kinh nghiệm dân gian, mẹ ăn quá cay, con sinh ra dễ bị rôm sảy, nóng nhiệt trong người.
P.Liễu (th)