Máy bay nhanh nhất thế giới SR-71 được Mỹ dùng để trinh sát các mục tiêu ở Việt Nam th́ đồng thời Việt Nam cũng dùng để trinh sát máy bay Mỹ.
Thoát chết nhờ siêu nhanh
Máy bay trinh sát mang mă hiệu SR-71, có các biến thể SR-71A, SR-71B, SR-71C, dài 32,74m, sải cánh 16,95m, trọng lượng cất cánh lớn nhất 77,1 tấn. Máy bay không có vũ khí, được trang bị khí tài trinh sát quang học, điện tử, hồng ngoại (KA-5, KA-18, KA-15), thiết bị thông tin liên lạc và dẫn đường tầm xa, mỗi giờ có thể chụp ảnh một diện tích rộng 260.000km2.
Máy bay trinh sát SR-71 của Mỹ
Cấu tạo của máy bay trinh sát SR-71
Mỗi chiếc SR-71 được trang bị 2 động cơ phản lực J-58 nên đạt được tốc độ cực nhanh
Đây là loại máy bay có tốc độ nhanh nhất của Không quân Mỹ vào thời kỳ đó và cho tận đến bây giờ: tốc độ tối đa 3.717 km/h (tức là 1.032 m/s), trần bay 30.500 m (trung b́nh 24.000 m), tầm bay 4.800 km.
Máy bay có 2 động cơ phản lực J58 với sức đẩy cực lớn 14.740 kg mỗi chiếc (gần gấp đôi sức đẩy động cơ của F-4 là 8.120 kg). Thời gian bay qua vùng trời Bắc Việt Nam chỉ hết 8-12 phút. Mỹ đă sản xuất tất cả 32 chiếc loại này. Trong quá tŕnh sử dụng, bị trục trặc kỹ thuật rơi 12 chiếc.
Đưa vào sử dụng từ 1964, trong 25 năm hoạt động, SR-71 đă thực hiện 3.551 phi vụ qua vùng trời Việt Nam, Cuba, Triều Tiên, khu vực biên giới Liên Xô…và đă bị khoảng 100 quả tên lửa pḥng không các loại công kích nhưng hầu hết đều nổ… phía sau máy bay.
Ngày nay, nhiều loại tên lửa pḥng không tầm xa và tầng cao hiện đại như SA-5, SA-10 và SA-12… đủ khả năng bắn hạ mọi loại mục tiêu nên SR-71 không dám tung hoành như trước nữa. Từ đầu 1990, SR-71 bị loại khỏi trang bị nhưng đến năm 1995 lại được phục hồi và cải tiến để sử dụng tiếp sang thế kỷ 21.
Từ 1967, Không quân Mỹ quyết định sử dụng SR-71 ở Việt Nam do các loại máy bay trinh sát khác bị tổn thất nhiều và không đấp ứng đủ nhu cầu t́nh báo.
Ngày 31/7/1967 đánh dấu lần đầu tiên SR-71 trinh sát Hà Nội và sau đó thường xuyên bay qua vùng trời miền Bắc. Ngày 17/9/1967, lần đầu tiên kíp trắc thủ radar P-35 và đài đo cao PRV-11 của đại đội 45 ở trận địa An Khánh đă phát hiện được SR-71 xâm nhập. Đây là chiến công của bộ đội radar góp phần quan trọng cho việc đối phó có hiệu quả và hạn chế tác dụng của SR-71.
Thời kỳ này, Quân chủng Pḥng không – Không quân đă nghiên cứu đánh SR-71 và cuối tháng 11/1967, có trận đă tập trung 5 tiểu đoàn tên lửa và phóng lên 6 quả đạn nhưng không diệt được. Lư do là v́ SR-71 bay với tốc độ 900-1.000 m/s ở độ cao rất lớn, tên lửa SAM-2 của ta không thể đuổi kịp mục tiêu…
Trong hai cuộc chiến tranh phá hoại bằng không quân của Mỹ ở miền Bắc Việt Nam (1965-1973), quân và dân ta đă bắn rơi hàng ngh́n máy bay phản lực gồm 40 kiểu loại, duy nhất chỉ có SR-71 không bị bắn rơi. Sau này, ta không chủ trương đánh loại máy bay trinh sát này để giữ bí mật trận địa mà tập trung đối phó với các loại máy bay khác sẽ xuất hiện sau khi SR-71 bay qua.
Việt Nam lợi dụng máy bay Mỹ “chỉ điểm” cho ḿnh
Tuy nhiên, chính đường bay của SR-71 mà ta theo dơi được đă “tố cáo” hướng tấn công và khu vực sẽ đánh phá của các loại máy bay cường kích và ném bom. Cùng với các nguồn tin t́nh báo khác, bộ đội ta đă mưu trí điều chỉnh đội h́nh chiến đấu và tăng cường lực lượng khi cần thiết ở những khu vực trọng điểm để kịp thời giáng trả đ̣n tập kích của địch.
Dù SR-71 “nhanh chân” thoát được sự trừng phạt của bộ đội pḥng không nhưng tất cả các loại máy bay khác của Mỹ đều không thể thoát được lưới lửa đă chờ sẵn của quân và dân Việt Nam.
Nhờ tốc độ cực nhanh và bay ở tầm cao nên SR-71 may mắn thoát khỏi lưới lửa pḥng không Việt Nam
Đầu tháng 10/1967, ta đă phát hiện 27 lần tốp máy bay trinh sát SR-71 cùng các “đàn em” khác như RF-4, RF-101, 147-J bay qua Hà Nội và đặc biệt lưu ư tới đường bay của 10 lần qua cầu Long Biên, 4 lần qua sân bay Nội Bài và 3 lần qua cầu Đuống.
Phán đoán được ư đồ đánh lớn của Không quân Mỹ, ta đă nhanh chóng tăng cường lực lượng bảo vệ Hà Nội với 8 trung đoàn cao xạ (riêng pháo cao xạ 57mm bảo vệ cầu Long Biên được tăng từ 11 lên 17 đại đội…), 22 tiểu đoàn tên lửa và 3 trung đoàn không quân tiêm kích cùng hàng trăm đơn vị dân quân, tự vệ bắn máy bay bằng súng bộ binh.
Từ ngày 24 đến 28/10/1967, Mỹ tập trung gần 500 máy bay chiến thuật từ căn cứ ở Thái lan và 3 tàu sân bay, liên tục đánh phá các mục tiêu ở Hà Nội với 1.230 phi vụ. Phía Việt Nam nhờ chủ động nên đă tiêu diệt được 45 chiếc máy bay trong 5 ngày.
Kết thúc cuộc chiến tranh phá hoại lần thứ nhất (1965-1968) chỉ riêng bộ đội cao xạ, tên lửa và không quân tiêm kích của Quân chủng Pḥng không – Không quân đă bắn rơi 1.331 máy bay chiến đấu phản lực các loại (chưa kể thành tích của lực lượng pḥng không địa phương và dân quân, tự vệ)…
Như vậy, SR-71 “bay nhanh nhất thế giới” cũng không giúp ích ǵ hơn được cho Không quân Mỹ mà c̣n góp phần giúp Việt Nam đoán định được ư đồ chiến thuật và giăng lưới lửa pḥng không chuẩn bị săn máy bay Mỹ.
Pháo cao xạ bảo vệ cầu Long Biên trong những năm kháng chiến chống Mỹ
TM