Hoang tàn mỏ khai thác vàng ở Lai Châu

Trong khi Chính phủ đang có chủ trương tạm dừng việc cấp phép khai thác khoáng sản ở cả cấp bộ và địa phương thì mới đây, trong một chuyến công tác tại tỉnh Lai Châu, đích thân PV báo điện tử Người đưa tin đã mục sở thị quang cảnh hoang tàn tại một hầm mỏ khai thác vàng.
Đáng chú ý hơn, mỏ vàng mới được cấp phép này nằm ngay cạnh Tỉnh lộ 127, để lấy được vàng, công ty được cấp phép khai thác đã cho khoét một hầm mỏ rất sâu và dài xuyên thẳng vào taluy đường.

Khoét sâu vào taluy đường để lấy vàng

Theo các tài liệu địa chất, Lai Châu là địa phương có trữ lượng vàng rất lớn. Đặc biệt, trong phạm vi từ km 76 đến km 90 của dự án xây dựng đường tránh ngập Tỉnh lộ 127 (thuộc dự án thuỷ điện Lai Châu tại xã Kan Hồ, huyện Mường Tè, Lai Châu), trữ lượng vàng được dự đoán có thể lên tới hơn 2 tấn, nằm sâu trong lòng đất.

Chính vì lẽ đó từ nhiều năm qua, có rất nhiều doanh nghiệp từ Trung ương đến địa phương, từ nhỏ lẻ đến quy mô "hoành tráng" xếp hàng xin được cấp phép khai thác, tận thu "kho vàng" khổng lồ này nhưng tất cả chỉ nhận được cái lắc đầu từ phía UBND tỉnh. Thế nhưng mới đây đã có một ngoại lệ, lạ lùng thay, là một doanh nghiệp còn hết sức non trẻ, có tuổi đời chưa đến 1 năm. Cụ thể, đến thời điểm được ký cấp phép khai thác vàng tại tỉnh lộ 127, công ty này mới chỉ thành lập được vỏn vẹn... 4 tháng.

Trong lá đơn kiến nghị của bà con dân tộc Hà Nhì dọc Tỉnh lộ 127 gửi lên các cơ quan chức năng và báo chí, bày tỏ sự lo ngại về một hiểm họa sạt lở khủng khiếp trong tương lai, ảnh hưởng nghiêm trọng đến an toàn giao thông, môi trường, đất canh tác cũng như cuộc sống thường nhật của họ. "Những hang sâu hun hút và dài hàng trăm mét ăn vào trong lòng đất, xuyên qua taluy đường trước sau sẽ làm cả hệ thống Tỉnh lộ 127 sụp đổ", kiến nghị cho biết.

Theo tìm hiểu, tại quyết định số 479/QĐ-UBND của tỉnh Lai Châu do phó chủ tịch Nguyễn Chương ký ngày 26/4/2013 đã cho phép Công ty CP khoáng sản Long Khánh mở hang, đào taluy đường tỉnh lộ 127 để lấy vàng gốc tại 5 điểm lộ quặng thạch anh chứa vàng trên địa bàn xã Kan Hồ. Tuy nhiên, có vẻ mọi việc không đơn giản như vậy!

Tại công trường khai thác vàng, cảnh tượng đầu tiên đập vào mắt PV báo điện tử Người đưa tin là hệ thống lán trại rất quy mô được bao bọc kín cùng phương tiện máy xúc nằm ngổn ngang dưới taluy đường. Vài chục công nhân với khuôn mặt dữ dằn, đều còn tuổi đời khá trẻ, kẻ đứng người ngồi đưa mắt nhìn về phía khách lạ với con mắt hình viên đạn. Đúng như người dân phản ánh, cuối lán trại, một hệ thống đường hầm đã được đào thẳng từ chân đường Tỉnh lộ ăn sâu vào trong khoảng 50m, cao khoảng 2m, rộng ngang gần 1m . Đến đoạn cuối, hầm được đào nhánh xương cá sang hai bên, mỗi bên thêm khoảng 10m nữa.

Đội quân đào vàng thuê đông đảo dựng trại ngay sát taluy đường Tỉnh lộ 127.

Ông Lý Tràng Chờ, một người dân địa phương, người đã hết sức hợp tác với PV trong quá trình đi thực địa hiện trường, khẳng định: "Tháng trước ở công trường này đã xảy ra một vụ tai nạn lao động làm một người chết và 4 người bị thương. Tuy nhiên, sự cố đó chỉ khiến công việc tại hầm mỏ đình lại vài ngày, sau đó mọi việc lại tiếp tục như cũ". Ông Chờ cũng cho hay, việc công ty Long Khánh ngang nhiên đưa người và máy móc phương tiện vào khu vực taluy đường Tỉnh lộ 127 để đào hầm, nổ mìn đã làm chấn động lan sang cả khu vực liền kề, ảnh hưởng nghiêm trọng đến đất canh tác của người dân địa phương, làm hỏng nền đường, đe doạ tính mạng tài sản nhà cửa của bà con sinh sống nơi đây. "Dẫu vậy, họ cũng chẳng được một lời với bà con", ông Chờ bức xúc nói.

Cũng theo người đàn ông dân tộc Hà Nhì này, thì khu đất của các hộ dân bị công ty Long Khánh thực hiện việc cho nổ mìn, đào hàng trăm mét hang để tận thu vàng gốc cho đến thời điểm hiện tại vẫn chưa có cấp chính quyền nào từ huyện Mường Tè đến tỉnh Lai Châu ra quyết định thu hồi để phục vụ cho mục đích kinh tế xã hội hay an ninh Quốc phòng nào cả. Chính vì vậy, họ càng bức xúc hơn khi không hiểu chuyện gì đã xảy ra trên đất của mình.

Vì thế, sau vụ tai nạn nghiêm trọng nọ, người dân địa phương đã cùng hò nhau viết kiến nghị gửi lên chính quyền địa phương. Sau đó, UBND huyện Mường Tè đã thành lập đoàn kiểm tra liên ngành đến hiện trường nơi công ty Long Khánh đang khai thác vàng để lập biên bản tạm đình chỉ một tuần để cơ quan chức năng giải quyết sự việc.

Bất ngờ khi được phản ánh(?)

Trả lời PV báo điện tử Người đưa tin, ông Lý Chà Lới - Phó chủ tịch UBND xã Kan Hồ, cho biết: "Liên quan đến việc Công ty Long Khánh đưa máy móc và phương tiện vào đào hang để tận thu vàng gốc ngay tại chân đường taluy Tỉnh lộ 127, vào dịp cuối tháng 5 vừa qua, cán bộ UBND huyện cùng lãnh đạo công an huyện Mường Tè đã phối hợp với cán bộ xã Kan Hồ trực tiếp lên hiện trường tiến hành lập biên bản tạm dừng ngay việc khai thác có dấu hiệu sai phạm của công ty Long Khánh để cơ quan chức năng địa phương giải quyết".

Bên trong hầm vàng sâu hun hút ăn sâu vào lòng taluy.

Cũng cùng thời gian trên, PV đã cố gắng liên lạc với đại diện công ty Long Khánh để tìm câu trả lời, tuy nhiên tất cả mọi sự cố gắng đều không đạt được mục đích. Dường như có một sự né tránh chủ đích nào từ phía lãnh đạo công ty còn hết sức non trẻ này. Khi hỏi các công nhân, những người này chỉ trả lời nhát gừng, đại ý công việc của họ chỉ là làm thuê, còn tất cả những vấn đề khác họ không quan tâm lắm, kể cả việc an toàn lao động, liên quan đến chính sinh mạng của họ.

Tiếp đoàn công tác, ông Nguyễn Chương - Phó chủ tịch UBND tỉnh Lai Châu, người trực tiếp ký vào quyết định cho phép công ty Long Khánh khai thác, tận thu vàng trong ranh giới đường Tỉnh lộ 127, cho hay, việc công ty Long Khánh khai thác ngoài ranh giới làm ảnh hưởng đến người dân thì tỉnh sẽ chỉ đạo đơn vị chức năng kiểm tra làm rõ để báo cáo về tỉnh có phương án giải quyết.

Ông Chương khẳng định, công ty Long Khánh vẫn đang triển khai "đào vàng" bình thường mà chưa hề có tạm dừng lần nào vì họ có giấy phép khai thác thăm dò do chính tay ông Chương ký. Tuy nhiên, khi tiếp nhận thông tin PV cung cấp cho biết là công trường đã từng bị UBND huyện Mường Tè tạm đình chỉ một tuần thì ông Chương mới ngớ ra bất ngờ.

Cũng trong buổi làm việc, vị phó chủ tịch UBND tỉnh Lai Châu cũng chỉ đạo giám đốc sở TN&MT tỉnh Vũ Văn Lương báo cáo thực hư sự việc, đặc biệt là những gì ông Chương vừa "bất ngờ" được nghe phản ánh. Tại đây, ông Lương cho hay, ông vẫn thường theo dõi, giám sát hoạt động khai thác vàng của công ty Long Khánh tại xã Kan Hồ. Tuy nhiên, ông này cũng thừa nhận cảm thấy bất ngờ khi tiến độ khai thác được đẩy nhanh đến mức "khủng khiếp" như thế. "Tôi không nghĩ họ có thể đào nhanh và sâu đến vậy", ông Lương nói.

Dấu hỏi lớn từ một quyết định vội vã?! Theo tìm hiểu của PV, việc cấp phép cho hoạt động khai thác của công ty Long Khánh lộ rõ nhiều điểm bất cập. Đầu tiên, đó là việc công ty Long Khánh được cấp phép nhanh chóng đến khó hiểu. Theo các văn bản còn lưu trữ, trong khi hầu hết các doanh nghiệp thuộc địa bàn tỉnh Lai Châu "than trời" vì tiến độ giải quyết các thủ tục hành chính chậm chạp thì chỉ sau đúng 1 ngày nhận được tờ trình của sở TN&MT tỉnh về việc Long Khánh xin khai thác tại 5 điểm quặng thạch anh chứa vàng, ông Nguyễn Chương đã đặt bút ký ngay vào văn bản chấp thuận, mặc dù trong hồ sơ có nêu rõ, khu vực xin khai thác nằm ngay sát công trình đường tránh ngập Tỉnh lộ 127 thuộc dự án thủy điện Lai Châu khu vực Kan Hồ, Mường Tè. Quyết định chóng vánh này khiến dư luận đặt dấu hỏi bởi bản thân nó đang đi ngược lại Chỉ thị số 02/CT-TTg, ngày 09/01/2012 của Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo về việc không cấp phép cho các mỏ vàng mới và thậm chí ngược lại ngay cả "người anh em" của nó, là Quyết định 1314/UBND-CN, ngày 18/10/2012 của Chủ tịch UBND tỉnh Lai Châu Nguyễn Khắc Chử về việc tạm dừng cấp phép hoạt động khoáng sản trên địa bàn tỉnh. Đặc biệt, trong báo cáo số 37/BC-UBND ngày 8/3/2013 của UBND tỉnh Lai Châu về kết quả thực hiện Chỉ thị 02/CT-TTg của Thủ tướng Chính phủ đã báo cáo rõ ràng rằng địa phương này rất nghiêm túc trong thực hiện chỉ thị. Thế nhưng, chỉ sau tờ đơn đề nghị cùng hồ sơ xin thu hồi khoáng sản của công ty Long Khánh (ngày 05/03/2013), tỉnh Lai Châu đã cho tiến hành các thủ tục để đi đến ban hành quyết định cấp phép khai thác cho đơn vị này.

Theo Long Nguyễn (Người đưa tin)