Những vết nứt rộng, kéo dài hàng trăm mét tại thôn Đồng Xô, xă Vân Ḥa, huyện Ba V́, Hà Nội đă xảy ra từ 2 – 3 năm nay. Những vết nứt lạ lùng rộng, kéo dài hàng trăm mét tại thôn Đồng Xô, xă Vân Ḥa, huyện Ba V́, Hà Nội đă xảy ra từ 2 – 3 năm nay. Thế nhưng, đến tháng 10/2014, cơ quan chức năng mới kiểm tra sau khi có phản ánh của người dân cùng cơ quan báo chí.
Vết nứt dài hàng trăm mét
Theo chỉ dẫn của người dân địa phương, chúng tôi t́m đến khu vực xuất hiện những vết nứt đất lạ lùng, kéo dài hàng trăm mét tại thôn Đồng Xô. Những vết nứt này nằm ở độ cao khoảng 40m so với ḍng suối phía dưới và tràn giảm áp thuộc công tŕnh hồ chứa nước Đồng Xô. Tất cả những vết nứt này đều chạy theo h́nh ṿng cung với chỗ rộng nhất khoảng 25 – 30cm. Nhiều đoạn khối đă sụt xuống so với nền cũ khoảng 1m.
Anh Bùi Văn Việt, thôn Đồng Xô cho biết: “Khoảng năm 2011 – 2012 tôi đă nh́n thấy những vết nứt này. Lúc đó, tôi nghĩ là b́nh thường nên không báo cho cơ quan chức năng biết. Sau đó ít lâu cũng không thấy xuất hiện thêm vết nứt nữa. Nhưng thời gian gần đây, hiện tượng này lại tiếp tục và có dấu hiệu lan rộng và kéo dài đến tận bờ suối”.
Một số người dân ở xă Vân Ḥa phản ánh. Cách đây vài năm, vết nứt rộng bằng 3 gang tay. Thậm chí, những gốc cây cổ thụ nằm trên rănh nứt đi qua đă đổ sập. Đến nay, vẫn c̣n hai gốc cây to bằng một người ôm đổ rạp xuống phía dưới.
 |
Các vết sụt nằm phía cuối tràn giảm áp đập Đồng Xô. Một số người dân cho rằng, nguyên nhân dẫn đến sụt lún là do đơn vị thi công đập móc đất vào chân núi làm mất điểm tựa của khối đất trên núi.
|
Ông Đỗ Thanh Hùng, Phó Giám đốc Vườn Quốc gia Ba V́ cho cho biết: “Thông tin sụt đất ở thôn Đồng Xô được chuyển đến Vườn Quốc gia Ba V́ chiều ngày 14/10. Ngay sau đó, chúng tôi đă tổ chức lực lượng kiểm tra hiện trường, tiến hành quét sơn, đóng cọc tại những địa điểm có vết nứt để theo dơi. Khu vực xảy ra sự cố nằm trong diện tích 9,5 ha đă được Chính phủ phê duyệt chuyển cho nhà đầu tư và thi công hồ Đồng Xô cách đây vài năm. Khi nào công tŕnh hoàn thành sẽ trả diện tích đất này cho Vườn Quốc gia bảo vệ, theo dơi.
Khi triển khai xây dựng hồ Đồng Xô, đơn vị thi công chỉ dùng hết diện tích 1.500m2 trong tổng số 9,5ha này. Hiện UBND huyện và các cơ quan liên quan đă chỉ đạo cho Ban Quản lư công tŕnh hồ Đồng Xô kiểm tra, đánh giá hiện trạng 9,5ha này, sau đó bàn giao lại cho Vườn Quốc gia Ba V́ trước ngày 31/10/2014. Như vậy, vết nứt này xảy ra trong thời gian không thuộc sự quản lư của Vườn Quốc gia mà là của Ban quản lư Dự án hồ chứa nước Đồng Xô”.
 |
| Một số đoạn, vết trượt sâu hơn so với nền đất cũ khoảng 1m. |
Tranh căi về nguyên nhân gây sụt đất
Theo thông tin mà chúng tôi có được. Đến thời điểm hiện tại, các cơ quan chức năng địa phương cùng với Trung tâm Viễn Thám thuộc Viện Địa chất Việt Nam đă tiến hành kiểm tra, khảo sát nhằm t́m ra nguyên nhân của những vết nứt kéo dài hàng trăm mét. Tuy nhiên, trong lúc chờ đợi kết luận kiểm tra th́ hiện vẫn đang có nhiều tranh căi liên quan đến nguyên nhân của sự việc này.
Theo anh Bùi Văn Việt, người dân sống cách vết nứt khoảng 500m th́ nguyên nhân là do cách đây vài năm, đơn vị thi công công tŕnh hồ chứa nước Đồng Xô trong quá tŕnh thi công đă móc hàm ếch vào chân núi để lấy đất. Điều này làm phá vỡ điểm tựa của các lớp đất đá trên núi và dẫn đến hiện tượng sụt, nứt. Cách đây vài năm, hiện tượng sụt đất đă diễn ra, bằng chứng là một vụ lở đất với quy mô nhỏ xảy ra ngay gần tràn giảm áp phía chân hồ Đồng Xô. Hiện dấu vết vụ lở đất này vẫn c̣n. Có thể những vết nứt này chỉ là sự kế tiếp của quá tŕnh sụt lún đất do bị đào bới cách đây vài năm.
“Nếu diện tích đất rộng lớn này sụt xuống sẽ đe dọa trực tiếp đến công tŕnh hồ Đồng Xô. Bởi vết nứt xảy ra nằm nay phía tràn giảm áp của hồ, làm mất điểm tựa thân hồ, cộng với áp lực nước từ hồ có thể khiến hồ vỡ bất cứ lúc nào. Đến lúc đó, diện tích hoa màu và tài sản của người dân khu vực hạ nguồn cũng sẽ bị đe dọa”, anh Việt lo ngại.
 |
| Nhiều vết nứt có khoảng cách 25 - 30cm. |
Cùng chung ư kiến với anh Việt, một số người dân xă Vân Ḥa cho rằng. Nguyên nhân gây sụt, nứt đất chính là do đơn vị thi công hồ Đồng Xô. Bởi trước khi xây dựng hồ th́ không thấy có hiện tượng sụt đất xảy ra tại các địa điểm quanh hồ. Khi bắt đầu thi công công tŕnh mới xuất hiện hiện tượng lạ lùng này. Đặc biệt, diện tích các vết nứt xảy ra trên núi song song với tràn giảm áp, nơi mà đơn vị thi công đă móc vào chân núi để lấy đất xây dựng. Như vậy, có thể thấy nhiều khả năng vết nứt là do hệ quả của việc thi công hồ Đồng Xô để lại.
Tuy nhiên, ông Đỗ Thanh Hùng lại cho rằng. Địa điểm xảy ra sụt, nứt có cấu tạo địa chất là lớp đất bề mặt mỏng nằm trên nền đá gốc. Khi trời mưa dầm sẽ làm cho lớp đất bề mặt có liên kết lỏng lẻo hơn và dẫn đến sụt, nứt. Hiện tượng này cũng đă từng xảy ra trước đây chứ không riêng ǵ điểm nứt gần hồ Đồng Xô. Tuy nhiên, đây mới chỉ là dự đoán, c̣n nguyên nhân chính thức phải chờ đến kết luận của Trung tâm Viễn Thám.
Ông Hùng cũng loại bỏ nguy cơ vết nứt gây sạt lở có thể đe dọa công tŕnh hồ Đồng Xô. Bởi vết nứt, sụt này nằm cách thân đập khoảng vài chục mét, nằm ở độ cao cách tràn giảm áp 40m. Cho nên khả năng gây hại nếu có chỉ là ảnh hưởng đến khu vực tràn này chứ không ảnh hưởng đến thân hồ.
“Hiện vết nứt nằm khá xa khu vực dân cư và khu vực sản xuất của người dân, nên khả năng về đe dọa tính mạng, tài sản của người dân là không cao. Ngay sau khi nhận được thông tin sụt đất, chúng tôi đă cắm cọc cảnh báo và theo dơi tại hàng chục điểm nứt cũ và mới. Sau khi có kết luận chính thức từ Trung tâm Viễn thám, Vườn Quốc gia Ba V́ sẽ phối hợp với các cơ quan liên quan nhằm t́m ra phương án khắc phục sự cố”.
Ông Đỗ Thanh Hùng (Phó Giám đốc Vườn Quốc gia Ba V́)
Dương Lợi
