Nga hôm qua (24/11) lại tung ra một “chiêu độc” khiến phương Tây phát sốt vì lo lắng. Rất nhanh chóng, cả Mỹ, Liên minh Châu Âu (EU) và NATO đều ra sức chỉ trích Moscow.
Tổng thống Putin (bên phải) cùng với Nhà lãnh đạo Abkhazia trong lễ ký kết hiệp ước đối tác mới.
“Chiêu độc” mà Nga vừa tung ra là nước này đã thắt chặt thêm nữa mối quan hệ với khu vực ly khai Abkhazia của Gruzia bằng việc ký kết một hiệp ước đối tác mới trong đó hướng tới mối quan hệ gắn bó hơn giữa Nga với dải đất màu mỡ nằm dọc Biển Đen.
Bước đi trên của Nga đã khiến Tbilisi giật mình lo sợ, cho rằng hiệp ước của Nga với Abkhazia chẳng khác nào một sự “sáp nhập” vừa diễn ra ở Gruzia. Thoả thuận giữa Nga và Abkhazia cũng làm dấy lên nghi ngờ của phương Tây về “tham vọng lãnh thổ” của Tổng thống Nga Vladimir Putin sau khi Moscow tiến hành sáp nhập bán đảo xinh đẹp Crimea ở Biển Đen hồi tháng 3 đầu năm.
Theo hiệp ước được ký kết giữa Tổng thống Putin và Nhà lãnh đạo của Abkhazia ở khu nghỉ dưỡng Sochi bên bờ Biển Đen, lực lượng quân đội Nga và Abkhazia ở khu vực lãnh thổ này sẽ trở thành một đội quân chung được dẫn dắt bởi một chỉ huy người Nga.
Ông chủ điện Kremlin cho hay, Moscow cũng sẽ tăng gấp đôi trợ cấp cho Abkhazia lên mức khoảng 9,3 tỉ rúp (hơn 200 triệu USD) vào năm tới.
"Tôi chắc chắn rằng, sự hợp tác, đoàn kết và mối quan hệ đối tác chiến lược giữa Nga và Abkhazia sẽ tiếp tục được củng cố”, ông Putin phát biểu.
Trong khi đó, Nhà lãnh đạo Abkhazia Raul Khadzhimba cho biết: "Mối quan hệ với Nga đã giúp chúng tôi có được một sự đảm bảo hoàn toàn về an ninh cũng như cơ hội to lớn để phát triển kinh tế, xã hội”.
Binh lính Nga đã được triển khai đến Abkhazia trong hơn 2 thập kỷ qua kể từ khi khu vực gồm 240.000 dân này tách khỏi Gruzia trong một cuộc chiến tranh ly khai hồi đầu những năm 1990. Tuy nhiên, thoả thuận được ký kết giữa Nga và Gruzia ngày hôm qua phản ảnh một nỗ lực rõ ràng hơn nữa của Moscow trong việc tăng cường sự hiện diện ở Abkhazia.
Việc Nga thắt chặt hơn nữa mối quan hệ gắn kết với Abkhazia diễn ra trong bối cảnh quan hệ Đông-Tây đang rơi vào tình trạng băng giá tồi tệ nhất kể từ sau Chiến tranh Lạnh. Vì diễn ra trong bối cảnh như vậy nên động thái của Nga càng khiến phương Tây lo lắng, hoảng hốt. Khu vực Biển Đen luôn quan trọng đối với Tổng thống Putin. Theo ông chủ điện Kremlin, việc sáp nhập Crimea vào nước Nga sẽ giúp bảo đảm tàu chiến NATO không bao giờ được đón chào ở bán đảo là nhà của Hạm đội Biển Đen Nga.
Phương Tây “phát sốt” vì hành động của Nga
Thoả thuận “đối tác chiến lược” giữa Nga với khu vực ly khai Abkhazia đương nhiên vấp phải sự phản đối dữ dội từ Gruzia, Mỹ, NATO và Liên minh Châu Âu (EU).
Tổng thư ký NATO Jens Stoltenberg trong một tuyên bố được phát đi hôm qua đã miêu tả “cái gọi là hiệp ước” giữa Nga và Abkhazia chẳng có ích gì cho một giải pháp hoà bình và lâu dài ở Gruzia mà “ngược lại vi phạm chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của Gruzia, đi ngược lại với các nguyên tắc của luật pháp quốc tế, của Tổ chức An ninh và Hợp tác Châu Âu cũng như các cam kết quốc tế của Nga”. Ông Stoltengerg sẽ không công nhận hiệp ước đó.
Tổng thư ký NATO nhấn mạnh, liên minh quân sự này sẽ ủng hộ cho chủ quyền của Gruzia. Ông Stoltenberg kêu gọi Nga huỷ bỏ quyết định công nhận nền độc lập của Abkhazia và Nam Ossetia.
Người phụ trách chính sách đối ngoại của EU – bà Federica Mogherini cũng khẳng định, thoả thuận giữa Nga và Abkhazia vi phạm chủ quyền và sự toàn vẹn lãnh thổ của Gruzia. Thoả thuận đó “làm phương hại đến các nỗ lực nhằm ổn định tình hình an ninh trong khu vực”, bà Mogherini nói thêm.
Trong khi đó, Mỹ tuyên bố sẽ không công nhận bước đi của Nga và bày tỏ sự ủng hộ tiếp tục cho chủ quyền của Gruzia. "Mỹ sẽ không công nhận tính hợp pháp của bất kỳ cái nào gọi là ‘hiệp ước’ giữa khu vực Abkhazia của Gruzia với Liên bang Nga", Bộ Ngoại giao Mỹ cho biết trong một tuyên bố.
Trước đó, Bộ Ngoại giao Gruzia cũng đã lên án thoả thuận mới của Nga với Abkhazia, miêu tả đó là “một bước tiến tới việc sáp nhập trên thực tế” khu vực Abkhazia của họ vào nước Nga. Bộ Ngoại giao Gruzia đã kêu gọi cộng đồng lên án hành động mới nhất của Nga.
"Việc ký kết thoả thuận đó sẽ có ảnh hưởng tiêu cực đến tình hình an ninh ở các khu vực bị chiếm đóng của Gruzia cũng như rộng hơn là tình hình an ninh chung của Châu Âu”, Ngoại trưởng Gruzia cho biết.
Quan hệ giữa Nga và nước láng giềng Gruzia bắt đầu đổ vỡ kể từ sau khi xảy ra cuộc chiến tranh ngắn ngủi kéo dài 5 ngày giữa hai nước hồi tháng 8 năm 2008. Khi đó, cựu Tổng thống Gruzia Mikhail Saakashvili đã cố tìm cách khôi phục lại quyền kiểm soát đối với khu vực ly khai Nam Ossetia. Quân đội Nga sau đó đã có cuộc chiến kéo dài 5 ngày với quân đội Gruzia. Kết quả là Moscow đã chính thức thừa nhận hai tỉnh ly Abkhazia và Nam Ossetia của Gruzia là hai quốc gia độc lập.
Một số quan chức Gruzia tin rằng, Tổng thống Putin có thể sẽ ký kết một thoả thuận tương tự với Nam Ossetia – khu vực cũng đang dựa vào sự hậu thuẫn về tài chính và chính trị của Nga. Tuy nhiên, Nam Ossetia không quan trọng về mặt địa lý và chính trị với Moscow như Abkhazia.
Kiệt Linh (tổng hợp)
