Kẻ nào là “bọn đầu cơ đồng rúp” Nga sẽ bị trừng phạt đích đáng, như Tổng thống Nga Vladimir Putin đã hứa khi ông đọc diễn văn liên bang hôm 4.12?
Trong bài diễn văn liên bang, ông Putin hứa sẽ có “hành động cứng rắn” đối với “bọn đầu cơ đồng rúp” Nga làm đồng tiền này mất giá nghiêm trọng, và nói chính quyền biết bọn này là ai, và có cách khắc chế chúng.
Ngân hàng trung ương Nga phá hoại kinh tế?
Vài ngày qua, một số nghị sĩ Nga bắt đầu đề cập chuyện đồng rúp mất giá mạnh khoảng 15% giá trị chỉ trong vòng hai tuần, do giá dầu thô rớt giá, cùng lệnh cấm vận của phương Tây khiến nền kinh tế Nga mất nguồn thu và nguồn đầu tư.
Sergei Mironov, thủ lĩnh đảng Nước Nga chính nghĩa ở quốc hội Nga, nói: “5 ngân hàng lớn nhất Nga” chính là những nhà đầu cơ lớn nhất trên thị trường tiền tệ”.
Theo hãng tin Interfax, nghị sĩ Yevgeny Fyodorov của đảng Nước Nga thống nhất (của ông Putin) và là chủ tịch tiểu ban chính sách kinh tế thuộc Hạ viện Nga, còn nói với Đài phát thanh tin thời sự Nga, rằng một số nghị sĩ nói Ngân hàng trung ương Nga (CBR) đang toan phá hoại nền kinh tế.
Ông nói CBR là một “đối thủ của tổ quốc ta”, tố cáo cơ quan này tổ chức âm mưu hạ giá đồng rúp. Theo yêu cầu của ông, Viện kiểm sát liên bang Nga đã bắt đầu điều tra hoạt động của CBR, theo các quan chức CBR xác nhận với Interfax hôm 1.12.
 |
| Tổng thống Putin đọc diễn văn liên bang |
CBR, nói sẽ điều tra những cáo buộc về sự thao túng đồng tiền Nga, từ đầu năm nay đã phải chi 700 tỉ USD để bảo vệ đồng rúp, riêng từ đầu tuần này đến ngày 5.12 đã chi ít nhất 2,7 tỉ USD.
Ngày 5.12, đồng rúp tăng giá trở lại khoảng 4% khi thị trường tài chính mở cửa, đạt 52,40 rúp “ăn” 1 USD, giảm giá dần suốt buổi chiều đến khi đóng cửa tăng 3% đạt 52,48 rúp “ăn” 1 USD, theo số liệu của sở hối đoái Moscow, trong khi giá dầu Brent hạ dưới mức 69 USD/thùng.
Đấy là nhờ sự can thiệp mạnh của CBR. Hai nhà giao dịch cho Reuters biết: CBR đang bán đồng rúp, trong mục tiêu không để đồng tiền này rớt quá mức 54 rúp “ăn” 1 USD.
Lãnh đạo ngân hàng dọa Mỹ và đòi đánh tay đôi với kẻ vu cáo
Ngày 6.12, lãnh đạo Andrei Kostin của Ngân hàng Ngoại thương (VTB, thuộc nhà nước Nga) cáu kỉnh phản bác các cáo buộc VTB là “bọn đầu cơ đồng rúp” Nga, và ông hứa sẽ đưa kẻ vu cáo “ra ngoài đấu tay đôi” với ông.
Khi trả lời phỏng vấn của đài truyền hình Rossiya 24, ông nói: “Những tin đồn dã man nhất đang tràn lan, và đó là điều họ nói về VTB”.
Ông còn kể, mỗi tuần ông đều gọi điện cho CBR, để hỏi xem có dấu hiệu các nhà giao dịch VTB “xì” thông tin ra thị trường tài chính hay không: “Họ luôn phủ nhận, rằng không hề có ngân hàng lớn nào ở Nga dính líu những vụ đầu cơ”.
VTB hiện là ngân hàng lớn hàng thứ nhì ở Nga.
 |
| Lãnh đạo VTB Kostin |
Cùng ngày, ông Kostin trả lời phỏng vấn của báo Handelsblatt (Đức) cũng tuyên chiến với Mỹ:
"Trong trường hợp Nga bị loại khỏi hệ thống ngân hàng SWIFT, theo ý kiến riêng của tôi, nếu áp dụng dạng trừng phạt ấy sẽ là chiến tranh... Nếu các ngân hàng Nga không thể tiếp cận SWIFT, cùng ngày hôm ấy, Đại sứ Mỹ ở Moscow cũng phải về nước. Quan hệ ngoại giao phải kết thúc.
Ngân hàng là một lãnh vực nhận hậu quả mạnh nhất của nền kinh tế Nga bị phương tây cấm vận, vì hệ thống này dựa mạnh vào đồng USD và đồng Euro”.
Nhưng ông cũng nói Nga có kế hoạch B nếu như SWIFT không còn ở Nga. Ông từng nói VTB đang thương lượng với ngân hàng Sberbank để lập một đối trọng với SWIFT.
Tháng trước, CBR nói sẽ có một tổ chức tương tự cho Nga từ tháng 5.2015.
Sau khi Mỹ và EU cấm vận các ngân hàng Nga, đã có nỗi lo ngại giai đoạn trừng phạt Nga kế tiếp là sẽ cắt Nga khỏi hệ thống liên ngân hàng quốc tế SWIFT.
Thủ tướng Anh David Cameron đã đề nghị nên dẹp SWIFT ở Nga, và một nghị quyết của Nghị viện châu Âu cũng có đề nghị này.
Nhưng các đại diện SWIFT nói họ sẽ không cắt Nga khỏi dịch vụ của công ty này, dù đang có sức ép chính trị. Họ nói: “không chính quyền nào” có thể ra những quyết định trừng phạt đơn phương. Công ty này nói điều đó chỉ có thể xảy ra khi EU ra quyết định.
SWIFT là một hệ thống chuyển khoản ngân hàng toàn cầu, kết nối với hơn 10.000 cơ quan tài chính tại 210 quốc gia và lãnh thổ. Nguồn doanh thu hàng ngày của các chuyển khoản thông qua SWIFT khoảng 6.000 tỉ USD. Nga là thân chủ lớn hàng thứ hai của SWIFT, chỉ sau Mỹ.
Biện pháp loại một thân chủ khỏi SWIFT từng được áp dụng năm 2012 đối với Iran, đã cho thấy có kết quả gây tổn thất mạnh cho nền kinh tế Iran.
Nay một nhóm thượng nghị sĩ Mỹ đang vận động hành lang để loại Nga khỏi SWIFT. Anh và Ba Lan ủng hộ, nhưng các nước châu Âu khác còn lưỡng lự.
Các nhà quan sát giàu kinh nghiệm về Nga sẽ khó mà tin “những ý kiến cá nhân” của ông Kostin.
Tạp chí Forbes nêu “không chỉ VTB do nhà nước Nga kiểm soát, mà Kostin 51 tuổi còn là bạn thân của Tổng thống Nga Vladimir Putin, và là thành viên hội đồng quản trị Rosneft, một đối thủ nhỏ nhưng mạnh của Gazprom”.
Theo nhật báo kinh doanh Vedomosti giàu ảnh hưởng, ông Kostin xếp hạng nhì trong số những chính khách thường nói chuyện trực tiếp với ông Putin.
 |
| Một chi nhánh ngân hàng Sberbank |
Đem tài sản về Nga thì không bị các cơ quan bảo vệ pháp luật "thăm hỏi"
Trong bài diễn văn, ông Putin cũng yêu cầu các công dân Nga có tài sản ở nước ngoài đem tiền về nước:
“Tôi đề nghị một sự ân xá hoàn toàn cho việc đem vốn trở về Nga. Điều đó có nghĩa nếu một người có tài sản hợp pháp ở Nga, người đó sẽ được bảo đảm pháp lý, rằng người ấy sẽ không bị nhiều cơ quan triệu tập.
Các cơ quan này sẽ không “khảo” người ấy, và người ấy sẽ không bị hỏi về nguồn gốc tài sản và bằng cách nào có được nó. Người ấy sẽ không bị truy tố, không bị ngành thuế hoặc các cơ quan hành pháp hỏi đến”, ông Putin nói.
Theo Reuters, chỉ có hai tầng lớp có tài sản ở nước ngoài là các tổ chức tội ác, và những “đại gia” kiếm ra rất nhiều tiền bằng nhiều cách độc đáo (đôi khi phi pháp) sau khi Liên Xô sụp đổ.
Từ khi Nga sáp nhập Crimea, dòng vốn Nga đã chảy mạnh khỏi nền kinh tế nước này. Bộ Tài chính Nga nay dự báo dòng vốn bị rút này là 128 tỉ USD trong năm 2014, dự báo cho năm 2015 là từ 50 đến 90 tỉ USD. Nguồn vốn đầu tư trực tiếp vào Nga của nước ngoài cũng cạn nhiều.
Trần Trí (theo Financial Times, Interfax)
