Có người cho rằng chiến dịch truy quét tham nhũng ở Trung Quốc thường được biết dưới tên “đả hổ đập ruồi” là làm thật. Có người cho rằng chiến dịch nhằm triệt hạ những người có thể tranh giành quyền lực lãnh đạo. Nhưng cũng có người cho rằng chiến dịch nhằm cả hai mục tiêu.
Trong bài dưới đây của Frank Langfitt, phóng viên của đài NPR thường trúở Thượng Hải, chiến dịch này có vẻ như là một việc làmđến nơi đến chốn, lời nóiđi đôi với việc làm, trừng phạt gắt gao, thay vì chỉ “cảnh cáo” giống như một nước anh em phía Nam đã áp dụng với một nguyên tổng thanh tra có nhiều cơ ngơi phát khiếp.
Về anh Vương
Nghề công chức ở Trung Quốc trướcđây là nghề ngon xơi: lè phè 8 giờ vàng ngọc, hiếm khi bị kiểm tra hạch sách, và thường thường là một cơ hội để tích lũy của cải, nhờ có những đặc quyền đặc lợi, bổng lộc và bôi trơn. Nhưng năm nay chỉ có 1.4 triệu thí sinh nạp đơn thi tuyển công chức, ít hơn 100.000 người so với năm 2013.
Nhiều người giải thích lý do sút giảm là vì chiến dịch truy quét tham nhũng dữ dội của ông Tập Cận Bình, lấy đi mất một số bổng lộc, khiến cho nghề công chức không còn sức thu hút như xưa.
Mới đây, một công chức cấp thấp ở Thượng Hải đã chịu tâm sự với nhà báo Frank Langfitt của đài NPR về cuộc sống của giai cấp phục vụ nhân dân, trong lúc diễn ra cuộc truy quét tham nhũng lớn nhất trong lịch sử cận đại Trung Quốc.
Thông thường, người công chức Trung Quốc điển hình là một ông trung niên, hàm răng cáu bẩn vì nicotine, thích xơi rượu ngoại đắt tiền, và phụ nữ trẻ. Nhưng anh Vương, người công chức chịu nói chuyện với NPR với điều kiện chỉ nêu họ, không nêu tên, không khớp với mẫu người đó.
Anh Vương, 31 tuổi, có khuôn mặt của một thiếu niên, có bộ tóc dài và mê loại phim khoa học giả tưởng. Thật vậy, trong 15 phút đầu tiên, anh nói nhiều về bộ phim Mỹ “Guardians of the Galaxy” và cho nhà báonghe một số bản nhạc thịnh hành của thập niên 1970 mà anh đã tải xuống điện thoại di động.
Cuộc trò chuyện chuyển sang hướng khác khi anh bắt đầu nói về tác động chóng mặt mà chiến dịch truy quét tham nhũng đánh vào cuộc sống của người công chức tại thành phố anh đang sống.
Trong quá khứ, anh Vương thường xuyên nhận được những món bồi dưỡng, từ bánh trung thu hoặc những món ăn ngọt mùa thu theo tục lệ, cho đến món tiền thưởng trên 3.000 đô la Mỹ vào dịpTết.
“Đùng một phát, thu nhập của tôi hụt khoảng 30 phần trăm,” anh Vương cho biết sau một ngụm moka trong quán Starbucks ở Thượng Hải. “Hầu như tất cả những đặc quyền đặc lợi của chúng tôi biến mất. Quả là một cú đấm làm mọi người choáng, mất tinh thần.”
Chiến dịch truy quét của chủ tịch
Bước sang năm thứ nhì, chiến dịch nhắm vào các đảng viên Cộng sản này vẫn tiếp tục ở mức gắt gao. Ông Tập Cận Bình nói nếu không làm sạch sẽ, nạn tham nhũng đe dọa vai trò lãnh đạo của đảng.
Hơn 180.000 công chức có thẻ đảng đã bị kỷ luật, theo tin của truyền thông lề phải. Không phải chỉ có tép riu từ lưng quần trở xuống, có nhiều người thuộc cấp ủy viên trung ương đảng; gần đây nhất, là ông Lệnh Kế Hoạch, người trước đây nắm chức vụ tương đương Chánh Văn Phòng của nguyên Chủ tịch Hồ Cẩm Đào.
Anh Vương nói với NPR chẳng những anh bị mất các loại bổng mà còn các loại lộc thuộc diện “ăn theo.” Anh nói: “Ví dụ như, nếu các quan lớn kiếm thêm được 16 đô la , họ sẽ nhả ra khoảng 3 đô la cho cấp dưới. Vấn đề hiện nay là các quan lớn không còn kiếm chác thêm 16 đô la đó nữa, thành thử chúng tôi cũng chẳng có 3 đô la.”
Anh Vương nói trong thời gian gần đây, các quan to tập trung vào chuyện chạy tội bằng cách tẩy xóa các tang chứng, một cách làm mà anh nói toạc móng heo là họ đang tìm cách “chùi đít.” Anh nói, sau một thời gian dài ăn không chừa thứ gì, công việc chạy tội khá vất vả. “Một số quan chức có những món đầu tư ở nhiều lĩnh vực, kể cả mở quán karaoke và những câu lạc bộ phải có thẻ hội viên mới vào được. Chuyện này khá phổ biến. Mới đây, nhiều người phải đóng cửa các loại hình kinh doanh này và hủy các loại giấy tờ, chứng từ dính kết tên của họ vào các doanh nghiệp loại đó.”
Anh còn nói thậm chí nhiều người đã gửi các bà vợ nhí, các con ngoại hôn của mình ra nước ngoài, ôm theo các tài sản đã tích lũy.
Phản ứng của các quan tham
Ông Lê Ung Trung, phó viện của một viện ở Bắc Kinh chuyên đào tạo chuyên gia điều tra tham nhũng nói với NPR những lời thổ lộ của anh Vương không khác xa sự thực là mấy.
Ông Lê nói chiến dịch chống tham nhũng khiến nhiều quan chức phải giảm bớt những thói quen trước đây về nhận hối lộ và thâm lạm của công. Tuy nhiên, theo ông, đang có hiện tượng nhiều quan chức quen thói tham nhũng đã kháng cự một cách thụ động hoặc tích cực. Nhiều công trình xây dựngđang cố tình cho tiến hành chậm lại, với mục đích làm cho quần chúng nổi giận và kêu ca với trung ương để trung ương bớt xịt chó đi cắn tùm lum.
Anh Vương, người công chức cấp thấp ở Thượng Hải kể trên, cũng mong chuyệnđó xảy ra. Đó cũng là một lý do khiến anh thổ lộ với NPR. Anh mong chuyện này đến tai ông Tập Cận Bình để ông này hiểu tình hình ở tiền phương xấu cỡ nào.
Giống như nhiều quan chức khác, anh Vương không tin tưởng nơi chủ nghĩa cộng sản và anh thú thật anh cũng không thuộc hạng người trung với đảng.
“Nếu như thu nhập của tôi không bị ảnh hưởng, thì những chuyện gì xảy ra ở cấp cao hơn cấp của tôi là chuyện của mấy ổng? Tôi chẳng quan tâm bây giờ người Cộng sản hay người Quốc Dân Đảng nắm quyền. Bao lâu mà họ không khuấy động cuộc sống của người dân bình thường như tôi, tôi cóc cần.”
Theo npr.org
© Đàn Chim Việt
