Trong bối cảnh Trung Quốc (TQ) hung hăng cảnh báo "chiến tranh là không tránh khỏi", nếu Mỹ đưa phương tiện quân sự đến gần các đảo nhân tạo mà TQ xây trái phép trên quần đảo Trường Sa của Việt Nam, Mỹ sẵn sàng tấn công TQ, nên t́m băi tập ném bom ở một ḥn đảo nằm giữa Hawaii và Philippines trên Thái B́nh Dương.
Theo báo Los Angeles Times, các quan chức Lầu Năm Góc đă đề nghị chính quyền quần đảo Bắc Mariana (CNMI) cho thuê đảo Pagan để diễn tập quân sự ít nhất 16 tuần một năm. Pagan là ḥn đảo duy nhất trong khu vực có băi biển đủ lớn để diễn tập.
Hàng trăm lính thủy đánh bộ Mỹ cùng lực lượng quân sự khu vực Vành đai châu Á - Thái B́nh Dương như Nhật Bản, Hàn Quốc và Úc có thể sẽ tham gia tập trận chung.
Vũ khí được trang bị bao gồm súng cá nhân, súng cối và máy bay ném bom B-52, với sự hỗ trợ của máy bay không người lái, trực thăng và phản lực cơ.
Các cuộc tập trận này nằm trong chương tŕnh quân sự "tái cân bằng" về Thái B́nh Dương của Tổng thống Mỹ Barack Obama.
Trang web của Lầu Năm Góc nêu: đảo Pagan sẽ được sử dụng để tăng khả năng "tập trận chung bằng cách xây những khu huấn luyện và trường bắn bắn đạn thật".
Bộ Quốc pḥng Mỹ nói Mỹ sẵn sàng tấn công TQ, do TQ đang đầu tư vào khả năng xâm chiếm từ tàu đổ bộ, nên Mỹ cần sẵn sàng đánh lại, nếu chiến tranh trở lại Thái B́nh Dương.
Craig Whelden, chỉ huy thủy quân lục chiến Mỹ ở Thái B́nh Dương, nói với báo Los Angeles Times: đó là cơ hội huấn luyện "hoàn hảo". Ông thừa nhận vẻ đẹp tự nhiên cùng những chủng loài động vật - thực vật có nguy cơ bị tuyệt chủng của đảo: "Chúng tôi sẽ bảo vệ đảo như đấy chính là đảo của chúng tôi".
My san sang tan cong TQ
Dấu tích máy bay Nhật thời Thế chiến 2 trên đảo Pagan
Tuy nhiên, kế hoạch này bị phản đối kịch liệt từ cư dân CNMI. Dù hàng triệu USD từ việc cho thuê đảo có thể hỗ trợ nền kinh tế đang gặp khó khăn, nhưng ông Jerome Aldan, lănh đạo CNMI cho biết các hoạt động quân sự sẽ biến Pagan thành hoang mạc.
Một bản kiến nghị trên Change.org yêu cầu quân đội chấm dứt kế hoạch tập trận, đă nhận được hơn 6.500 chữ kư.
Pagan trải dài 16 km, là một trong 15 đảo thuộc CNMI (tây Thái B́nh Dương). Đảo là nơi trú ẩn của nhiều loài động vật hoang dă có nguy cơ tuyệt chủng.
Michael Hadfield (nhà sinh vật học tại Đại học Hawaii) cho biết Pagan được coi là “kho báu sinh học” v́ có hệ sinh thái đa dạng nhất trong hệ thống chuỗi đảo.
Ông nói những đề xuất hoạt động quân sự chắc chắn gây hại cho Pagan, gây rối loạn cho vùng đất có giá trị về nộng nghiệp và môi trường, làm tăng nguy cơ cháy trong mùa khô, làm xói ṃn và hủy diệt rạn san hô của đảo, và có thể tiêu diệt các loài đông - thực vật độc đáo của Pagan.
Ông cảnh báo: Thủy quân lục chiến Mỹ làm người ta tin đây là một vùng núi lửa, nhưng không phải thế. Đây là một vùng đặc biệt của thế giới".
Khoảng 300 cư dân Pagan đă được sơ tán khỏi ḥn đảo khi núi lửa Mt.Pagan hoạt động năm 1981.
Tuy nhiên theo ông Hadfield, hơn 50 hộ gia đ́nh vẫn xem Pagan là nhà và mong muốn quay lại đây.
Chương tŕnh tập ném bom và bắn đạn thật không những giết chết giấc mơ tái định cư của họ, mà c̣n gây nguy hiểm với số người đang sinh sống trong các túp lều tạm bợ trên đảo Pagan.
Tuy nhiên, thỏa thuận sẽ được xem xét lại, xung quanh việc thu hẹp khu vực tập bắn, thả bom vào khu vực dung nham để giảm tác động đến đời sống hoang dă.
Báo cáo cuối cùng sẽ được công bố vào tháng 7.2016. Nếu lănh đạo CMI thông qua đề xuất của Mỹ, việc đánh bom Pagan chỉ có thể bắt đầu từ năm 2017.
Cho đến lúc đó, cư dân đảo sẽ tiếp tục phản đối và chờ đợi. Angelo Villagomez, một cư dân Saipan, nói với trang tin Huffington Post: "Nếu Mỹ muốn thả một cái ǵ đó lên Pagan, đó phải là đô la phục vụ cho khoa học và bảo tồn sinh thái”.
Năm ngoái, Saipan - ḥn đảo lớn nhất và là thủ đô của CNMI thuộc lănh thổ Mỹ - cũng được đề xuất trở thành căn cứ quân sự của Mỹ, nhằm mở rộng tuyến pḥng thủ trước năng lực hàng hải của TQ tại khu vực châu Á - Thái B́nh Dương.
Lê Nhi (theo Huffington Post)