Liên hoan phim Cannes - 'lò ấp' mới cho Oscar

[june04]

Liên hoan phim Cannes những năm gần đây là bệ phóng cho các tác phẩm tranh giải Oscar, chứng minh qua thành công của "Parasite" và "Anora".

Theo Vogue, liên hoan phim là cái nôi của những tác phẩm mang dấu ấn nghệ thuật, gây chú ý đến giới phê bình và các nhà phân phối. Trải qua gần 80 năm, Cannes trở thành nơi ươm mầm cho loạt dự án, nâng cao tên tuổi các nhà làm phim. Trong khi đó, Oscar là lễ trao giải cho các tác phẩm ra mắt trong năm, mang tính tổng kết. Dù khác nhau ở cách thức tổ chức và chấm giải, vài năm gần đây, Cannes cho thấy sức ảnh hưởng của một sự kiện điện ảnh tầm cỡ thế giới, có thể tác động lớn đến đường đua Oscar.


Đạo diễn Sean Baker (trái) và diễn viên phim "Anora" ở Liên hoan phim Cannes 2024. Ảnh: AFP

Giai đoạn 2023-2024, các phim trình chiếu ở Cannes như The Zone of Interest, Killers of the Flower Moon, Anatomy of a Fall, Perfect Days đều có ít nhất một đề cử Oscar. Hoạt hình Flow, phim kinh dị thể xác The Substance và phim nhạc kịch Emilia Pérez đều đoạt giải của Viện Hàn lâm. Phim đoạt Cành Cọ Vàng 2024 - Anora - đại thắng Oscar với năm hạng mục.

Trước đó, theo nhận định của Guardian, Viện Hàn lâm Khoa học và Nghệ thuật Điện ảnh Mỹ (AMPAS) có xu hướng ưu ái Liên hoan phim Venice hơn, do các tác phẩm thắng Phim hay nhất Oscar như Birdman, 12 Years a Slave, Nomadland, Spotlight và The Shape of Water đều từng tranh giải ở sự kiện này.


Cây bút Radhika Seth của Vogue cho rằng sự thay đổi tiêu chí chấm Oscar từ năm 2015 giúp các bộ phim ở Cannes được chú ý. Lúc đó, Viện Hàn lâm gây tranh cãi khi công bố danh sách đề cử với nhiều nghệ sĩ da trắng trong các hạng mục quan trọng. Điều này khiến nhà báo April Reign khởi xướng chiến dịch #OscarsSoWhite (Oscar dành cho người da trắng) để phản đối đánh giá của hội đồng.

Năm 2016, Oscar bị chỉ trích vì tiếp tục đề cử các diễn viên da trắng trong nhiều hạng mục diễn xuất, khiến Jada Pinkett Smith tẩy chay lễ trao giải, cùng chồng lập dự án Careers in Entertainment hỗ trợ cộng đồng người yếu thế tìm việc làm trong ngành giải trí. Trước tình hình đó, AMPAS đưa ra tiêu chí chấm giải về đa dạng sắc tộc, giới tính. Ban tổ chức tăng số thành viên là phụ nữ, người thuộc các chủng tộc ít người.

Loạt tiêu chí mới khuyến khích người làm phim tự tin thể hiện tiếng nói, tạo điều kiện để phim nước ngoài tranh giải Oscar, đồng thời thu hút nhiều khán giả bên ngoài lãnh thổ nước Mỹ. Tháng 5/2019, Parasite của đạo diễn Bong Joon Ho giành giải Cành Cọ Vàng tại Liên hoan phim Cannes lần 72, là lần đầu tiên điện ảnh Hàn đoạt giải cao nhất ở sự kiện này. Ở Oscar 2020, phim đánh bại The Irishman, Joker, 1917 và Once Upon a Time in Hollywood để trở thành bộ phim không nói tiếng Anh đầu tiên giành giải cao nhất.


Chiến thắng đó góp phần khơi dậy sự quan tâm của các tác phẩm quốc tế đến tranh giải tại Cannes. Năm 2021, Liên hoan phim của Pháp trình chiếu Drive My Car của Ryusuke Hamaguchi - sau này đoạt giải Phim quốc tế hay nhất và nhận đề cử Phim hay nhất Oscar - cùng The Worst Person in the World của Joachim Trier (nhận hai đề cử Oscar). Viện Hàn lâm cũng thể hiện sự quan tâm đối với liên hoan này thông qua việc tổ chức các buổi gặp gỡ dành cho các thành viên quốc tế, tạo điều kiện xây dựng mối quan hệ.

Giới phê bình dự đoán năm nay xu hướng này có thể lặp lại. Hiện các phim đáng chú ý ở Cannes gồm Alpha của Julia Ducournau - đạo diễn từng đoạt giải Cành Cọ Vàng, Die My Love (có Jennifer Lawrence và Robert Pattinson đóng chính), Eddington của Ari Aster, The History of Sound của Oliver Hermanus, The Phoenician Scheme của Wes Anderson và Highest 2 Lowest của Spike Lee (tái hợp tài tử Denzel Washington).

Thời gian diễn ra liên hoan không thuận lợi cho các chiến dịch quảng bá phim tranh giải Oscar. Nhưng với tầm nhìn toàn cầu và tư duy tiên phong, Cannes có sức hấp dẫn thu hút Viện Hàn lâm, một tổ chức hướng đến quốc tế hóa. Đây cũng là nơi các hãng phim lớn như Paramount Pictures giới thiệu "bom tấn" tiềm năng cho mùa giải thưởng, như Top Gun: Maverick (2022) và Mission: Impossible - The Final Reckoning.