Trong hàng loạt cuộc phỏng vấn khắp nước Mỹ sau vụ ám sát Charlie Kirk, người dân bày tỏ nỗi sợ hãi và bất an, cho rằng đất nước dường như đang rơi vào vòng xoáy mất kiểm soát.
Khi Charlie Kirk - nhà hoạt động cánh hữu - bị bắn chết trong một buổi diễn thuyết chính trị hôm 10/9, ông Edward Padron (67 tuổi) thợ khóa tại Brownsville, Texas, lập tức nghĩ đến hai điều. Một xuất hiện ngay tức thì. Một chậm rãi dâng lên sau đó.
Là một người theo quan điểm bảo thủ lâu năm, ông Padron ban đầu cho rằng đây là “một tội ác căm ghét nhằm vào đảng Cộng hòa”.
Nhưng rồi ông nhớ lại hàng loạt vụ bạo lực chính trị gần đây: từ vụ mưu sát Tổng thống bất thành năm ngoái cho đến vụ nữ nghị sĩ Dân chủ tại Minnesota cùng chồng bị bắn chết hồi tháng 6. Với Padron, đất nước đang mắc phải một “căn bệnh hiểm nghèo” - không có thuốc chữa.
“Điều này có thể xảy ra với bất kỳ ai ở Mỹ. Tôi nghĩ ai cũng đang sợ hãi”, ông nói từ ngôi nhà nằm sát biên giới Mexico.
Nỗi lo chung vượt ranh giới chính trị
Nỗi sợ ấy không chỉ của riêng Padron. Nỗi lo ấy vang vọng trong những cuộc phỏng vấn với nhiều cử tri mà New York Times theo dõi xuyên suốt nhiệm kỳ của ông Trump. Dù thuộc phe nào, họ đều cảm thấy bất an sau cái chết của Kirk.
Charlie Kirk (31 tuổi) là gương mặt gây tranh cãi nhưng cũng có sức ảnh hưởng lớn trong giới trẻ cánh hữu. Ông đi khắp các trường đại học, khởi xướng những cuộc tranh luận về nhập cư, sắc tộc và giới tính. Cũng chính tại một trường ở Utah, hành trình chính trị của ông kết thúc trong bạo lực.
Nhiều người tưởng niệm Charlie Kurk bên ngoài trụ sở của Turning Point USA tại Phoenix (Mỹ) vào ngày 11/9. Ảnh: New York Times.
Một số người chưa từng nghe tên Kirk, số khác yêu hay ghét ông kịch liệt. Nhưng hầu hết đều đồng thuận rằng cái chết bạo lực ấy xác nhận nỗi lo sâu thẳm: nước Mỹ đang vượt khỏi tầm kiểm soát.
Không chỉ là chuyện súng đạn - vốn đã trở thành thảm kịch quen thuộc, vụ ám sát Kirk còn chạm tới một giá trị tưởng như hiển nhiên, không cần tranh cãi: rằng con người không thể bị sát hại chỉ vì bày tỏ quan điểm chính trị khác biệt.
“Có người trên truyền hình cứ nói rằng nước Mỹ không phải kiểu quốc gia bắn giết nhau vì khác biệt quan điểm chính trị. Nhưng sự thật là chúng ta đúng là như thế. Chúng ta đã từng và đang bắn giết các lãnh đạo chính trị”, Charles Phoenix (62 tuổi) nghệ sĩ thiên tả ở Los Angeles, kể.
Trong các cuộc phỏng vấn, nhiều người lần lượt nhắc lại trải nghiệm cá nhân: tình bạn tan vỡ vì tranh cãi, dòng thông tin sai lệch tràn lan, những lời miệt thị, kêu gọi bạo lực, và sự bất lực khi không thể vượt qua thao túng chính trị để bình tĩnh đối thoại.
“Đáng tiếc là nước Mỹ đang rạn nứt sâu sắc”, Dave Abdallah, 60 tuổi, môi giới bất động sản ở Dearborn, Michigan, nói.
Ở Flint, Michigan, Erwin McKone (55 tuổi) nhân viên bán hàng - người từng "miễn cưỡng" bỏ phiếu cho ông Trump tháng 11 năm ngoái - bàng hoàng nhận tin ngay trên sân golf.
Dù không biết nhiều về Kirk, ông bật khóc: “Vụ giết người này xuất phát từ lòng thù hận đã rời xa sự thật, trách nhiệm và lý trí. Tôi gần như không còn muốn đọc tin tức nữa. Chúng ta đang sống trong cơn điên loạn, từng giây từng phút”.
Tại Marietta, bang Georgia, Taylor Busch (44 tuổi) thì cho biết vụ Kirk bị bắn đã thổi bùng tranh cãi trong nhóm Discord của mình - nơi các game thủ trò chuyện suốt 10 năm qua.
“Chúng tôi thường tránh xa chính trị. Nhưng khi một người đăng video vụ ám sát, cả nhóm nổ tung tranh cãi”, anh nói. Sau đó, nhóm của Busch cũng "tan đàn xẻ nghé" vì hai thành viên rời nhóm vì quá phẫn nộ.
Ở Utah, Bryce Youngquist (43 tuổi) nhân viên kinh doanh phần mềm, nghe tin ngay trong bữa trưa tại Đại học Brigham Young. Giữa những tiếng thở gấp và lời cầu nguyện, ông vừa thương xót gia đình Kirk, vừa lạnh sống lưng vì cảm giác bị đe dọa với tư cách một người bảo thủ.
“Đây giống như bước ngoặt. Chúng ta sẽ đi tiếp như thế nào?”, anh nói trong sự hoang mang.
Phía tự do cũng cảm nhận mối nguy. Thien Doan (36 tuổi) kỹ sư phần mềm tại California, từng khó chịu khi thấy các cháu trai đến nghe Kirk diễn thuyết. Anh phản đối hầu hết quan điểm của Kirk, thậm chí coi nhiều phát ngôn là “ngôn từ thù ghét”. Nhưng vụ sát hại khiến anh lo sợ phản ứng trả đũa từ phe cực hữu.
Quyền được tranh luận hòa bình
Một số người đặt câu hỏi: liệu người Mỹ có trân trọng đầy đủ quyền được tranh luận hòa bình, ngay cả trong bất đồng sâu sắc?
Ông Abdallah lo ngại vụ ám sát có thể kìm hãm tự do ngôn luận, gây chia rẽ và khuyến khích kẻ cực đoan bạo lực. “Tôi chỉ mong sự việc không khiến người khác sợ hãi mà từ bỏ việc lên tiếng”, ông nói.
Ở Đại học Wisconsin-River Falls, Emily Rose (19 tuổi) sinh viên thiên tả, thừa nhận ngay cả trong khuôn viên có đủ phe phái, sinh viên cũng chỉ dám bàn chính trị với người cùng quan điểm.
“Chỉ cần câu chuyện chạm đến chính trị, bầu không khí lập tức căng thẳng”, cô chia sẻ.
Tại Đại học Wyoming, cựu lính thủy đánh bộ Charles Vaughters (25 tuổi) lo lắng tình hình có thể tồi tệ hơn. Anh cho rằng, khi phe thiên tả liên tục chỉ trích chính quyền Trump, thì việc bạo lực chính trị bùng phát không còn là điều khó hiểu.
Đồng thời, anh cảnh báo cái chết đã biến Kirk thành “liệt sĩ thời hiện đại” cho phe cực hữu, đặc biệt là giới nam thanh niên từng thần tượng ông.
Ở Louisiana, Clifford Eugene (74 tuổi) cựu thanh tra ngân hàng Bộ Tài chính, nhấn mạnh: “Kể từ khi ông Obama đắc cử, đất nước ngày càng chia rẽ. Giờ đây, các nhà lãnh đạo công khai coi đối phương là kẻ thù của nhân dân”.
Nhưng khi được hỏi liệu có lối thoát nào cho tình trạng mất kiểm soát hiện nay không, ông Eugene lắc đầu.
“Bạo lực chính trị giống như nước trong hồ chứa: con đập cố giữ nó lại. Nhưng lúc này, con đập đã vỡ. Cánh cửa mở toang và bạo lực chính trị đang trở thành một phần của xã hội Mỹ”, ông nói.
VietBF@ sưu tập
