Một thoáng với mẹ con Hiếu Hiền

Tối 17/1, tôi mới biết nghệ sĩ Kim Ngọc qua đời. Tin dữ đột ngột khiến tôi và nhiều người biết và yêu mến mẹ con Hiếu Hiền thảng thốt. Không ngờ, cuộc gặp tháng 12/2009 là lần hội ngộ cuối cùng của tôi với “má Ngọc”. Sẽ là thừa và sáo, khi dùng từ “danh hài” và “nổi tiếng” khi nói về bà, người được công chúng yêu mến, không lệ thuộc vào danh hiệu.

1. Tôi còn nhớ tối hôm ấy là 18/12/2009 - đêm diễn ra live show Hoài Linh kỳ án. Chương trình có vai diễn của Đàm Vĩnh Hưng. Mr Đàm hẹn tôi ở đó và đem tặng tôi DVD Thương hoài ngàn năm. Giữa “trận đồ” toàn nghệ sĩ, Hưng “hao” khá nhiều đĩa. Người được Mr Đàm ký đầu tiên và đưa hai tay tặng đĩa chính là nghệ sĩ Kim Ngọc. Bà đưa đĩa cho con trai Hiếu Hiền cất.

Trên ghế nhựa, nghệ sĩ Kim Ngọc mặc bộ đồ hoa, nom bà hơi mệt và khá ít tiếng. Hiếu Hiền sát cạnh, tíu tít chọc cười mọi người rồi lại quay sang hỏi thăm mẹ. Mẹ con họ có vai diễn. Sân khấu đang chỉnh bối cảnh. Họ chờ chạy chương trình. Lớn tuổi và vai phụ, lẽ ra không cần phải đến sớm từ 14h như thế, chỉ cần “căn” đến gần đoạn của mình thì tới, nhưng Kim Ngọc, với lòng yêu nghề, đạo đức nghề, vẫn đến sớm, nhẫn nại chờ khi cái nắng gắt phả vào hậu đài không máy lạnh. Hiếu Hiền lấy tập kịch bản quạt cho mẹ. Anh nghe điện thoại: “Dạ, con và má đang chờ tổng duyệt lần cuối. Dạ, ba gặp má nha. Thưa má, ba muốn gặp”, rồi đưa di động cho má. Nghe anh nói năng, nhìn anh chăm sóc mẹ, biết đây là người con hiếu thảo vô chừng. Hiền là con chung duy nhất của nghệ sĩ Phạm Lưu Đức và Kim Ngọc.

Khán giả thích thú với chàng “Hiều” bán bóng bay ở công viên Tao Đàn trong phim Bỗng dưng muốn khóc. Hiếu Hiền tóc húi sát đầu, một chòm chạy giữa như bờm ngựa, tóc mai dài, răng khểnh luôn miệng cười, trông rất ngộ. Mặt giống cha, vóc dáng thấp lùn giống mẹ, tự nhận “xấu đều”, kỳ duyên thì khó ai phủ nhận. Dịp ấy, tuần nào Hiền cũng ra HN quảng cáo thẻ mua xăng của Petrolimex.

Mẹ con nghệ sĩ Kim Ngọc - Hiếu Hiền khi đóng phim Ngôi nhà hạnh phúc, 2009. Ảnh: Tạ Anh Tùng

2. Không có fan club căng băngrôn, hét tên váng rạp, không có người ái mộ cuồng nhiệt kiểu ôm gấu bông lao lên hôn chùn chụt, mẹ con Kim Ngọc được khán giả thương bởi duyên nghề riêng biệt, cách sống giản dị, chân tình, hết mình trong cuộc sống và vai diễn. Hiếu Hiền con út, là đứa duy nhất theo nghệ thuật, nối nghiệp mẹ. Bà vẫn canh cánh chuyện lấy vợ cho Hiền thì mới yên tâm.
Ngay lúc phim dài tập thu thanh đồng bộ Bỗng dưng muốn khóc đang phát, khán giả đã thích thú vai anh bán bóng đến mức hễ thấy Hiếu Hiền ở đâu, là bày tỏ cảm tình ngay, bất kể vai thế nào. Hài kịch, phim nhựa và truyền hình, quảng cáo mời liên tiếp, từ già đến trẻ ai cũng thích lối diễn lẫn giọng nói của “Hiều”, đến mức trong lúc phấn khích, khi một loạt cụm từ “bỗng dưng” ăn theo phim, Hiếu Hiền đặt luôn địa chỉ E-mail là: bongdunghot@... Gần 50 năm theo sân khấu, Kim Ngọc không tin vào sự “bỗng dưng”. Hiếu Hiền thừa hưởng gen mẹ, năng khiếu mạnh, bà luôn chân truyền, nhắc nhở con, dù vai ngắn, thoáng qua, cũng phải lao động hết sức, tìm nét riêng để khán giả nhớ nhân vật, từ đây tạo nên phong cách nghệ sĩ của mình.

Chẳng “nhất dáng nhì da”. Kim Ngọc không có ngoại hình sắc vóc để được vai đào chính, nhưng cái tình, sự chuyên nghiệp của một diễn viên đa tài, tận tâm với nghề khiến bà có mấy trăm vai trong nhiều loại hình. Bà là một trong không nhiều các nghệ sĩ biểu diễn có khả năng biến hóa đa dạng, năng lực dồi dào, từ hài hước, đanh đá, ghê gớm, độc ác, tới thân phận cô đơn, giàu có, nghèo khổ, sâu lắng tĩnh tại có, mà đuổi bắt hành động, hoạt náo cũng đầy.

Không hổ danh “quái kiệt”, Kim Ngọc tung hoành sân khấu cải lương, kịch, trên màn ảnh lớn - nhỏ với phong thái đặc thù, sinh động. Bà khiến người ta tin, nhân vật đang ở giữa đời. Cật lực, năng nổ, tận tụy vì nghề, Kim Ngọc đã sống nhiều “mảnh đời” trong đời sân khấu.

3. Trở lại với đêm live show Hoài Linh kỳ án. Trong ánh đèn vàng khu hậu đài bận rộn, mọi người hối hả thúc nhau hóa trang, thay phục trang. Tôi hay đứng cánh gà quan sát. Hiếu Hiền lấy 2 hộp cơm ra, đưa mẹ một hộp: “Má ăn đi má, rồi còn hóa trang”! Nghệ sĩ Kim Ngọc búi tóc, cái búi nhỏ xíu vì tóc thưa, làn da hơi sạm. Trông già hơn nhiều khi đóng mẹ chồng sôi nổi cùng con dâu đi chợ, giục mua nước rửa chén Sunlight trong clip quảng cáo trên VTV.

Hoài Linh có khả năng nói giọng ba miền và ca nhiều kiểu, mà ở live show ấy, anh không phát huy, chỉ có thoại. Anh đóng vai “Bao Công” xử những vụ ngang trái, giải oan cho các lương dân. 21h30, mới thấy Hiếu Hiền xuất hiện: rượt đuổi, nhấn hài qua ngoại hình. Nghệ sĩ Kim Ngọc đóng vai bà mẹ. Mặt bà gần như để mộc, mặc bộ đồ đen, chân đi đất.

Đã xem Kim Ngọc đóng hài từ lúc tôi niên thiếu, bao nhiêu phim video thời Việt Trinh, Lê Tuấn Anh, Quyền Linh, Lý Hùng, Diễm Hương... có Kim Ngọc tham gia, lần đầu tôi xem bà đóng vai bi, bà mẹ già đau ốm bị con trai, con dâu bất hiếu hỗn hào, đe dọa, ép bán đất. Kim Ngọc diễn xuất thần như bà vận vào cảnh đời éo le khốn khổ ấy, dáng lủi thủi khuôn mặt tủi phận, vì con muốn hại mẹ chết để cướp nhà, nước mắt bà lã chã, ca bài Mẹ. Khán giả kín rạp, lặng đi, nhiều tiếng sụt sịt và những cánh tay đưa lên chùi lệ. Từ hàng ghế thứ hai, tôi cũng không kìm được xúc động.

4. Kim Ngọc thân chinh lo tổ chức đám cưới cho con út 5/12/2010, chưa đến ngày đón cháu nội chào đời, bà đã ra đi ở Long Thành, Đồng Nai trưa 16/1, sau khi hát hai câu vọng cổ gan ruột góp vui cho bữa tiệc tất niên nơi địa bàn công ty con gái Kim Ngân. Cả đời nghệ sĩ hay tếu, hài, đem hàng triệu tràng cười cho khán giả, hơi thở cuối cùng vẫn dồn vào tiếng hát. Vọng cổ, lời Kim Liên, vai đáng nhớ trong Kiều Nguyệt Nga, thành câu chia lìa Âm - Dương, sinh nghề tử nghiệp.

Tháng 10 vừa qua, chồng tai biến nằm viện, Kim Ngọc và con trai chạy đôn đáo lo toan. Hiếu Hiền bộc bạch: “Để ba được khỏe và sống lâu, đổi bất cứ giá nào tôi cũng đổi, kể cả tuổi thọ của mình”. Ba về nhà, nằm một chỗ thì mẹ lại đi. Hiếu Hiền tắt điện thoại liên tục, không lời chia buồn nào làm nguôi mất mát. Giờ đây, anh biết “đổi” gì? Không muốn mà buộc phải tin, mất mẹ rồi, mất người yêu thương, thấu hiểu, diễn cùng ăn ý nhất.

Sau Ngôi nhà hạnh phúc, Hiếu Hiền chưa có phim nào đóng chung với mẹ mình. Hoài Linh không ngờ, live show trước là lần chót được mời má Ngọc. Sao trùng hợp, Hiếu Hiền đang tập cho Hoài Linh thì nghe báo má qua đời, chạy đến không kịp. Hoài Linh đóng vai chính phim 5 tập Ai cũng có Tết, phát từ tối mùng 5 Tết trên VTV1. Tết không có trong gia đình Hiếu Hiền, trong những gia đình mất người ruột thịt từ trước mùa Xuân.

5. Từ bé, xem xiếc tại nhà bạt Công viên Lê Nin, tôi luôn ấn tượng về những chú hề mũi to, tóc xù, giày mõm vểnh, quần áo sặc sỡ, có gậy, mũ phớt, đặc biệt mắt luôn vẽ hình giọt lệ rơi. Hề, để gây cười “cù” khán giả, sao trên mặt lại vẽ nước mắt? Hề khắp thế giới đều hóa trang như thế. Tôi không trả lời nổi câu hỏi của mình “Đừng hỏi vì sao những chú hề lại khóc/ Khi nước mắt thật làm hoen nước mắt hóa trang”.

Không thể có mặt viếng nghệ sĩ Kim Ngọc tại C9/4B10 đường Phạm Hùng, xã Bình Hưng, huyện Bình Chánh trong 4 ngày tang lễ, tôi chỉ biết gửi ý nghĩ của mình lau nước mắt cho Hiếu Hiền. 6 giờ sáng mai 21/1, thi hài bà được đưa về Thủ Đức nơi bà chào đời tại Giồng Ông Tố, vất vả từ tấm bé cùng cha mẹ nuôi 14 đứa em. Bà sẽ an nghỉ tại chùa Linh Sơn, quận 9.

Theo Vi Thùy Linh
Thể thao Văn hóa