Toà nhà 130 tuổi được đánh giá là công tŕnh có lịch sử lâu đời thứ hai của vùng đất Sài G̣n. Toà nhà thuộc trụ sở Sở Thông tin - Truyền thông trên đường Lư Tự Trọng, quận 1 có thể sẽ bị đập bỏ. Nếu dự án nâng cấp ṭa nhà UBND TP HCM được thông qua.
Theo phương án thiết kế, nâng cấp trụ sở HĐND - UBND TP HCM đang được lấy ư kiến người dân và chuyên gia, các ṭa nhà phía sau đang là trụ sở Sở Giao thông Vận tải, Tài nguyên và Môi trường, Thông tin và Truyền thông... (quay mặt ra đường Lư Tự Trọng) sẽ được xây mới cao hơn, kết nối với toà nhà UBND hiện hữu để trở thành trung tâm hành chính mới.
Như vậy, toà nhà số 59-61 Lư Tự Trọng (Sở Thông tin và Truyền thông) - công tŕnh được được đánh giá có lịch sử lâu đời thứ hai của vùng đất Sài G̣n (chỉ sau căn nhà của Giám mục Bá Đa Lộc xây năm 1790 đang được bảo quan trong khuôn viên Ṭa Tổng giám mục Sài G̣n) có nguy cơ bị đập bỏ.
Công tŕnh do người Pháp xây vào những năm 1860, trước đây là Nha giám đốc Nội vụ (người dân gọi là Dinh Thượng thơ), có vai tṛ điều hành trực tiếp về các vấn đề dân sự, tư pháp và tài chính của thuộc địa. Về mặt chính quyền lúc bấy giờ, toà nhà có vai tṛ quan trọng chỉ sau Dinh Norodom (phiên bản trước của Dinh Thống Nhất ngày nay).
Đến năm 1888, chức năng của cơ quan này được nhập vào Văn pḥng Thơ Kư Thống đốc Nam kỳ (213 Đồng Khởi). Vào đầu thế kỷ 20, toà nhà c̣n có tên là Văn pḥng Chính phủ.
Sau chiến tranh thế giới thứ hai, một giai đoạn ngắn nơi này được dùng làm trụ sở Bộ Nội vụ, kể từ năm 1955 là Bộ Kinh tế của chính quyền Việt Nam Cộng ḥa. Ṭa nhà từng xuất hiện trong phim Người Mỹ thầm lặng (năm 1958).
Công tŕnh được xây theo kiến trúc thuộc địa Pháp, gồm một dăy nhà chính giữa xoay ra đường Lư Tự Trọng, nối với hai dăy nhà hai bên tạo thành h́nh chữ U ôm lấy khoảng sân ở giữa. Bên trong có bốn cầu thang gỗ dẫn lên tầng trên, nằm gần cổng ra vào và hai góc của ṭa nhà.
Tính từ lúc được nâng cấp lần cuối (năm 1890) đến nay đă gần 130 năm, song ṭa nhà vẫn giữ được hai chiếc cổng sắt được thiết kế tinh xảo và lối vào lát đá xanh. Nếu tính về lịch sử khi mới được xây dựng lần đầu th́ công tŕnh này đă gần 160 tuổi.
Trước việc Sở Quy hoạch - kiến trúc TP HCM cho rằng, toà nhà 59-61 Lư Tự Trọng không thuộc "công tŕnh bảo tồn" nên phương án thiết kế không giữ lại phần này, giới kiến trúc sư không đồng t́nh. Bởi giá trị bảo tồn công tŕnh cổ nằm ở chỗ giữ nguyên vẹn cả kiến trúc lẫn không gian đô thị xung quanh.
Trong ṿng bán kính 500-1.000 m tính từ vị trí xây khu hành chính mới được xem là vùng lơi, đang có nhiều công tŕnh kiến trúc đều trên 100 năm, trở thành biểu tượng của TP HCM như: Nhà thờ Đức Bà, Dinh Thống Nhất, Nhà hát Thành phố, Bưu điện Thành phố, chợ Bến Thành...
"Phương án tốt nhất là không phá bỏ các công tŕnh cũ, nhất là dinh Thượng Thơ và cả trụ sở Sở Giao thông Vận tải (vốn là trụ sở Bộ Quốc pḥng của chế độ Sài G̣n). Những công tŕnh này đă tạo ra một điểm vàng về kiến trúc tương đối ổn định", KTS Vơ Kim Cương - nguyên Phó kiến trúc sư trưởng TP HCM nói.
TS.KTS Ngô Viết Nam Sơn cũng cho rằng, nếu thành phố phá bỏ Dinh Thượng thơ sẽ là điều "vô cùng đáng tiếc".
"Thành phố phải làm gương trong việc bảo tồn di sản, nếu không đừng mong nhà đầu tư sẽ bảo tồn. Giá trị của ṭa nhà 59-61 Lư Tự Trọng th́ không cần phải bàn căi nữa, bởi nó là công tŕnh lịch sử lâu đời của thành phố, hoàn toàn có thể bảo tồn và bố trí chức năng phù hợp", ông Sơn nói.
Trong khi đó, tiến sĩ khảo cổ Nguyễn Thị Hậu phản bác các ư kiến đánh giá công tŕnh này không có ǵ đặc sắc để bảo tồn, hoặc quan niệm "công tŕnh cổ phải nhường chỗ cho phát triển". Theo bà, những quan điểm trên là sự báo trước một ngày không xa thành phố sẽ không c̣n dấu vết lịch sử, văn hóa của Sài G̣n mấy trăm năm.
"Muốn giữ ǵn đặc trưng văn hóa Sài G̣n - TP HCM cần phải bảo tồn, tôn tạo những công tŕnh và cảnh quan quan trọng vùng kư ức. Ngược lại, hủy hoại hay làm biến dạng chúng sẽ làm tổn thương và xóa bỏ hồn đô thị", TS Hậu phân tích.
Không chỉ các chuyên gia mong muốn bảo tồn ṭa nhà di sản của Sài G̣n, hồi tháng 10/2015, Giám đốc Sở Thông tin - Truyền thông khi đó là ông Lê Thái Hỷ cũng từng có văn bản gửi UBND thành phố khẳng định công năng sử dụng của ṭa nhà vẫn c̣n tốt, kiến nghị bảo tồn nguyên trạng kiến trúc và vị trí ṭa nhà 59-61 Lư Tự Trọng.
Ông Hỷ đề xuất sau khi bảo tồn có thể bố trí sử dụng làm trụ sở tiếp khách quốc tế hoặc tiếp dân trên địa bàn thành phố. Ông cũng lo ngại nếu dời cả ṭa nhà đi vị trí khác th́ giá trị bảo tồn sẽ không đảm bảo.
Games
