Chiến lược của Mỹ thất bại ở Iran. Thực tế chứng minh rằng Mỹ sẽ không thể buộc Iran đầu hàng dù là với chiến lược “gây áp lực tối đa” hay chiến tranh với Iran. V́ sao vậy?
Năm 1941, giữa cuộc Chiến tranh thế giới thứ hai, Liên bang Xô Viết và Anh đe dọa tấn công Iran. Các lănh đạo Iran vẫn từ chối hợp tác với Liên bang Xô viết và Anh. Chiến sự diễn ra từ ngày 25-8 đến 17-9-1941 với mục đích chiếm đóng các mỏ dầu lửa của Iran và bảo đảm an toàn cho con đường tiếp tế của các đồng minh phương Tây cho Liên Xô trong cuộc chiến với quân đội phe Trục trên mặt trận Đông Âu. Khiêm tốn cả về nhân lực và vũ khí, quân đội Iran đă nhanh chóng bị đánh bại và bị chiếm đóng trong nhiều năm. Dù bị suy yếu nhiều nhưng Iran vẫn tiếp tục đấu tranh v́ chủ quyền. Và một năm sau, khi Chiến tranh thế giới thứ hai kết thúc, Iran t́m lại được chủ quyền quốc gia khi Liên bang Xô viết và Anh buộc phải rút đi.
Diễn biến này cùng với nhiều chương khác của lịch sử Iran hiện đại cho thấy kháng cự là tính cách chính trị của Iran, một nét cơ bản trong văn hóa chính trị và luôn luôn là một động lực trong chính sách đối ngoại của nước này.
Hiện nay Iran phải đối mặt với một đe dọa khác đến từ Mỹ. Chắc chắn Iran sẽ lại đi theo đúng nguyên tắc cũ. Vậy nên chắc chắn Mỹ sẽ thất bại trong việc muốn Iran đầu hàng. Đây là nhận định của trợ lư giáo sư về nghiên cứu Trung Đông Hassan Ahmadian tại ĐH Tehran (Iran) đang theo học sau tiến sĩ tại ĐH Harvard (Mỹ) trong một bài viết trên đài Al Jazeera.
Biểu t́nh bên ngoài một ṭa nhà của Tổng thống Donald Trump ở New York (Mỹ) ngày 1-5 yêu cầu Mỹ không gây chiến với Iran. Ảnh: AP
“Tối đa hóa áp lực” sẽ không thành công
Hồi tháng 4, chính phủ Tổng thống Mỹ Donald Trump tuyên bố sẽ không gia hạn lệnh hoăn trừng phạt các nước nhập khẩu dầu từ Iran, đồng thời tuyên bố sẽ lôi xuất khẩu dầu của Iran “xuống bằng 0”. Sau tuyên bố này, Mỹ tiếp tục tăng cường chiến dịch “gây áp lực tối đa” với Iran cũng như có nhiều động thái đưa quân và vũ khí đến gần Iran.
Mỹ hy vọng chiến lược này sẽ buộc được Iran ngồi lại vào bàn đàm phán một thỏa thuận hạt nhân mới theo các điều khoản Mỹ đưa ra. Hay nói cách khác, chính phủ Trump hy vọng việc “tối đa hóa áp lực” sẽ khiến Iran không c̣n lựa chọn nào ngoài cách phải đầu hàng. Nhưng khả năng lớn Mỹ sẽ phải thất vọng, theo ông Ahmadian.
Không thể nào phủ nhận sự thắt chặt trừng phạt của Mỹ khiến kinh tế Iran lâm vào khó khăn nhưng chiến lược “gây áp lực tối đa” của Mỹ nhằm buộc Iran đầu hàng chỉ càng khiến chính phủ và người dân Iran đoàn kết, thống nhất hơn. Các lănh đạo Iran đă giải thích rơ với người dân nước này rằng mọi sự nhân nhượng với Mỹ đều xem là sự đầu hàng. Tính đến thời điểm này, Iran chưa có động thái nhân nhượng nào cả về hành động và phát ngôn với Mỹ.