Ngày 3/11, (theo giờ địa phương), cử tri Mỹ chính thức đi bỏ phiếu để lựa chọn Tổng thống tiếp theo của nước này.
Hiện tại, hai ứng viên, đương kim Tổng thống Donald Trump thuộc Đảng Cộng ḥa và cựu Phó tổng thống Joe Biden, đại diện cho Đảng Dân chủ, đang cạnh tranh quyết liệt để giành tấm vé cuối cùng.
Tổng thống Mỹ Donald Trump (trái) và ứng viên tổng thống đảng Dân chủ Joe Biden. Ảnh: AFP.
Nếu như trong các kỳ bầu cử trước, tên của người chiến thắng sẽ được công bố ngay trong đêm bầu cử, th́ cuộc bầu cử Tổng thống năm nay sẽ rất khác biệt. Tỷ lệ cử tri bỏ phiếu qua thư gia tăng do đại dịch Covid-19 dự kiến sẽ kéo dài thời gian công bố kết quả tại nhiều bang quan trọng. Các cuộc thăm ḍ dư luận cho thấy ông Biden vẫn đang dẫn trước về tỷ lệ ủng hộ trên toàn quốc, nhưng tại các bang chiến địa, khoảng cách giữa hai ứng cử viên ngày càng sít sao hơn. Tổng thống Trump vẫn có cơ hội xoay chuyển t́nh thế nếu như nh́n lại kết quả cuộc bầu cử 4 năm trước.
Dưới đây là 4 kịch bản có thể xảy ra sau cuộc bầu cử Mỹ:
1. Ứng cử viên Biden chiến thắng với cách biệt nhỏ
Nếu ứng cử viên Joe Biden chiến thắng với tỷ lệ cách biệt nhỏ th́ kết quả có lẽ sẽ không được biết ngay trong ngày bầu cử. Do ảnh hưởng của đại dịch Covid-19, cuộc bầu cử năm nay rất khác biệt với tỷ lệ cử tri bỏ phiếu sớm gia tăng qua 2 h́nh thức bỏ phiếu qua thư và bỏ phiếu trực tiếp.
Tại một số bang chủ chốt, các quan chức sẽ không kiểm những lá phiếu được gửi đến sớm cho đến ngày bầu cử. Một trong số các hạt tại Pennsylvania – bang tối quan trọng trong cuộc đua vào Nhà Trắng năm nay, thậm chí sẽ không bắt đầu kiểm những lá phiếu gửi sớm cho đến ngày 4/11.
Một khu vực tại Pennsylvania cho biết, họ có thể phải mất một tuần để kiểm phiếu v́ chưa từng phải xử lư số lượng lá phiếu lớn như vậy. Ngoài ra, tại Pennsylvania và Bắc Carolina, những lá phiếu gửi qua bưu điện đến muộn một vài ngày vẫn được tính.
Nếu ông Biden dẫn trước với biên độ hẹp, ông sẽ phải chờ đợi nhiều ngày trước khi được xác nhận giành chiến thắng. Các nhà thăm ḍ dư luận cho biết, trong trường hợp Joe Biden dẫn trước từ 2 đến 4 điểm phần trăm về đầu phiếu phổ thông trên toàn quốc th́ ứng cử viên này vẫn cần phải chờ kết quả kiểm phiếu tại những bang quan trọng như Pennsylvania để xác định liệu ông có chiến thắng phiếu đại cử tri và trở thành Tổng thống hay không.
2. Khoảng cách giữa hai ứng cử viên quá sít sao
Nếu tỷ lệ phiếu bầu giữa hai ứng cử viên quá sít sao, ông Trump hoặc ông Joe Biden có thể yêu cầu kiểm phiếu lại tại các bang chiến địa. Tiếp đến, các luật sư có thể tham gia vào giải quyết tranh căi của các bên về những phiếu bầu nào nên được kiểm và những phiếu bầu nào bị hủy.
Trường hợp này từng xảy ra trong cuộc bầu cử Mỹ vào năm 2000. Cuộc đua vào Nhà Trắng giữa hai ứng viên George W. Bush của đảng Cộng ḥa và Al Gore của đảng Dân chủ (ông Al Gore khi đó là đương kim Phó Tổng thống Mỹ) đă được quyết định tại bang Florida. Theo luật của Florida, khoảng cách giữa hai ứng viên quá sít sao và như vậy là đủ để yêu cầu kiểm lại phiếu. Những tranh căi nảy sinh trong quá tŕnh kiểm phiếu đă buộc Ṭa án Tối cao phải vào cuộc.
Trong cuộc bầu cử lần này, khi có quá nhiều cử tri lần đầu tiên bỏ phiếu qua thư, cuộc đua có thể tiếp diễn với kịch bản tương tự. Bên cạnh đó, nếu kết quả phụ thuộc vào bang Pennsylvania, Ṭa án Tối cao đă để ngỏ khả năng ra phán quyết sau cuộc bầu cử về việc liệu bang này có được chấp nhận những lá phiếu gửi qua thư đến nơi muộn 3 ngày hay không. Điều đó sẽ có lợi cho Tổng thống Trump v́ các cử tri Dân chủ có khả năng bỏ phiếu qua đường bưu điện nhiều hơn là các cử tri Cộng ḥa.
Trước đó, các luật sư của đảng Dân chủ và đảng Cộng ḥa đă đệ tŕnh hàng trăm vụ kiện pháp lư liên quan đến các thủ tục bầu cử. Đối với bất cứ vụ kiện nào do Ṭa án Tối cao thụ lư, Tổng thống Trump được cho là sẽ có lợi thế hơn. Sau khi bà Amy Coney Barrett được phê chuẩn trở thành Thẩm phán của Ṭa án Tôi cao, cán cân quyền lực tại Ṭa án đă nghiêng về phe bảo thủ với 6 thẩm phán bảo thủ và 3 thẩm phán tự do.
3. Ông Biden chiến thắng áp đảo
Florida, một trong những bang chủ chốt trong cuộc bầu cử Tổng thống, đang tiến hành kiểm những lá phiếu được cử tri gửi sớm. Điều này đồng nghĩa với việc, bang Florida dự kiến công bố kết quả vào đêm bầu cử, có lẽ chỉ vài giờ trước khi cuộc bỏ phiếu chính thức kết thúc.
Bang này sẽ giúp cho tất cả mọi người, trong đó có ông Trump và ông Biden nh́n nhận cách thức mọi thứ đang diễn ra. Với 29 phiếu đại cử tri, Florida là một phần thưởng lớn trong cuộc bầu cử lần này. Cần nhắc lại rằng, thắng lợi của ông Trump ở Florida vào năm 2016 đóng vai tṛ rất quan trọng trong việc giúp ông giành được chiếc ghế Tổng thống. V́ thế, ông Trump được cho là khó có khả năng thắng phiếu đại cử tri nếu ông để mất Floria trong năm nay.
Ứng cử viên Joe Biden từng tuyên bố: “Nếu Florida chuyển sang màu xanh (màu sắc đại diện cho đảng Dân chủ-ND) th́ cuộc bầu cử sẽ kết thúc”. Trong trường hợp ông Biden giành chiến thắng ở bang Florida, đặc biệt với khoảng cách rộng trước đối thủ, nhiều khả năng ứng cử viên này sẽ có chiến thắng áp đảo trong cuộc bầu cử Mỹ.
Texas, nơi chứng kiến một cuộc bỏ phiếu sớm chưa từng có, cũng là bang quyết định với 38 phiếu đại cử tri. Nếu ông Biden giành được pháo đài của đảng Cộng ḥa tại bang Texas th́ ứng cử viên này chắc chắn sẽ có chiến thắng “long trời lở đất”.
Giới quan sát cho biết, để chiến thắng trong cuộc bầu cử Mỹ, một ứng cử viên phải dẫn trước đối thủ hơn 10% số lá phiếu phổ thông hoặc giành được đa số phiếu của Cử tri đoàn. Thắng lợi của ông Biden sẽ khiến Tổng thống Trump khó có lựa chọn nào khác ngoài việc đề nghị Ṭa án xem xét lại kết quả.
4. Tổng thống Trump chiến thắng
Theo giới phân tích, cuộc bầu cử năm nay rất dễ xuất hiện kịch bản “ảo ảnh màu đỏ”. Theo kịch bản này, các bang công bố kết quả bầu cử sớm có thể cho thấy Tổng thống Trump đang dẫn trước v́ số lượng cử tri Cộng ḥa bỏ phiếu trực tiếp trong ngày bầu cử gia tăng. Nhưng sau đó, khi những lá phiếu gửi qua bưu điện được kiểm, t́nh huống có thể thay đổi với việc ứng cử viên Biden có thể tiến sát nút hoặc vượt lên dẫn trước.
Nếu Tổng thống Trump có được lợi thế dẫn trước ở lúc đầu, ông có thể tuyên bố chiến thắng sớm, đồng thời làm dấy lên sự hoài nghi về tính hợp pháp của các lá phiếu gửi qua đường bưu điện. Giới phân tích cho rằng, chiến thắng của ông Trump sẽ rất hẹp và ông có thể phải chờ đợi hàng tuần để các tiểu bang chính thức xác nhận thắng lợi của ông.
Đội ngũ tranh cử của ông Trump đă tính đến nhiều kịch bản liên quan đến các bang khác nhau giúp ông giành được tối thiểu 270 phiếu đại cử tri, tức là trên 50% trong số 538 phiếu đại cử tri để đắc cử Tổng thống. Tuy nhiên, họ cũng biết rằng ông khó có thể làm được điều này nếu không thắng ở bang Pennsylvania.
Các cuộc thăm ḍ dư luận trên toàn quốc cho thấy ông Biden đang dẫn trước ông Trump 8 điểm phần trăm về tỷ lệ ủng hộ. Nếu Tổng thống Trump chiến thắng th́ điều này sẽ là sự thất bại với các tổ chức thăm ḍ.
VietBF@sưu tập
