
Mỹ sẽ áp thuế Việt Nam từ 80 đến 90% trên con số áp dụng cho hàng hóa Trung Quốc. 80% đến 90% là con số ước lượng nguyên vật liệu Trung Quốc chứa trong hàng hóa thành phẩm Việt Nam vào thời điểm này. Càng nhiều yếu tố “Made in China” th́ mức thuế càng cao.
Thỏa thuận về mức thuế “đối ứng” Mỹ – Trung vừa qua tại Luân đôn chỉ là “tạm thời”. Mỹ hạ mức thuế 145% xuống c̣n 30%. Trung Quốc hạ từ 125% xuống c̣n 10%. Hiện tại Mỹ lại cần Trung Quốc “đứng ngoài” để rảnh tay cùng Do Thái “giải giới” các trung tâm nghiên cứu nguyên tử dành cho quốc pḥng của Iran.
Thế giới từ nay sẽ là thế giới “cá lớn nuốt cá bé”, mạnh được yếu thua. Luật lệ sẽ là luật của kẻ mạnh. V́ sao?
Thử trở về thập niên 90 thế kỷ trước, thời kỳ mà tư bản Mỹ và EU mơ tưởng rằng “chỉ cần mỗi ngày bán cho mỗi người Trung Quốc một lon coke, hay mỗi người một viên thuốc aspirine”, tư bản Mỹ và EU cũng có thể làm giàu.
Ước mơ của tài phiệt Mỹ – Âu thành hiện thực khi bức tường ư thức hệ sụp đổ bên Châu Âu. Liên Xô bị giải thế và khối Varsovie (Warsaw) cũ tan ră. Các quốc gia Đông Âu (cộng sản cũ) gia nhập khối kinh tế EU (và khối quân sự NATO).
Bên Châu Á, đảng CSTQ đứng vững là nhờ tài phiệt Âu, Mỹ. Các nước tư bản, Mỹ đứng đầu, hấp tấp bắt tay với lănh đạo CSTQ, giúp đảng này ổn định nội bộ lục địa để họ “làm ăn”.
Tài phiệt Mỹ, Âu nghĩ rằng họ vừa chinh phục được một thị trường bao la, với hơn một tỉ người Trung Quốc khát khao mua hàng hóa của họ.
Người ta không quên thế kỷ trước, thời kỳ “ngoại giao pháo hạm”. Các nước lớn đem hạm đội của ḿnh đi “chinh phục” thế giới. Họ sử dụng vũ lực buộc các quốc gia phải mở cửa để họ bán hàng hóa. Nước nào ngoan cố “bế môn tỏa cảng”, kiểu Trung Quốc và Việt Nam, rượu mời không uống, uống rượu phạt.
Rốt cục Trung Quốc (và Việt Nam) uống rượu phạt mệt nghỉ. Đất nước bị tàn phá và dân chúng bị lệ thuộc. Ngoại lệ một số quốc gia (Nhật, Thái…) biết chống không được nên mở cửa cộng tác. Ngoại lệ thuốc phiện, hàng hóa được trao đổi ṣng phẳng. Nước Nhật (vốn ngang tầm Việt Nam thời Tự Đức) nhờ vậy vượt lên.
Tài phiệt Mỹ, Âu tưởng là họ “trúng số độc đắc”, v́ mở được cánh cửa Trung Quốc mà không tốn máu xương (và tai tiếng) như thời “chiến tranh thuốc phiện”. Điều họ không tiên liệu được là dân Trung Quốc bây giờ, cũng như dân Nhật thời “ngoại giao pháo hạm”. Nhật, cũng như Trung Quốc, là những dân tộc xuất chúng, thông minh. Bằng chứng, chỉ 30 năm Nhật và Trung Quốc, không chỉ đă “học hết” những “bí quyết” làm giàu của tài phiệt Mỹ, Âu. Trung Quốc hiện thời đă học và vượt qua ông thầy Mỹ trên một vài phương diện thuộc khoa học và công nghệ.
Chủ trương “tự do mậu dịch” của tài phiệt Mỹ, Âu đă trở thành “gậy ông đập lưng ông”. Ngày xưa họ chế tạo hàng hóa tại nước nhà rồi xuất hàng qua Trung Quốc. Sau đó họ dời xí nghiệp qua Trung Quốc hoạt động, v́ công nhân rẻ hơn. Lợi nhuận nhiều hơn. Vấn đề là tư bản không có tổ quốc. Tài phiệt Âu, Mỹ đă “bán linh hồn” cho CSTQ. Trung Quốc đă “làm chủ hầu hết công nghệ” của Mỹ, Âu trong một thời gian cực ngắn, với cái giá rẻ mạt. Rốt cục “ḍng chảy” đă đảo ngược. Hàng hóa từ Trung Quốc bây giờ tuồn qua Mỹ, qua Châu Âu. Hàng Trung Quốc giá rẻ, phẩm chất tốt ngập tràn thế giới. Vụ Covid-19, năm 2020 đă làm cho Mỹ và các nước EU “sáng mắt”. Mỹ và EU không c̣n khả năng sản xuất các mặt hàng “b́nh thường” nữa.
Người dân Mỹ, Âu mua và xài thỏa thích. Nhà nước trở thành “nhà nước phúc lợi”. Người dân hưởng đủ 100% an sinh xă hội. Đất nước Mỹ và EU trở thành “thiên đàng”, như cục nam châm thu hút dân nhập cư ở các quốc gia nghèo khổ trên thế giới. Nợ quốc gia (do thâm thủng ngân sách) của Mỹ hiện đă chạm mức 36.000 tỉ đô la. Dân Việt Nam đi làm, nhịn ăn nhịn mặc không đủ trả tiền lời cho số nợ này.
Thập niên 80, nước Nhật với dân số khoảng 100 triệu người đă làm cho Mỹ run sợ v́ sự phát triển kinh tế thần kỳ, th́ bây giờ, Trung Quốc với quy mô dân số lớn gấp 10 lần. Không chỉ ở phương diện kinh tế mà c̣n quốc pḥng, khoa học, công nghệ… Mỹ đă dễ dàng cản trở đà tiến của Nhật nhưng không dễ đối với Trung Quốc. Với cục nợ 36 ngàn tỉ trên lưng, nước Mỹ như con ốc th́ làm sao “chạy đua” với Trung Quốc?
Nếu Mỹ không “nắm lấy vận mệnh” của đất nước ḿnh th́ Mỹ sẽ bị khuất phục trước Trung Quốc. V́ vậy Mỹ (Cộng ḥa hay Dân chủ cũng vậy) sẽ làm mọi cách để thế giới đổi thay. “Ḍng chảy” phải đổi chiều. Tài phiệt muốn làm ăn với Mỹ phải dời xí nghiệp về Mỹ (hay các nước bạn của Mỹ). Thuế qua “đối ứng” là phương tiện để Mỹ đạt mục tiêu này. Ngân sách quốc pḥng ngàn tỉ đô la để bảo đảm “sức mạnh đổi lấy ḥa b́nh”, cách nói khác của “ai đóng tiền th́ được bảo vệ”. Cái thay đổi đầu tiên v́ vậy sẽ là “luật quốc tế”.
Theo tôi, chúng ta nên “làm quen” với những yêu sách “ngang ngược” của Mỹ, bây giờ và trong tương lai.
Thái Lan hiện thời có yêu sách lănh thổ với Campuchia th́ có vẻ quân phiệt Thái đă “nhạy cảm”, nắm bắt t́nh h́nh nhanh chóng hơn ḿnh nghĩ. Trong khi phía Campuchia có vẻ chưa hiểu được t́nh thế. Lịch sử Campuchia mỗi lần bị Thái đ́ th́ cầu cứu Việt. Hay ngược lại, bị Việt đ́ th́ cầu cứu Thái. Lănh thổ v́ vậy mà teo tóp lại. Bây giờ Campuchia thân thiết với Bắc Kinh. Nhưng con đường ngắn nhứt để bảo vệ lănh thổ không phải qua Bắc Kinh mà là “trả tiền để được Mỹ bảo vệ”. Vấn đề là Campuchia có bao nhiêu tiền mà trả?
T́nh h́nh hiện tại “nói luật” coi bộ lạc hậu. Biết luật là để “biết thằng đó phạm luật” và để “lách luật”. Kiện tụng, kiểu Campuchia đ̣i đưa Thái ra Ṭa Công lư Quốc tế e là chuyện “xưa rồi Diễm”.
Trở lại vấn đề, Việt Nam lệ thuộc 80% đến 90% vào Trung Quốc. Việt Nam phải “nhập” từ Trung Quốc cây kim, sợi chỉ, tấm vải, miếng da, phụ tùng xe cộ, phụ tùng điện tử (chip, board)… đủ thứ từ a tới z. Sau đó mới nói chuyện xuất qua Mỹ. Đó là chưa nói tới Việt Nam là “kẻ thù cũ” của Mỹ. Việt Nam đă “níu lưng quần Mỹ” để đánh. Vấn đề là đánh “cho Liên Xô, cho Trung Quốc”. Mỹ sao lại quên được? Không cho quan chức tham dự ăn mừng chiến thắng 30-4 là Mỹ không quên đâu!
Bây giờ Việt Nam, nói theo ngôn ngữ chiến tranh kinh tế, đứng cùng phe với Trung Quốc để “chơi” Mỹ.
Nghe học giả bàn về “ngoại giao cây tre” của Việt Nam mà ái ngại cho Việt Nam. T́nh h́nh hiện tại hàng quán trống trơn, đóng cửa hàng loạt. Nhà nước muốn “vặt lông vịt” mà vịt hiện thời không c̣n lông nữa rồi. Bởi v́ tất cả hàng hóa trong các cửa hàng Việt Nam đều “Made in China”. Huyết mạch kinh tế Việt Nam đă gắn vào hệ thống tim phèo phổi của Trung Quốc. Cây tre Việt Nam có cái gốc ở tận bên Trung Quốc!
“Thoát Trung” là chuyện bất khả. Tương lai Việt Nam bắt buộc phải đi theo Trung Quốc. Thời gian ít nhứt ba thập niên, với điều kiện là lănh đạo CSVN có ư chí làm vậy, để Việt Nam học lại Trung Quốc, từ khi Trung Quốc mở cửa đối với Mỹ.
Việt Nam tự hào với chuyện “ngoại giao cây tre”. Muốn học giả quốc tế “bơm” chuyện này lên th́ chi chút đỉnh tiền cho họ. Để rồi coi cây tre này ngả qua đâu, khi Mỹ đă quyết tâm từ bỏ chính sách “tự do mậu dịch” để tiến tới “mậu dịch có điều kiện”. Muốn Mỹ bảo vệ th́ phải trả tiền và theo phe Mỹ. Muốn làm ăn với Mỹ phải dứt khoát từ bỏ Trung Quốc. Cây tre ngả đi đâu?
Trương Nhân Tuấn