Quay lại sau 38 năm. 2/7/2025. Trại Ba Sao-Nam Hà. Khu vực pḥng giam khu A trại A, có pḥng 3 giam 31 tướng lănh VNCH. Khu B, giam các kiểu quân cán chính đưa từ K3 Long Khánh ra tháng 4 năm 1977...
Giờ là khách sạn của Chùa Tam Chúc.
Sau 1975, rất nhiều câu chuyện kể về đời đi tù cải tạo cộng sản, nhưng không phải ai cũng đủ sức để nh́n lại, nhớ lại ngục tù ấy, ghi lại thành sách chi tiết về ḿnh, về bạn tù. Dưới đây là một phần hồi kư của một quân nhân VNCH, vẫn ấp ủ một ngày nào đó sẽ xuất bản trọn vẹn – bởi ông vẫn c̣n kẹt lại ở trong nước. Mời quư vị đọc để nhớ, hiểu thêm phần nào tâm trạng của những người lính miền Nam bị đày ải giữa ṿng vây thù địch như thế nào. Tên nhân vật trong phần trích, tạm thời được thay đổi để giữ an toàn cho tác giả.
Thế là ra Bắc đi tù cho biết với người ta…
Có điều, sau nhiều năm Minh mới nhận ra… Trước kia, anh thường mơ về mẹ, về những người thân, mơ về tuổi thơ với hào nước có cá lia thia, có bắt dế ven đường… Nhưng chẳng hiểu sao, trước ngày bị đưa ra Bắc và cả khi sống sót trở về, anh không thể mơ được một giấc mơ nào từ lành đến dữ… Chẳng có thứ ǵ khác xuất hiện trong mộng ngoài bối cảnh và chi tiết của tù với tù. Hóa ra, với cách giam giữ của cộng sản, ngay cả giấc mơ th́ hỡi ôi, cũng đă bị cầm tù!
Trở lại chuyện tù lưu đày xứ Bắc. Xe di chuyển không băng ngang Hà Nội nhưng ngang Hải Dương, xe đoàn tách ra làm vài tốp… Một số quay ngoắt lên mạn ngược. Năm xe chở đầy tù, đa phần từ K3 Long Khánh hướng về Nam. Khi xe băng qua một cầu phao, một ai đó thốt lên: “Cầu phao Phủ Lư…”.
Nhưng rồi xe di chuyển thêm đến một đoạn đường quanh co, một bên là vực… Có người liếc nhanh bảng chỉ đường rồi th́ thào: “Chết cha… Qua Tàu!”. Sau này mới biết trong lúc nhập nhoạng, anh ta đọc nhầm bảng Chi Nê-Ḥa B́nh thành China!
Vừa đến trại, dưới ánh đèn pha rọi thẳng vào mặt, từng tốp bị đọc tên và theo hướng dẫn của bọn cai tù đưa vào pḥng giam. Những pḥng giam mới quét vôi c̣n nồng và hai dăy, hai tầng… Tầng dưới là bục xi măng c̣n bên trên bằng gỗ. Nền xi măng lạnh toát nên ai cũng muốn trèo lên nằm trên. Sau này, khi giành nhau nằm phía dưới bệ xi măng, nghĩ lại chuyện ngày đó, không ai không đỏ mặt…
Nằm co quắp v́ lạnh, chẳng ai ngủ được dù trải qua chuyến hành tŕnh dài đầy mệt mỏi. Ai cũng lo lắng và bỡ ngỡ khi thấy “cắc ké kỳ nhông” có phải vương hầu khanh tướng ǵ ở miền Nam đâu mà cũng bị đưa ra Bắc? Mỗi pḥng nhồi đến cả 6,7 chục mạng. Ai cũng than trời mà không hề biết rằng chỉ vài ngày nữa thôi, họ sẽ phải bị nhồi nhét trong cũng căn pḥng ấy với nhân số gấp đôi, hoặc thậm chí hơn thế!
Sáng hôm sau, chỉ hơn năm giờ, tiếng kẻng báo thức vang lên…
Vài tên tù h́nh sự miền Bắc gánh nước nóng đến tận pḥng phát cho mỗi người được hơn nửa lít. Ai cũng nhanh chóng đánh răng rửa mặt và thêm chút an tâm. Ǵ th́ ǵ, ngay cả đánh răng, rửa mặt, làm vệ sinh… cũng phát nước nóng khi sợ dân Nam không quen khí hậu lạnh miền ngoài, c̣n ǵ đáng trông đợi hơn?
Và sau đó cả ngày, không có miếng nước uống nào được cấp phát. Bèn kêu rêu th́ có ngay câu trả lời của gă tù h́nh sự vốn dĩ là tướng cướp thành Nam, bây giờ là đội trưởng bếp trại khiến tất cả đều ngỡ ngàng: “Nước uống sáng nay phát rồi, tiêu chuẩn mỗi ngày có thế thôi…”. Hóa ra, thứ mỗi sáng âm ấm ấy, là nước uống!
Hơn tám giờ, bắt đầu tập trung ở sân trại làm thủ tục nhập trại… Đến lúc đó, tất cả tù nhân miền Nam đều có dịp nh́n quanh và cứ ngỡ ḿnh đang ở xứ sở của Tề Thiên Đại Thánh khi thấy bao quanh trại là những ngọn núi nhọn hoắc và mây lờ mờ quyện lấy các mơm đá tai mèo… “Cứ như phim thần thoại… Đây là đâu nhỉ?” Một ai đó, hẳn cả đời ở miền Tây chưa thấy núi nào ngoài núi Chứa Chan Gia Lào, buột mồm nói.
Một cán bộ nữ, khi tù khai địa chỉ, lên giọng phàn nàn: “Ngụy quân ngụy quyền chúng mày chỉ độc rườm rà, rắc rối…”. Đó là khi anh ta khai hộ khẩu vợ con gia đ́nh ở “Huỳnh Tịnh Của-Gia Định”. “Vẹm cái” trừng mắt nhắc nhở: “Chúng mày ngu thế, chỉ cần nói ‘Huỳnh Tịnh’ là biết nó đương nhiên là ‘của’ xứ Gia Định rồi, việc ǵ phải rắc rối, chẳng lẽ Huỳnh-Tịnh ‘của’ Mỹ à?”.
Người bị mắng đỏ mặt tía tai lui xuống, tưởng ḿnh đang ở xứ sở nào khác xứ Việt Nam ta! Cũng từ đó, tù miền Nam lưu đày ra xứ Bắc hiểu luôn một chân lư: Chớ có mà căi… nếu không muốn thiệt thân.
Trong các tác phẩm tấu hài hiện nay, có một thứ thuổng ra từ hiện thực của tù VNCH ở xứ Bắc thiên đường xă nghĩa. “Hồ Văn Tẻn đâu?”. Mụ vẹm phụ trách hồ sơ hét lên như cố tạo ấn tượng quyền lực với cánh tù đang co ro trước mặt. Vài lần hét… như đă hết khí lực, mụ cúi xuống ḍ lại lần nữa. Thoắt mụ đỏ mặt… “Họ và Tên” trở thành Hồ Văn Tẻn, hài hước và khó tin nhưng… có thực. Thế mới đểu!
Thủ tục xong cũng hơn 3 giờ chiều. Tất cả được cấp cho mùng mền, chiếu và hai bộ quần áo tù một dài một ngắn. Trại có một giếng lớn, tựa giếng làng miêu tả trong sách cụ Toan Ánh, và tắm… Khu đối diện, gọi là khu A có vẻ kín cổng cao tường và canh gác cẩn mật hơn. Sau này Minh mới biết khu này để giam các vị đại tá VNCH và các bộ trưởng, dân biểu, nghị sĩ miền Nam. Huỳnh Thiện Hùng, lôi trong gói quà gia đ́nh gởi do xe tải chở ra, có một trái mít mốc meo, tách lấy một hột quyết định trồng trong khuôn viên pḥng giam.
Anh đùa: “Có trái ăn th́ về…”. Ai cũng cười. Có kẻ sầm mặt mắng anh: “Cái miệng ăn mắm ăn muối, mít trồng cầu ba đến năm năm mới có trái… Chú mày nói kiểu đó, tụi ḿnh ngày nào mới về?”. Hùng xịu mặt khi nhận ra kẻ ấy nói đúng.
Có điều chẳng ai ngờ, cây mít Hùng trồng ở pḥng 8 khu B, trại A, Trại Nam Hà Ba Sao KBTB63NH, lại chẳng những tù có trái ăn mà thậm chí hột của nó, tiếp tục trồng lại ăn được luôn cả trái của đời con cháu nó… Thế mới đểu!
Ngay hôm sau, tất cả tù mới được quy tập lên hội trường để nghe trưởng trại nói chuyện và sau đó có “cán bộ giáo dục” từ Bộ Nội vụ ở tận Hà Nội về “đả thông tư tưởng” trước khi “cố gắng học tập tốt lao động tốt” mà về với… ông bà! Giám thị trưởng là một tên trung tá có gương mặt một sát thủ, tên là Xuyên.
Gă vẫn có tật, không phải, gọi là bệnh mới đúng, hệt như các đồng đội, đồng chí của ḿnh… Gă nói rất nhiều dù chẳng hiểu ḿnh đang nói ǵ và cũng không tin lắm vào điều ḿnh nói… Nói có sai, mà thường th́ sai bét be, bố thằng tù nào dám căi… Chắc gă nghĩ thế nên khẳng định trước hàng quân như đinh đóng cột, đầy quyết tâm như đang đấu tố địa chủ thời cụ Năm Cát Hanh Long: “Đảng và Nhà Nước đưa các anh ra đây, để được gần ánh mặt trời ấm áp, để cùng nhau góp sức cải tạo cánh đồng đă hoang hoá gần tám chục năm nay… để có thành quả mà về với gia đ́nh…”.
Một ai đó thốt lên, nhỏ nhưng rơ mồn một: “Gần mặt trời quá, chết thiêu chắc luôn!” Và cũng hướng ấy, một giọng Bắc di cư c̣n rơ hơn: “Ở ngoài Bắc, đất hẹp người đông mà có đất bỏ hoang cả thế kỷ… bắt tụi ḿnh khai phá th́ toi mẹ nó rồi!”. Trung tá Xuyên đỏ mặt tía tai, nh́n về phía ai đó đă phát ngôn phạm thánh và phạm thượng… Vô ích, chẳng ai dại làm kẻ anh hùng vào thời khắc này. Bọn lính lác, cán bộ tôm tép nịnh bợ bèn nhao nhao lên: “Thằng nào phát biểu đó. Đập bỏ mẹ nó đi, bọn ngụy ác ôn này…”.
Vẫn chẳng ai trong đám tù miền Nam lên tiếng nhưng môi ai cũng dường như mỉm cười. Gă thượng tá Thuần, đại diện Bộ Nội vụ ghé tai nói nhỏ với trung tá Xuyên. Gă gật đầu rồi rời bục diễn giả hầm hầm bỏ đi… Gă thượng tá ngay lập tức lên tiếng khỏa lấp bằng một loạt bài thuộc ḷng về chiến thắng vĩ đại và cuộc kháng chiến thần thánh đă đem đến kết cục trái ngược đầy ngọt ngào chen lẫn cay đắng cho kẻ nói và người nghe.
“Các anh về, cán bộ sẽ phát giấy viết cho các anh, viết thu hoạch…” Ngài thượng tá cố ôn tồn nói.
“Thu hoạch là cái ǵ cán bộ?” Tân, trung úy CSDC mới được cử làm trưởng pḥng của Minh hỏi.
“Th́ khai lư lịch, khai những tội lỗi đă gây ra với dân tộc với đất nước với đảng… Có ǵ nói cho bằng hết, càng thật thà khai báo càng nhanh được nhà nước khoan hồng…”
Thuần nói, nhưng ánh mắt của lăo lóe lên tia nh́n hí hửng, kiểu ánh nh́n của một gă lừa đảo mới may mắn bắt gặp được vài kẻ dại khờ. Chắc kỳ này ở tù lâu đây, ai cũng nghĩ vậy nên gần như toàn bộ ch́m vào giấc ngủ nhanh chóng. Tuy vậy vẫn có người ngủ mớ, khóc thút thít, thở dài, nghiến răng kèn kẹt hoặc rên hừ hừ như đang bước vào luyện ngục…
*****
2025-7-3
Lọ mọ đi ṿng ra sau núi mong t́m lại nghĩa địa, nơi chôn xác hơn 600 người tù lưu đày biệt xứ. Đi măi, rồi th́ ḿnh và một anh bạn Hà Nội cũng gặp. Những nấm mồ oan khuất, giờ cây cỏ mọc cao quá đầu người. Len giữa những gộp đá và cây cối chằng chịt, ngoài hơn sáu trăm anh em quân cán chính VNCH xấu số bỏ ḿnh do đói khổ bệnh tật, do tai nạn đủ kiểu, có cả vài chục nấm mồ nay đă thành mả lạn của các bạn tù h́nh sự đất Bắc...
Cũng hơn vài chục người được thân nhân đến đem chút di cốt về quê hương, thậm chí là quê hương thứ hai, thứ ba... C̣n lại vẫn nằm lại đây không một nén hương, một giọt nước mắt tiếc thương.
Ḿnh lẻn theo một khoảng hở của rào chắn để t́m lối đến băi tha ma tù nhân VNCH. Chẳng hiểu sao họ lại cấm đi vào khu vực này?
Đi, trong ḷng cứ sợ khó t́m ra. Những tưởng sẽ phải ở thật xa thắp nén hương bái vọng, đọc một lời kinh an ủi những vong hồn chiến hữu.
May thay, chui qua vườn nhăn, gặp hai cọc đá xanh làm cổng, nay đă chỉ c̣n là hai khối đá vuông vuông nho nhỏ.
Có lẽ những ai đó đă t́m đến để kiếm di cốt người thân, bỏ công sức tiền của để có một pho tượng Địa Tạng Vương Bồ Tát. Một bệ xi măng và dấu vết, chắc cũng đă rất lâu của hoa và nhang thắp.
Trước lúc quay về, anh bạn Hà Nội bỗng lên tiếng: sao em nổi hết gai ốc,có lẽ các ông ấy đang ở đâu đây để chứng kiến cho ḿnh.
Ḿnh chỉ cười nhẹ, v́ thực ra cảm giác ấy cũng đang tồn tại nơi ḿnh.
C̣n nhớ, trước đây mỗi khi trại cho ra sau núi kiếm củi, dân biểu Nguyễn Đức Cung luôn giành hầu hết thời gian để chăm sóc cho các phần mộ. Những tấm bia mộ bằng gỗ tạp viết bằng sơn, sau vài chục năm, giờ sao c̣n nữa?Mộ đào ở chân núi vốn nông v́ nền đá cứng, nay đă như bằng phẳng!
Trong tất cả chùa to tượng lớn hiện nay, ḿnh luôn thích Chùa Tam Chúc. Dù đó là chùa thu hụi từ con nhang, khai thác du lịch tâm linh... mặc họ. Tiếng chuông chùa trong sương mù núi đá vôi, tiếng kinh cầu ê a trầm bổng...có lẽ cũng phần nào xoa dịu những oan hồn xứ Bắc, những oán khí của kiếp lưu đày...
Một chút hoài niệm và tưởng nhớ đến những cái chết vô t́nh của những người bại trận.
Đáng thương...
News
Library
Technology
Giải Trí
Portals
Tin Sốt
Home
