Trong lịch sử hơn 300 năm từ lúc những lưu dân miền Trung đầu tiên đặt chân khai phá vùng đất Nam bộ từ cuối thế kỷ 17 cho tới ngày hôm nay, Hắc công tử Trần Trinh Huy và Bạch công tử Lê Công Phước là 2 người đàn ông ăn chơi nổi tiếng hơn cả trên đất miền Tây.
Ngẫu nhiên mà cả hai đều sống trong cùng thời kỳ (vào các thập niên 1920 và 1930), thậm chí là cùng ăn chơi, thi thố ăn chơi với nhau, trước họ và sau họ không có ai ngấp nghé tới tầm ăn chơi hoang phí cỡ họ.
Giữa họ có nhiều có nhiều điều trùng hợp: Kế thừa gia sản kếch sù của cha mẹ để lại và ăn chơi đến tan hoang gia sản; cùng đi du học ở Tây nhưng không ai học hành ǵ mà chỉ lo ăn chơi; cùng theo đuổi cô Bảy Phùng Há (sau đó chỉ 1 người trong họ chiến thắng và cưới bà Phùng Há làm vợ) và cô Ba Trà và cùng chơi ngông…đốt giấy bạc để tạo nên giai thoại bất hủ về sau. Thời c̣n sở hữu cả núi của cải, hai người đă có những cuộc tỉ thí mà cái giá phải trả mỗi lần tương đương với hàng trăm triệu đồng theo thời giá hiện nay.
Thi ăn chơi giữa Paris
Theo các nguồn tư liệu hiện có th́ Hắc công tử (tức công tử Bạc Liêu) lớn hơn Bạch công tử một tuổi (Hắc công tử sinh năm 1900, Bạch công tử sinh năm 1901). Thế nhưng, trong khi năm sinh của Hắc công tử c̣n lưu lại rơ ràng trên giấy tờ, th́ Bạch công tử khi chết đi không để lại giấy tờ ǵ, v́ vậy không ai biết đích xác năm sinh của ông.
Có ư kiến cho rằng, năm sinh 1901 của Bạch công tử do chính ông đưa ra là đă “khai gian” khoảng 3 – 4 tuổi nhằm làm giảm tuổi thật của ḿnh để cho tuổi của ông không quá chênh lệch so với tuổi của cô đào Phùng Há (sinh năm 1913) khi ông quen bà vào đầu thập niên 1930. Có khả năng Bạch công tử sinh khoảng năm 1897 – 1898, tức lớn hơn Hắc công tử 2 – 3 tuổi.
|
Nhà của Hắc công tử, nơi diễn ra cuộc thi đốt tiền nấu đậu xanh. |
Điều này không phù hợp với câu chuyện kể: đă có lần Hắc công tử khi thi đốt tiền để nấu chè đậu xanh với Bạch công tử và bị thua, đă nói với Bạch công tử: “Chú em mày nhỏ tuổi, háo thắng, nên qua (cách xung hô của người lớn hơn nói với người nhỏ hơn ở Nam bộ thời xưa) nhường cho chú mầy thắng đó”. Hắc công tử và Bạch công tử cùng được cha (hội đồng Trần Trinh Trạch ở Bạc Liêu và đốc phủ Lê Công Sủng ở Mỹ Tho) cho sang Pháp du học vào cuối thập niên 1910, đầu thập niên 1920. Cả hai cùng tiêu hàng núi tiền của gia đ́nh ở giữa Paris tráng lệ nhưng không ai học hành nên tṛ trống ǵ, ngoài bộ môn nhảy đầm (Hắc công tử nhảy rất giỏi) và sân khấu amateur (Bạch công tử mê cải lương nên theo học “hàm thụ” về sân khấu).
Tại Paris, cả Hắc công tử và Bạch công tử đều nổi tiếng không chỉ trong giới du học sinh người Việt, mà ngay cả người Việt định cư tại Pháp và dân Pháp cũng biết tiếng. Nếu như Hắc công tử nổi tiếng trong các vũ trường, th́ Bạch công tử hay la cà trong các nhà hát nổi tiếng, tất nhiên cả hai đều là khách hàng quen thuộc của các nhà hàng sang trọng, nổi tiếng ở Paris. Nếu như Hắc công tử sống như vợ chồng với một cô gái Pháp chính hiệu (có nguồn tin cho rằng họ có với nhau một người con), th́ Bạch công tử lại cặp kè với một cô gái Nga có ḍng dơi Sa Hoàng, có mái tóc vàng ánh, cặp mắt màu xanh lơ, đẹp như hoa hậu.
Sau khi về nước, cả hai ông đều không ai c̣n liên hệ với người t́nh cũ của ḿnh trên đất Pháp. Khi c̣n “du học” bên Pháp, Hắc công tử và Bạch công tử có quen biết nhau, v́ cùng là dân “Lục tỉnh Nam kỳ” ở nơi quê người, nhưng không chơi thân với nhau.
Thời trên đất Pháp họ cũng không hề ganh đua với nhau trong ăn chơi, v́ họ chỉ là dân ăn chơi đến từ nước thuộc địa, tiền cho ăn học bên nhà gửi sang Pháp dù thật dồi dào nhưng dù sao cũng là tiền “đi ăn học” chịu sự kiểm soát và chi phối của gia đ́nh, đâu thấm tháp ǵ so với cách ăn chơi của những “ông hoàng bà chúa” ở tại “mẫu quốc”. Trên đất Pháp họ chưa biết “tức nhau tiếng gáy”, điều mà sau này khi trở về nước họ đă không ai chịu thua ai, bởi v́ cả nước Nam khi ấy không ai ăn chơi bằng họ, người ăn chơi “trội” hơn người kia nghiễm nhiên trở thành “đệ nhất thiên hạ” trong chốn ăn chơi.
Người chơi máy bay, kẻ sắm du thuyền
Sau 5- 6 năm đi du học, nhưng thực ra là ăn chơi trên nước Pháp, Hắc công tử và Bạch công tử trở về nước trong sự kỳ vọng và chào đón như ông hoàng của gia đ́nh họ. Ông hội đồng Trần Trinh Trạch đă mua hẳn chiếc xe hơi từ Pháp mới nhập cảng qua nước ta để đi đón cậu quư tử từ Pháp về sân bay Sài G̣n. Sau đó, ông đă tổ chức bữa tiệc linh đ́nh tại Bạc Liêu, mà khách mời không thiếu vị quan chức hay người giàu có nào khắp Nam kỳ, để mừng ngày “cậu Ba Huy” học “thành tài” về nước.
Ông đốc phủ Lê Công Sủng ở Mỹ Tho đón cậu quư tử của ḿnh khiêm tốn hơn, nhưng cả tỉnh Mỹ Tho ngày ấy đi đâu cũng nghe mọi người bàn tán chuyện “cậu George Phước” vừa “vinh quy bái tổ”. Ông hội đồng Trạch đă không chút nghi ngờ, không cần biết con ḿnh học ở Pháp đạt bằng cấp ǵ, ông thật sự hài ḷng với phong cách lịch lăm của cậu Ba Huy, nhất là khi cậu c̣n biết lái ca nô, xe hơi và lái cả máy bay.
V́ vậy mà hội đồng Trách đă tin tưởng giao cả cơ ngơi, sản nghiệp cho cậu Ba Huy quản lư, điều hành, mà cơ ngơi của ông hội đồng Trạch khi ấy thật khó mà h́nh dung: khoảng 100 ngàn hecta đất trồng lúa, hơn 100 ngàn hecta sở ruộng trồng muối. Ông là người cung cung nguồn lúa gạo xuất khẩu chủ lực khi ấy, ông cũng chi phối độc quyền chuyện sản xuất và tiêu thụ muối khắp Nam kỳ.
Trong khi đó, vốn là người có học, ông đốc phủ Sủng đă sớm nhận ra con ḿnh từ Pháp trở về không học hành được tṛ trống ǵ, ngoài chuyện ăn chơi. V́ vậy mà ông đă không giao cho đứa con George Phước bất cứ điều kiện nào để có thể tiếp tục ăn chơi, thậm chí ông c̣n bắt đứa con “hư” phải làm việc, lao động chân tay (phụ làm “phu” xây dựng khi ông cất ngôi nhà mới ở Mỹ Tho) như là cách phạt về cái tội không chịu học hành trên đất Pháp.
V́ vậy mà vào giữa thập niên 1920, khi Hắc công tử đă bắt đầu nổi tiếng về ăn chơi ở đất Bạc Liêu và cả Nam kỳ th́ Bạch công tử hầu như chưa được ai biết tới, ngoài một số người ở Mỹ Tho biết đến từ cái dạo Bạch công tử mới từ Pháp trở về. Thế nhưng, cơ hội ăn chơi đă đến với Bạch công tử khi đốc phủ Sủng cha ông đă sớm qua đời vào năm 1927, trước đó mẹ ông cũng đă mất v́ bệnh lao, để lại cho Bạch công tử toàn bộ gia sản kếch sù mà cả một đời làm quan của cha và hoạt động kinh doanh, làm ăn bên gia đ́nh mẹ tạo ra. Kể từ đó Hắc công tử bắt đầu có đối thủ ăn chơi, chứ không c̣n “một ḿnh một chợ” như trước.
|
Cô Bảy Phùng Há, ngưởi được cả 2 công tử theo đuổi, cuối cùng thành vợ của Bạch công tử. |
Được cha là hội đồng Trạch giao cai quản hàng trăm ngàn hecta ruộng lúa và ruộng muối, với huê lợi hàng năm không thể tính xuể, Hắc công tử với đầu óc phóng túng đă thuê hẳn một nhà quản lư giỏi từ Pháp sang làm thuê cho ḿnh, với tiền thuê hàng năm bằng 10% lợi nhuận mà Hắc công tử thu được. Nhờ có người quản lư tài ba người Pháp, Hắc công tử không lo lắng chuyện ǵ khác, ngoài việc chú tâm vào ăn chơi, thỉnh thoảng đi thăm điền thổ như là thú vui của ḿnh. Lái xe hơi trên bờ măi cũng chán, Hắc công tử sắm ca nô (là phương tiện cực kỳ xa xỉ thời đó, cả nước chỉ có 5 – 7 chiếc). Rồi ca nô cũng chán, Hắc công tử sắm cả máy bay để đi thăm ruộng và đi du hí, ông trở thành người Việt Nam đầu tiên sở hữu máy bay tư nhân chứ không phải ông bầu Đoàn Nguyên Đức – chủ tịch Tập đoàn Hoàng Anh Gia Lai và chủ đội bóng đá cùng tên – khi ông này sắm máy bay riêng vào năm 2006. Trong khi đó, Bạch công tử cũng chọn cách chơi nổi không kém, khi tậu về cho ḿnh cả một đoàn hát cải lương và thuê đóng hẳn những chiếc du thuyền sang trọng để đích ông đưa đoàn cải lương đi hát khắp Nam kỳ.
Thời ấy, cải lương là bộ môn nghệ thuật giải trí phổ biến, nếu không nói là duy nhất, khắp nông thôn, thành thị miền Tây. V́ vậy nghệ sĩ rất được coi trọng, ông bầu các đoàn cải lương rất có uy, được xă hội trọng vọng. Bạch công tử đă tậu về cả một gánh hát cải lương và đặt tên là Huỳnh Kỳ (cờ màu vàng, tuợng trưng cho vua chúa), càng nổi bật hơn khi Bạch công tử đă biến một đoàn cải lương vốn ăn ở tạm bợ, sinh hoạt bề bộn, thành một đoàn hát chính quy, sang trọng, được tổ chức chặt chẽ, ăn ở tươm tất, được đầu tư các phương tiện kỹ thuật tiên tiến nhất bên Pháp vào thời đó.
Dù đă sắm hẳn máy bay, nhưng Hắc công tử đă thấy “nóng mũi” khi Bạch công tử đi trước một bước với việc thuê đóng hẳn mấy chiếc du thuyền sang trọng đi theo đoàn hát của ḿnh. Ở bên Tây thời ấy, chơi du thuyền là mốt thời thượng của giới quư tộc, những triệu phú giàu có nhất. Là dân chơi từ bên Tây về, hẳn cả Hắc công tử và Bạch công tử đều biết điều đó và đều thầm mơ được sở hữu một chiếc du thuyền. Thế nhưng, thời ấy du thuyền chưa xuất hiện ở nước ta, cũng chưa ai đủ sức bỏ hàng triệu phơ-răng để sắm du thuyền. Ấy vậy mà Bạch công tử đă nghĩ ra cách trang bị cho ḿnh một chiếc du thuyền sang trọng không kém ǵ những chiếc du thuyền mà ông từng đặt chân lên bên trời Âu.
Với phương châm “cây nhà lá vườn”, Bạch công tử đă thuê 1 cơ sở đóng ghe lớn nhất ở Mỹ Tho đóng cho ḿnh chiếc ghe bầu loại “khủng”, cao 2 tầng, trên ấy ông thiết kế không gian giống như du thuyền bên Tây. Xong Bạch công tử đặt mua các trang bị kỹ thuật, trang trí nội thất…từ bên Pháp về để lắp vào, để chiếc ghe bầu không khác ǵ du thuyền.
Ngoài chiếc du thuyền dành cho riêng ḿnh, Bạch công tử cũng cho đóng thêm 3 chiếc ghe bầu khác nhỏ hơn, trang bị ít hiện đại hơn chiếc đầu tiên, dành cho đào kép, thầy đờn và cả một đội bóng đá đi theo đoàn hát. Nếu như chiếc máy bay của Hắc công tử có làm cho một số người trầm trồ khi nó bay ngang qua, nhưng không phải ai cũng biết người ngồi trên máy bay là ai, th́ mỗi khi đoàn du thuyền chở gánh hát của Bạch công tử ghé vào một bến chợ nào đó để chuẩn bị biểu diễn, đó thật sự là sự kiện trong vùng, tiếng tăm của Bạch công tử nhờ vậy mà nổi như cồn.
Với việc tổ chức tiệc tùng linh đ́nh mời cả “lục tỉnh Nam kỳ” đến dự và với việc sắm máy bay riêng, Hắc công tử đă vượt trội lên trên Bạch công tử trong đường ăn chơi. Nhưng ngay sau đó, Bạch công tử đă gỡ điểm với việc tậu cả một đoàn hát nổi tiếng và sắm hẳn cho ḿnh chiếc du thuyền sang trọng như mơ.
Trong năm 2011 này, ai có dịp đến thành phố Cần Thơ sẽ h́nh dung được chiếc du thuyền của Bạch công tử ngày trước ra sao. Tại khách sạn Xuân Khánh (đường 40/4, quận Ninh Kiều, thành phố Cần Thơ) có chiếc du thuyền bằng gỗ đậu bên bờ sông Cái Răng. Chiếc du thuyền có 2 tầng này dùng để đưa khách quốc tế đi theo tour tham quan dọc theo ḍng sông Hậu và chợ nổi Cái Răng. Theo thời giá hiện nay, để đóng chiếc du thuyền này phải cần đến 5 – 6 tỉ đồng.
Theo mô tả của người xưa, chiếc du thuyền của Bạch công tử ngày nào quy mô hơn và đẹp hơn chiếc du thuyền ở khách sạn Xuân Khánh hiện nay. Mà Bạch công tử từng có 3 – 4 chiếc ghe bầu lớn cỡ đó. Điều đó cho thấy, chỉ riêng phương tiện đi lại của Bạch công tử ngày ấy đă lên đến hàng chục tỉ đồng theo thời giá hiện nay. Dân ăn chơi “chính hiệu” không bao giờ họ lập lại món ăn chơi của đối thủ cạnh tranh, mặc dù họ thừa khả năng, mà bao giờ họ cũng t́m ṭi những ngón độc chiêu cho riêng ḿnh, v́ vậy mà cuộc tỉ thí trên con đường ăn chơi giữa Hắc công tử và Bạch công tử tiếp tục diễn ra đầy kịch tính, bất phân thắng bại.
Thi chinh phục người đẹp
Ở Nam kỳ, vào các thập niên 1920 và 1930, có một người đàn bà nổi tiếng về sắc đẹp, thường được phong cho danh hiệu “Hoa hậu Đông Dương” mặc dù trên thực tế chưa có cuộc thi Hoa hậu Đông Dương nào được tổ chức tới lúc đó. Bà tên là Trần Ngọc Trà (không rơ năm sinh), là con thứ ba trong gia đ́nh, lại quê ở Trà Vinh, nên người ta gọi bà cô cô Ba Trà. Cô Ba Trà đẹp nổi tiếng trong giai đoạn Hắc công tử và Bạch công tử thi nhau ăn chơi, v́ vậy không lạ ǵ khi cả hai ông cùng ném tiền vào để chinh phục “Hoa hậu Đông Dương” này.
Cô Ba Trà là con gái thầy Thông Chánh và bà Ngô Thị Đen. Bà Đen nổi tiếng xinh đẹp ở Trà Vinh, v́ vậy mà viên chánh án Trà Vinh tên Jaboin cứ theo ve văn, tức ḿnh thầy Thông Chánh Chung đă rút súng bắn chết kẻ ve vản vợ ḿnh ngay tại lễ độc lập của Pháp. Thầy Thông Chánh bị kết án tử h́nh, cô Ba Trà rời Trà Vinh về Sài G̣n và trở nên nổi tiếng nhờ sắc đẹp.
|
H́nh cô Ba Trà, người phụ nữ được Hắc công tử và Bạch công tử mê mệt. |
Học giả Vương Hồng Sển trong tác phẩm "Sài G̣n tạp pí lù" miêu tả cô Ba Trà: "Cô đẹp tự nhiên không ai b́ được. Không răng giả, không vú cao su, tóc dài chấm gót, mướt mượt và thơm dầu dừa mới thắng". Cô Ba Trà đẹp đến nỗi Ngân hàng lúc đó đă in nổi h́nh của cô trên giấy bạc. Nhà Dây thép Đông Dương hoạ h́nh để in thành tem thư. Hăng xà bông Trương Văn Bền lớn nhất Việt Nam lúc đó cũng xin phép được in h́nh cô làm nhăn hiệu tượng trưng cho sự trong sạch thơm tho. "Xà bông Cô Ba" với h́nh ảnh người thiếu nữ đẹp tuyệt trần đeo chuỗi ngọc trai trong khung h́nh bầu dục đă bán rộng khắp ba kỳ và trên toàn cơi Đông Dương.
Cô Ba Trà thực sự là một bà hoàng không ngai làm các ông phủ, ông huyện, các công tử, thầy thông, thầy kư đều nh́n cô thán phục, thèm thuồng... Các công tử ăn chơi nổi tiếng thời đó như Hắc công tử, Bạch công tử...đều xem việc chinh phục cô Ba Trà là mục tiêu, là uy tín, danh dự của ḿnh, v́ vậy mà ai cũng tranh nhau phá của cha mẹ để lại để cung phụng cho cô. Chuyện kể rằng, không cần cô Ba Trà mở lời, hễ Bạch công tử nghe nói Hắc công tử tặng cô Ba Trà món đồ ǵ quư, ông hỏi giá và t́m mua cho kỳ được món quà đắt hơn để tặng.
Đến lượt Hắc công tử cũng làm tương tự, v́ vậy mà cô Ba Trà sở hữu không biết bao nhiêu quà tặng quư giá của hai ông, từ túi xách tay, quần áo hàng hiệu, dây chuyền, nhẫn hột xoàn, nhà cửa, xe cộ…Trong việc “giành gái” là cô Ba Trà, có một giai thoại về giữa Hắc công tử và Bạch công tử c̣n lưu truyền đến ngày nay. Đó là cuộc thi đốt tiền đun một kư đậu nấu chè của hai đại công tử này trước sự chứng kiến của cô Ba Trà.
Dù cả Hắc công tử và Bạch công tử đổ rất nhiều tiền của để tranh nhau chinh phục trái tim của “Hoa hậu Đông Dương”, nhưng cuối cùng không ai sở hữu được đóa hoa rực rỡ nhất Nam kỳ thời đó. Có một người đàn bà tài sắc vẹn toàn khác cũng được cả Hắc công tử và Bạch công tử thi nhau chinh phục, nhưng cuối cùng phần thắng thuộc về Bạch công tử, đó là cô đào cải lương nổi tiếng nhất thời đó, cũng là nữ nghệ sĩ có đóng góp nhiều nhất cho cải lương trong thế kỷ XX, đó là cô Bảy Phùng Há.
Bạch công tử không giàu tiềm lực kinh tế bằng Hắc công tử, nhưng nhờ lợi thế là người am hiểu nghệ thuật sân khấu (ông rất mê cải lương và từng theo học về sân khấu khi ở Pháp) và là đồng hương Mỹ Tho của cô Bảy Phùng Há, nên ông đă chiến thắng trong cuộc đua vào trái tim của người nghệ sĩ tài danh này. Cô Bảy Phùng Há đă về làm vợ của Bạch công tử thời gian dài 7 năm, sinh được 2 đứa con, nhưng người phụ nữ giàu ḷng nhân hậu này đă đau khổ cùng cực v́ thói ăn chơi của chồng. Nếu ngày ấy Hắc công tử chiến thắng để cưới được cô Bảy Phùng Há, tôi tin là đời cô cũng không khá ǵ hơn, v́ cả 2 người đàn ông này đều giống nhau ở thói ăn chơi vô độ, trong khi cô Bảy là người đa cảm, tôn sùng nghệ thuật và cái đẹp, cô không thể thích nghi được với họ.
Theo PNTD