Hàng chục bộ chân đèn màu ánh kim phản chiếu óng ánh trên các tuyến phố, kèm theo âm thanh g̣ hàn khét lẹt của người thợ tiện báo hiệu tết cổ truyền đang đến rất gần. Đó là “nghề đánh bóng lư đồng” - nghề thời vụ một năm chỉ xuất hiện một lần.
Nghề chỉ có mỗi dịp Tết
Với người Việt, gia đ́nh nào cũng có hương án với bát hương, đài rượu, b́nh hoa, chân đèn… là những vật gia bảo thiêng liêng. Mỗi năm khi tết đến, bất kỳ gia đ́nh Việt Nam nào cũng thỉnh những vật gia bảo này xuống để con cháu làm mới.
Với bát hương, đài rượu, b́nh hoa… thông thường sẽ được lau rửa hoặc thay mới toanh tại nhà. Chỉ riêng bộ chân đèn (lư đồng) phải mang ra đường phố t́m những người thợ tiện “bất đắc dĩ” mỗi năm chỉ hành nghề một lần… nhờ tiện cho bóng loáng để trưng lên bàn thờ tổ tiên.
Những ngày giáp tết này, những người thợ tiện không chuyên lại thấp thoáng xuất hiện trên các tuyến phố, con hẻm, đường làng… để nhận đánh mới lư đồng cho người thân, họ hàng, bà con trong xóm. Hàng chục bộ chân đèn màu ánh kim phản chiếu óng ánh trên các tuyến phố, con đường kèm theo âm thanh g̣ hàn khét lẹt của người thợ tiện báo hiệu ngày tết cổ truyền của dân tộc đang đến rất gần.
Một điểm đánh bóng chân đèn trên đường Phan Bội Châu, TP. Buôn Ma Thuột, ngày 29/1.
Tết năm nay tại TP. Buôn Ma Thuột (tỉnh Đắk Lắk) và một số vùng phụ cận của thành phố như xă Ḥa Xuân, xă Ḥa Thắng, phường Khánh Xuân… dịch vụ đánh bóng lư đồng xuất hiện khá sớm, người làm nghề này thường tập trung ở các con đường lớn, giao lộ, ngă ba hay ngă tư.
Qua t́m hiểu, những người thợ đánh chân đèn - cho biết, thực chất đây là nghề thời vụ, nghề “tay phải” mưu sinh trong ngày thường là hàn cơ khí, hàn hơi… Mỗi năm khi tết đến, tiện thể sẵn có bộ mô-tơ, lại biết chút ít về g̣ hàn nên tranh thủ mấy ngày trước tết nhận đánh mới lư đồng cho bà con.
“Ngày thường nghề của tui là hàn cơ khí, nhưng ngày tết nghề của tui là tiện mới bộ chân đèn. Tranh thủ làm thêm mấy ngày Tết chứ cái nghề này ngày tết người ta mới cần ḿnh”, anh Tài (42 tuổi), đánh lư đồng trên giao lộ Phan Chu Trinh - Phan Bội Châu (TP. Buôn Ma Thuột), cười nói cho biết.
Cũng qua t́m hiểu, thậm chí những người thợ đánh bóng lư đồng tuổi đời vẫn c̣n khá trẻ, có người hiện đang là sinh viên (SV) Đại học, Cao đẳng. Chiều 28/1, chúng tôi bắt gặp Minh (20 tuổi) - SV trường Đại học Công nghiệp Thực phẩm TP.HCM tất bật đánh lư đồng cho khách trên đường Phan Bội Châu (đoạn gần đ́nh Lạc Giao). Minh cho biết, em học nghề đánh chân đèn đă được 2 năm do bố chỉ dạy, năm nay được nghỉ tết sớm nên Minh phụ giúp gia đ́nh đánh lư đồng kiếm tiền sau tết đi học.
Minh (20 tuổi) - SV trường Đại học Công nghiệp Thực phẩm TP.HCM bên lư đồng mới đánh xong cho khách.
Sau một ṿng khảo sát một số điểm đánh bóng lư đồng trên địa bàn TP. Buôn Ma Thuột, chiều 29/1 (18 tháng Chạp), được biết bộ lư đại (cỡ lớn) giá trung b́nh từ 250.000 - 280.000 đồng/bộ; bộ trung có giá dao động 150.000 - 180.000 đồng/bộ; c̣n bộ tiểu (cỡ nhỏ) khoảng 80.000 đồng đến 120.000 đồng/bộ.
“Tôi mới làm được 3 ngày nay, trung b́nh mỗi ngày người dân đem lư đồng đến đây nhờ tôi đánh khoảng 5 đến 6 bộ. Tôi dự định làm cho đến 27 hoặc 28 tết th́ nghỉ, nếu ngày nào cũng đều đặn như vậy chắc đến tết cũng kiếm được khoảng 4 - 5 triệu đồng. Công việc tuy cần sự tỉ mỉ, kiên tŕ nhưng ráng làm cũng có thu nhập để ăn tết và có tiền cho mấy đứa nhỏ đi học”, Anh Đào Hùng (44 tuổi, quê B́nh Định) đánh chân đèn trên đường Phan Bội Châu, tâm sự. Anh Đào Hùng cho biết thêm, nghề này anh mày ṃ tự học từ lúc c̣n là thanh niên, đă duy tŕ liên tục trong 10 năm qua mỗi khi tết đến.
Những bộ lư đồng cần sự tỉ mỉ, khéo léo của người thợ.
Trong khi đó, Minh cũng cho biết, qua 3 ngày làm nghề gia đ́nh em cũng đánh được hơn bộ chân đèn các loại. “Trung b́nh mỗi ngày em nhận đánh khoảng vài bộ, bộ nào to, hoa văn nhiều th́ mất khoảng 2 giờ mới đánh xong, bộ nào nhỏ, hoa văn đơn giản mất khoảng 1 giờ đồng hồ. Gia đ́nh em sẽ làm ở đây cho đến 28 tết, chắc đến đó cũng kiếm được vài triệu”, Minh cho hay.
Một số người hành nghề lâu năm cho biết, lư đồng có đến hàng trăm loại, khó đánh nhất là lư trúc v́ có nhiều hoa văn chạm trổ tinh vi; dễ đánh nhất là lư tứ giác, lư tṛn. Để cho lư đồng được sáng bóng, họ phải lao động cực kỳ chỉnh chu để tránh làm lư đồng biến dạng, xây xước, mô-tơ tỉ mỉ để đảm bảo độ sáng đồng đều. Để duy tŕ độ sáng lâu trên lư đồng, sau khi đánh bóng người thợ thường lau lại với tinh bột sắn và tiếp tục lau lại bằng vải sạch.
Viết Hảo - DânTrí
Đánh bóng lư đồng - nghề chỉ có mỗi dịp Tết
Games
