Ngày xây bia tưởng niệm 37 chiến sĩ biên pḥng hy sinh trong cuộc chiến tranh bảo vệ biên giới phía Bắc năm 1979, phải chặt đi mấy cây đào. Chỉ tháng sau, những mầm cây khác đă nhú lên để bây giờ hoa chi chít... Đă 70 năm qua, biên cương vẫn thấm máu đào... Đại tá Phan Hồng Minh, Phó chính ủy Bộ đội biên pḥng Lai Châu mỗi lần xuống các trạm đồn công tác, dù gấp gáp, bận bịu thế nào cũng đều ghé qua các nghĩa trang liệt sĩ ở trung tâm xă, cạnh đồn hoặc ngay ven đường thắp hương, tỉ mẩn ve vuốt từng gốc đào mốc thếch...
“Bao anh em ngă xuống từ những năm c̣n sơ khai lực lượng, khổ cực không tả nổi”, đại tá Minh nói với tôi như vậy trong chuyến công tác lên Đồn Biên pḥng đỉnh núi Ś Lờ Lầu (Phong Thổ) và trầm giọng: “Hoa đào làm vơi đi vất vả của bộ đội và cũng đỏ màu máu bộ đội, suốt 70 năm qua!”...
Giọt máu Xuân Trường
“Đă là bộ đội th́ thời nào cũng khổ và có khổ mới là bộ đội. Nhưng với biên pḥng, cái sự khổ là nhiệm vụ, trách nhiệm với Tổ quốc, đồng bào, người thân và không ai chối bỏ cái sự vất vả, khổ cực ấy”.
Đồn Biên pḥng Xuân Trường ở xă Xuân Trường (Bảo Lạc, Cao Bằng) vốn là địa bàn khó khăn nhất nh́ trong tỉnh. Mùa nắng không sao. Cứ mùa mưa là đường sá sạt lở, ra vào phải đi bộ cả ngày đường và mọi liên lạc chỉ trông vào trạm phát sóng của Viettel lúc được lúc không.
Lạ nỗi, cứ đầu tháng 12 dương lịch, khi dưới xuôi c̣n nắng bừng bừng th́ Xuân Trường đă co ro trong gió rét và những nụ hoa đào xung quanh doanh trại lại nhu nhú đơm bông. Ṭ ṃ hỏi, trung tá Nguyễn Hồng Vinh - Đồn trưởng bảo: “V́ đây là nơi có chiến sĩ đầu tiên của quân đội nhân dân Việt Nam hy sinh, nên hoa nở sớm”.
Th́ ra, địa danh Xuân Trường trước kia mang tên Đồng Mu. Đêm 5.2.1945, Tiểu đội trưởng Hoàng Văn Nhủng (bí danh Xuân Trường, quê ở xă Sóc Hà, Hà Quảng, Cao Bằng) - 1 trong 34 chiến sĩ tham gia Đội Việt Nam tuyên truyền giải phóng quân, vào ngày 22.12.1944 tại khu rừng Trần Hưng Đạo, Nguyên B́nh - đă chỉ huy bộ đội tấn công quân Pháp đóng ở đồn Đồng Mu và hy sinh. Nhớ ơn người lính đầu tiên của quân đội nhân dân Việt Nam ngă xuống, người dân Cao Bằng đă lấy tên ông đặt cho mảnh đất lịch sử.
Thiêng liêng nhưng cũng rất xa xôi và ít người biết đến, vậy nên anh em biên pḥng ở Xuân Trường thường dặn nhau năng qua lại thắp hương cho liệt sĩ Xuân Trường. Bao năm thành thói quen: Không cứ ngày lễ tết - kỷ niệm, mỗi cán bộ chiến sĩ mới về nhận công tác tại đồn đều được dẫn ra bia tưởng niệm kể chuyện - nhắc nhở truyền thống. Cứ dịp Tết trồng cây mỗi năm, bộ đội lại h́ hục cắm thêm những gốc đào quanh khu đất Đồng Mu xưa kia để tháng 12 thường lệ, hoa đào lại rực lên những nụ hoa đầu tiên trên biên giới, như giọt máu đầu ghi nhớ - tri ân những người ngă xuống đầu tiên.
Son sắt Pha Long
Những ngày cuối tháng 12.2014, lên xă Pha Long (Mường Khương, Lào Cai), vừa chạm dốc Cổng Trời nh́n xuống dưới là thấy đỏ bầm màu hoa dưới thung lũng trung tâm xă, quanh doanh trại Đồn Biên pḥng Pha Long.
Sáng 17.2.1979, phía Trung Quốc xua 2 trung đoàn bộ binh có sự yểm hộ đắc lực của pháo binh, bất ngờ tấn công tiêu diệt ḥng đánh chiếm Đồn Biên pḥng Pha Long, làm bàn đạp tiến sâu sang Lào Cai, xuống Yên Bái.
Bị rơi vào thế cô lập, trong t́nh huống chiến đấu pḥng ngự cực kỳ ác liệt, những chiến sĩ Biên pḥng Pha Long đă tiêu diệt 800 tên lính xâm lược và trụ vững, ḱm chân địch suốt 4 ngày đêm (từ 17.2 - 20.2.1979), tạo điều kiện cho phía sau sơ tán, củng cố, tăng viện.
Ngay những ngày đầu đánh trả quân xâm lược, 37 người lính Biên pḥng Pha Long đă ngă xuống và lời từ biệt - trăng trối cuối cùng của người lính biên pḥng, qua điện cơ yếu về Bộ Tư lệnh Bộ đội biên pḥng: “Chúng tôi đă chiến đấu hết đạn, xin vĩnh biệt các đồng chí”, vẫn rừng rực cháy đỏ trong cuốn sổ vàng truyền thống của đơn vị.
Trung tá Phạm Đức Mạnh, Chính trị viên Đồn Biên pḥng Pha Long là người gắn bó với nhiều đồn biên pḥng trong tỉnh Lào Cai, nói: “Không ở đâu hoa đào có màu đỏ như Pha Long. Càng rét càng đỏ” và dẫn tôi quanh đồn khoát tay chỉ: Ngoài hàng rào, trong doanh trại, ven lối đi, sau ụ súng... đâu đâu cũng màu hoa đỏ, chen bật cả lá xanh.
Anh Mạnh kể: Hồi xây bia tưởng niệm ghi tên 37 chiến sĩ biên pḥng hy sinh trong cuộc chiến tranh bảo vệ biên giới phía Bắc năm 1979, ở bên phải cổng đồn, phải chặt đi mấy cây đào làm mặt bằng xây dựng. Cứ tưởng đổ bê-tông gạch đá là cây sẽ chết, không ngờ chỉ tháng sau, mầm cây nhú lên và vươn thành những cây đào thân gầy c̣i cọc, hoa chi chít. Giờ những cây đó vẫn sống, mỗi dịp cuối năm lại son sắt màu hoa, màu máu đào...
Ḥa b́nh rồi sao bộ đội ḿnh vẫn hy sinh?
Cô giáo Nguyễn Vân Chi (quê TP.Yên Bái) đang dạy tiểu học tại thị trấn Bát Xát (Lào Cai) là vợ của liệt sĩ Trần Văn Duẩn.
Rạng sáng 17.2.2011, trung úy Trần Văn Duẩn (Đội trưởng Đội Vũ trang, Đồn Biên pḥng A Mú Sung), trong khi làm nhiệm vụ ngăn chặn một thuyền xâm phạm trái phép đường phân thủy của biên giới Việt Nam trên sông Hồng, đă anh dũng hy sinh khi vừa bước sang tuổi 29, để lại vợ trẻ và con trai nhỏ mang tên Bảo Nam, ở địa đầu Lũng Pô dự định sống trọn đời.
 |
Nụ cười hạnh phúc với gia đ́nh bé nhỏ của trung úy Trần Văn Duẩn ở đồn biên pḥng A Mú Sung, khi anh chưa hy sinh - Ảnh: Ngọc Quang (Tuổi Trẻ)
|
Chồng hy sinh, cô giáo Vân Chi được địa phương tạo điều kiện chuyển nơi dạy học từ điểm trường lẻ về thị trấn Bát Xát, thuận tiện nuôi dạy con và cũng nguôi ngoai nỗi đau mất người thân duy nhất trên vùng đất mới lập nghiệp. Thế nhưng, cái gọi là “liền vết thương” quá khó với Vân Chi.
Tôi lên Lào Cai, t́m đến ngôi nhà cấp 4 vắng lặng ven thị trấn, rêu trơn xanh ŕ khoảng sân nhỏ, che lấp mảnh vườn đ́u hiu cây cối và cổng gỗ ọp ẹp chống chếnh. Trong căn nhà tối của buổi chiều nhập nhoạng, ánh mắt liệt sĩ nhoi nhói nh́n xuống từ bàn thờ, bên cạnh là chiếc mũ kê pi vành xanh lá, quân hiệu vàng buôn buốt vách gỗ.
Vân Chi thẫn thờ: “Ngôi nhà này, chúng em thuê từ hồi anh ấy chưa mất” và ngân ngấn nước từ đôi mắt tṛn: “Ḥa b́nh rồi, chiến tranh hết rồi. Sao chồng em, bộ đội ḿnh vẫn cứ hy sinh?”.
Tôi không trả lời được câu hỏi này của em, suốt dọc chặng đường từ biên cương xa xôi về với thủ đô đông đúc người xe, đầy nhung lụa và ánh sáng. Vẫn lại đại tá Phan Hồng Minh, Phó chính ủy Bộ đội biên pḥng tỉnh Lai Châu tẩn mẩn bảo: “Đă là bộ đội th́ thời nào cũng khổ và có khổ mới là bộ đội. Nhưng với biên pḥng, cái sự khổ là nhiệm vụ, trách nhiệm với Tổ quốc, đồng bào, người thân và không ai chối bỏ cái sự vất vả, khổ cực ấy”.
tm
Games
