Mới đây nhất thành phố Hà Nội đă quyết định thành lập đoàn kiểm tra để rà soát lại mặt bằng chung của chung cư, qua đó đánh giá t́nh h́nh về cơ sở vật chất và đặc biệt tuổi thọ sử dụng để có thể đảm bảo một đô thị an toàn pḥng tránh được nhiều nguy cơ tiềm ẩn v́ những chung cư đă tồn tại lâu đời. Tuy nhiên, việc đánh giá này lại dựa trên nguyên tắc dùng mắt thường và kinh nghiệm cho nên chất lượng đánh giá khiến nhiều người dân có lẽ phải nghi ngờ.
Để có cơ sở phân loại và tiến hành kiểm định, thành phố Hà Nội đă thành lập một đoàn đi khảo sát đánh giá 940 nhà chung cư bằng “mắt thường và kinh nghiệm”.
Tại buổi giao ban báo chí do Ban Tuyên giáo Thành ủy tổ chức chiều 15/12, Sở Xây dựng Hà Nội đă báo cáo kết quả công tác rà soát tổng thể việc kiểm định chất lượng, cải tạo xây dựng công tŕnh chung cư cũ trên địa bàn Hà Nội.
Trưởng pḥng phát triển nhà, ông Vũ Ngọc Đạm thông tin, trong năm 2014, thành phố đă chỉ đạo Sở Xây dựng thành lập đoàn kiểm tra liên ngành khảo sát 940/1.516 chung cư cũ tại 4 quận nội thành cũ và 3 quận, huyện Thanh Xuân, Cầu Giấy, Đông Anh làm cơ sở xây dựng kế hoạch tổ chức kiểm định.

Lănh đạo Sở Xây dựng Hà Nội cho hay 100% chung cư cũ bị cơi nới. Ảnh: Quư Đoàn.
Ông Đạm cho hay, từ kết quả khảo sát, 42 chung cư cũ được đưa vào kiểm định trong năm 2015. Đây là những chung cư cũ bị lún, lún lệch ở mức độ lớn (hơn 1%), hoặc đă được xây dựng từ lâu, qua kiểm tra đánh giá chuyên gia xác định được mức độ hư hỏng nặng cần được kiểm định ngay để xác định những nhà nguy hiểm phải di dời, chống đỡ.
Theo lănh đạo Pḥng phát triển nhà, dự kiến năm 2016, 135 công tŕnh chung cư cũ sẽ được kiểm định. Đây là những công tŕnh đă có biểu hiện lún nghiêng, về tổng thể đă hư hỏng hoặc có bộ phận đă xuống cấp phải kiểm định để đưa vào kế hoạch sửa chữa, cải tạo hoặc xây lại.
Nói rơ hơn về kết quả khảo sát, Phó giám đốc Sở Xây dựng Hà Nội, ông Chí Dũng cho rằng việc “khảo sát đánh giá bằng mắt thường của các chuyên gia cho đỡ lăng phí”.

Phó giám đốc Sở Xây dựng Nguyễn Chí Dũng cho rằng việc khảo sát đánh giá chất lượng chưng cư bằng mắt thường và kinh nghiệm của chuyên gia cho đỡ lăng phí. Ảnh: Vơ Hải.
Phó giám đốc Sở cho biết, đoàn công tác (các chuyên gia của Viện nghiên cứu Bộ Xây dựng, thành phố Hà Nội, các chuyên gia đầu ngành về kết cấu) đi kiểm tra, rà soát bằng mắt thường và trên cơ sở kinh nghiệm để xếp loại từ 1 đến 4 chứ không phải theo quy chuẩn của Bộ Xây dựng theo cấp độ A, B, C, D.
“Nếu đồng loạt đi kiểm định trên 900 chung cư th́ rất khó khăn về nhân lực, chi phí. Nên trước mắt rà soát bằng mắt thường và chuyên môn. Trên cơ sở những chung cư xếp loại 4 th́ đưa vào diện kiểm định năm 2015. Việc kiểm định 42 chung cư đă có kết quả nhưng chưa công bố v́ chưa được thành phố phê duyệt”, ông Dũng nói.
Chia sẻ câu chuyện tại nhà C8 Định Công (Ba Đ́nh), lănh đạo Sở Xây dựng cho hay, thành phố đă tổ chức kiểm định và chuẩn bị quỹ nhà tái định cư di dời người dân để đảm bảo an toàn, nhưng người dân không đồng t́nh với lư do “không tin vào kết quả kiểm định”. Sau đó, thành phố phải mời Viện Khoa học công nghệ xây dựng (Bộ Xây dựng) kiểm định lại. Dù kết quả giống như Viện khoa học công nghệ của Hà Nội đă kiểm định, nhưng các hộ dân vẫn không di dời.
Từ thực tế trên, ông Nguyễn Chí Dũng cho biết, trong 42 chung cư đă được kiểm định năm 2015 trên có 2 chung cư được xếp loại D (phải di dời người dân để đảm bảo an toàn). Sở đă thận trọng mời các đơn vị chuyên ngành thẩm định lại và chuẩn bị quỹ nhà tái định cư cho cư dân 2 chung cư này để khi thành phố thông qua kết quả kiểm định có thể di dời người dân đến nơi ở mới.
Theo thống kê của Sở Xây dựng Hà Nội, toàn thành phố có khoảng 1.516 chung cư cũ có quy mô 2-5 tầng, chủ yếu được xây dựng từ năm 1960 đến cuối những năm 1980. Ngoài ra, c̣n một số nhà được xây dựng từ trước năm 1954. Riêng 4 quận nội thành cũ là Ba Đ́nh, Hoàn Kiếm, Đống Đa, Hai Bà Trưng có 935/1.516 nhà chung cư cũ.
Chung cư cũ có 5 loại kết cấu chính là: Nhà xây, nhà lắp ghép tấm lớn, nhà khung bê tông cốt thép và một số ít nhà lắp ghép khung khớp, nhà hỗn hợp, nhà có kết cấu khác. Do những yếu tố khách quan, hầu hết móng chung cư cũ đều được xây dựng với giải pháp nông. V́ vậy, đă có không ít chung cư bị lún, lún lệch ở mức độ lớn như nhà E6-E7 Quỳnh Mai, nhà A-B Ngọc Khánh, nhà C1 Thành Công (đă phải tháo dỡ); nhà B7 Thành Công (đă phải xây dựng lại); nhà B Ngọc Khánh (Nhà B2 đă phải tháo dỡ và xây lại 3 tầng).
Các nhà chung cư cũ đều được cơi nới hoặc đă được các chủ nhà tháo dỡ xây lại (như E1, E2, E3 ngọc Khánh). Việc này đă ảnh hưởng đến việc thoát nạn khi xảy ra sự cố hỏa hoạn và làm tăng tải trọng công tŕnh. Bên cạnh đó, việc cải tạo, sửa chữa tùy tiện đă dẫn đến thấm dột, ảnh hưởng đến khả năng chịu lực của kết cấu.
Việc duy tu bảo dưỡng chưa được quan tâm đúng mức dẫn đến hư hỏng, xuống cấp nhanh gây nguy hiểm và ảnh hưởng đến chất lượng sống. Đặc biệt, hầu hết chung cư cũ đều không có hệ thống pḥng cháy chữa cháy.
Sau 10 năm kể từ khi HĐND TP Hà Nội có nghị quyết về cải tạo chung cư cũ đến nay mới cải tạo được 14 chung cư (đạt 1%).
Quả thực với tiêu chí đánh giá này, có lẽ nhiều người sẽ phải nghi ngờ về chất lượng đánh giá. Các thanh tra cho rằng đánh giá bằng mắt và kinh nghiệm sẽ tránh được nhiều lăng phí không đáng có, nhưng nếu đánh giá không chuẩn th́ sẽ có biết bao mạng người sẽ phải trả giá?
***