Bị tấn công liên tục, Ukraine chuyển sản xuất vũ khí sang EU

[Romano]

Bị tấn công liên tục tại quê nhà, các nhà sản xuất vũ khí tiên tiến của Ukraine đang tìm đến châu Âu như một bến đỗ an toàn. Động thái này không chỉ giúp Kiev duy trì năng lực sản xuất mà còn mở ra cánh cửa hợp tác chiến lược, chia sẻ công nghệ thời chiến với các đối tác NATO.Trong bối cảnh cuộc xung đột với Nga vẫn diễn ra ác liệt, ngành công nghiệp quốc phòng của Ukraine đang đối mặt với một thách thức sống còn: các cơ sở sản xuất liên tục bị tấn công bởi tên lửa và pháo binh đối phương. Để giải quyết vấn đề này, theo báo Kyiv Independent (Ukraine), một chiến lược mới đầy táo bạo đang được Kiev triển khai: di chuyển hoạt động sản xuất vũ khí, đặc biệt là thiết bị bay không người lái (UAV) và công nghệ tác chiến điện tử, sang các nhà máy an toàn hơn ở châu Âu.

Thỏa thuận lịch sử và lợi ích song phương

Đầu tháng này, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky đã công bố một thỏa thuận quan trọng với Đan Mạch, đánh dấu bước ngoặt lớn. "Các dự án chung của chúng tôi là cơ hội thực sự đầu tiên cho hoạt động sản xuất của Ukraine ở nước ngoài. Điều này liên quan đến UAV và nhiều loại vũ khí cần thiết khác", Tổng thống Zelensky phát biểu". Bộ trưởng Công nghiệp Chiến lược Ukraine Herman Smetanin, cũng khẳng định thỏa thuận này "mở đường cho việc thành lập cơ sở sản xuất quốc phòng của Ukraine trên lãnh thổ Đan Mạch".

Đây là một trong nhiều dự án hợp tác với các quốc gia châu Âu nhằm hai mục tiêu chính: giúp các công ty Ukraine thoát khỏi mối đe dọa từ các cuộc không kích của Nga, đồng thời giúp các công ty quốc phòng châu Âu tiếp cận và làm quen với công nghệ chiến trường mới nhất của Ukraine. Mối quan hệ này mang lại lợi ích kép: Ukraine đảm bảo an ninh sản xuất, còn các đối tác châu Âu thu thập kinh nghiệm và công nghệ quý giá, đặc biệt trong các lĩnh vực như UAV tấn công sâu, vũ khí đánh chặn và hệ thống tác chiến điện tử – những thứ mà họ chưa sản xuất hàng loạt.

Theo Ihor Fedirko, người đứng đầu Hội đồng Công nghiệp Quốc phòng Ukraine, phần lớn vũ khí được sản xuất theo các chương trình này sẽ được trả về Ukraine, nơi quyền sở hữu trí tuệ (IP) cũng sẽ được bảo vệ. Trong trường hợp của Đan Mạch, khoảng 5% sản phẩm cuối cùng sẽ được giữ lại cho các công ty chủ nhà Đan Mạch, cho phép họ tích lũy kinh nghiệm sản xuất và thử nghiệm.

Kiểm soát xuất khẩu và sự thay đổi quan điểm ở châu Âu

Trong ba năm qua, Ukraine đã áp dụng các biện pháp kiểm soát xuất khẩu không chính thức đối với các mặt hàng quân sự mới để giữ lại những vũ khí tối tân và nguy hiểm nhất trong nước. Điều này đã khiến các nhà sản xuất vũ khí Ukraine lo lắng khi thấy các công ty nước ngoài hưởng lợi từ công nghệ được thiết kế và thử nghiệm tại Ukraine, trong khi họ chỉ có thể bán sản phẩm cho quân đội Ukraine với ngân sách hạn hẹp.

Tuy nhiên, các thỏa thuận hợp tác sản xuất mới hứa hẹn sẽ mở ra thị trường mới và đưa ngành công nghiệp vũ khí Ukraine vào hệ thống quốc phòng của NATO. Như ông Fedirko giải thích: "Việc xuất khẩu công nghệ quân sự luôn được kiểm soát – không quốc gia nào trên trái đất này lại vứt bỏ vũ khí như chiếc bánh. Chúng tôi cũng không ngoại lệ, nhưng câu hỏi đặt ra là cuối cùng có cho phép các công ty bán ít nhất một thứ gì đó, ngay cả với số lượng nhỏ, và chỉ bán cho các quốc gia đối tác mà chúng tôi đã ký kết thỏa thuận an ninh hay không".Đan Mạch là quốc gia đi đầu trong việc tài trợ trực tiếp cho các công ty khởi nghiệp quốc phòng Ukraine và chính thức mở chương trình mời các công ty Ukraine xây dựng nhà máy tại nước mình. Esben Gadsboll, nhà sáng lập công ty khởi nghiệp Đan Mạch Defense Innovation Highway, chỉ ra rằng: "Mọi thứ đã thay đổi sau khi (Tổng thống Donald) Trump tái đắc cử". Quan điểm của các nước Bắc Âu giờ đây không chỉ đơn thuần là giúp Ukraine vì muốn giúp đỡ, mà còn vì lo sợ về một nước Mỹ có thể từ bỏ cam kết với NATO.

Chính phủ Đan Mạch đã tài trợ 50 triệu euro cho chương trình trên. Eric Wanscher, sĩ quan Không quân Đan Mạch và điều hành trung tâm kinh doanh Erhvervshus Fyn, nhấn mạnh tầm quan trọng của việc này: "Chúng tôi sẽ học cách sản xuất, và phía Ukraine sẽ có thêm năng lực, bởi vì họ có thể sản xuất trong một môi trường an toàn".

Việc chuyển sang hợp tác sản xuất vũ khí với Ukraine ở phương Tây sẽ mở rộng và ổn định hoạt động sản xuất vũ khí của Ukraine, đồng thời mang lại doanh thu và an ninh cho các công ty. Các công ty châu Âu sẽ được học hỏi kinh nghiệm xây dựng công nghệ mới nhất mà các tập đoàn vũ khí truyền thống rất "thèm muốn".

Tuy nhiên, Đan Mạch không phải là lựa chọn duy nhất. "Đây là một cuộc cạnh tranh công nghiệp. Đan Mạch không phải là quốc gia duy nhất muốn có các công ty Ukraine. Đức, Hà Lan và Pháp cũng muốn có các công ty Ukraine", ông Wanscher tiết lộ. Mặc dù thông tin chi tiết về các hợp đồng còn hạn chế, các lĩnh vực được quan tâm nhất dường như là UAV tấn công sâu, bao gồm "UAV mang tên lửa", cũng vũ khí đánh chặn và hệ thống tác chiến điện tử.

Việc hợp tác trên cũng tạo cơ hội cho các nhà sản xuất vũ khí Ukraine thử nghiệm và trình diễn sản phẩm tiên tiến nhất của mình cho các quan chức và nhà đầu tư phương Tây, những người không thể đến Ukraine thường xuyên bị tấn công. Động thái này không chỉ đảm bảo an ninh cho các nhà sản xuất Ukraine cũng là một bước đi chiến lược của các nước châu Âu nhằm xây dựng ngành công nghiệp quốc phòng.