Thách thức kép cho chính sách ngoại giao của ông Trump

[pizza]

Cuộc không kích của Israel nhằm vào các lãnh đạo Hamas ở Qatar và vụ máy bay không người lái (UAV) của Nga xâm phạm không phận Ba Lan là 2 thách thức lớn đối với chính sách đối ngoại của chính quyền Tổng thống Mỹ Trump.

Hãng tin BBC nhận định, 2 vấn đề "đau đầu" xuất hiện trong vòng chưa đầy 24 giờ nói trên là đòn giáng mạnh đối với quyền lực của Tổng thống Mỹ Trump. Lý do vì, người đứng đầu nước Mỹ từng tuyên bố sẽ giải quyết nhanh chóng và dứt khoát các cuộc xung đột ở Ukraine và Dải Gaza. Với những gì diễn ra, cả Nga và Israel đã gây ra trở ngại lớn cho nỗ lực hòa bình của Nhà Trắng.

Về thời điểm, cuộc không kích của Israel ở Doha, Qatar diễn ra 2 ngày sau khi chính quyền Trump đưa ra những đề xuất mới nhằm chấm dứt giao tranh ở Gaza. Trong bài viết đăng tải trên mạng xã hội Truth Social hôm 7/9, lãnh đạo Nhà Trắng khuyến cáo Phong trào Hồi giáo Hamas: "Tôi đã cảnh báo về hậu quả của việc không chấp nhận thỏa thuận. Đây là cảnh báo cuối cùng của tôi, sẽ không còn lần nào nữa".

Tại thủ đô Doha của Qatar, các lãnh đạo cấp cao của Hamas đã nhóm họp để cân nhắc phản ứng, song Israel không muốn chờ để biết. Vụ tấn công của Israel nhằm vào cuộc họp của Hamas không chỉ làm đề xuất mới nhất của Mỹ rơi vào ngõ cụt, mà còn có thể phá hủy toàn bộ cấu trúc ngoại giao tinh tế trong vấn đề Gaza, vốn nhận được nhiều kỳ vọng của chính quyền Trump.

Các cuộc tranh cãi vẫn tiếp diễn về việc Mỹ phát hiện ra cuộc không kích của Israel ở Qatar như thế nào và khi nào hay liệu họ có thể làm gì hơn để ngăn chặn điều đó xảy ra hay không. Sự hiện diện của một trong những căn cứ không quân quan trọng nhất của Mỹ trên thế giới tại Qatar đã khiến nhiều người khó tin khi Washington tuyên bố không thấy máy bay chiến đấu của Israel đang tới gần.

Hai năm sau vụ đột kích của các tay súng Hamas vào miền nam Israel, Tel Aviv đã liên tục phô trương sức mạnh quân sự ở Trung Đông. Theo giới phân tích, điều này dường như có sự chấp thuận ngầm hoặc công khai của Mỹ. Israel đã tự khẳng định là thế lực hùng mạnh, không thể tranh cãi ở Trung Đông, có khả năng tấn công bất cứ quốc gia nào trong khu vực, dù ở xa như Yemen và Iran. Tuy nhiên, cuộc tấn công ở Qatar, nước đồng minh quan trọng của Mỹ trong khu vực, lại là chuyện hoàn toàn khác.

Tổng thống Mỹ Trump tiết lộ, ông cảm thấy "rất tệ" và tin tức về cuộc không kích của Israel được chuyển đến quá muộn nên không thể đưa ra bất kỳ cảnh báo có ý nghĩa nào cho Qatar. Về phần mình, Thủ tướng Israel Netanyahu nhấn mạnh, đây là một hành động "hoàn toàn độc lập".

Nhà phân tích David Ignatius nhận xét trên tờ The Washington Post rằng, nếu Mỹ không bật đèn xanh cho Israel, những gì vừa xảy ra cho thấy ảnh hưởng của Washington đối với Tel Aviv đã bị suy yếu. Trước đây, Mỹ và Israel từng đảm bảo các lãnh đạo Hamas sẽ không bị nhắm mục tiêu ở Qatar.

Tiếp đến vấn đề Ba Lan. Sau cuộc gặp thượng đỉnh với Tổng thống Nga Putin tại Alaska hồi giữa tháng 8, ông Trump từng tuyên bố, người đứng đầu Nga muốn đạt một thỏa thuận nhằm chấm dứt cuộc xung đột với Ukraine. Tuy nhiên, thay vì thỏa thuận, tình hình có chiều hướng leo thang. Nga tiến hành thêm nhiều cuộc tấn công bằng UAV và tên lửa vào Ukraine và gần đây nhất là vụ các UAV Nga đi vào không phận của Ba Lan, một quốc gia thành viên Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) hôm 9/9.

Đây không phải là lần đầu tiên khí tài của Nga rơi xuống Ba Lan, nhưng những vụ việc trước đây đều diễn ra gần biên giới và dường như ngẫu nhiên. Song, lần này, giới chức Ba Lan cáo buộc đây không phải là vụ xâm phạm không phận ngẫu nhiên. Thủ tướng Ba Lan Donald Tusk phát biểu trước Quốc hội nước này: "Đây là lần đầu tiên kể từ Thế chiến II chúng ta ở gần xung đột quân sự hơn bao giờ hết".

Dù Nga phủ nhận, nhưng nhiều nước vẫn hoài nghi khả năng Moscow muốn thử thách quyết tâm của NATO. Vì Mỹ là thành viên mạnh nhất của liên minh, nên điều đó cũng đồng nghĩa việc thử thách quyết tâm của ông Trump.

VietBF@ sưu tập